Αρτέμιδα Αττικής

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ελληνική Δημοκρατία

Δήμος Αρτέμιδος Αττικής

Στατιστικά Στοιχεία
•Υψόμετρο Πόλης: 0-180 μ •Έκταση Δήμου: 21,226 χμ2 (21.226 στρέμματα) •Πληθυσμός Δήμου: 17.391 κάτοικοι (2001) •Πυκνότητα Δόμησης: 819 κάτοικοι/χμ2 (2001)

Γεωγραφικά Δεδομένα
•Πόλη: Αρτέμιδος •Πολεοδομικό Συγκρότημα: Σπάτων •Γεωγραφική Ζώνη: Μεσογείων •Νομαρχία: Ανατολικής Αττικής •Νομός: Αττικής •Περιφέρεια: Αττικής •Γεωγραφικό Διαμέρισμα: Κεντρική Ελλάδα •Χώρα: Ελλάδα •Γεωγραφική Οικογένεια: Ευρωπαϊκή Ένωση •Ήπειρος: Ευρώπη

Πληροφορίες Δήμου
•Έτος Ίδρυσης: 1974 (Κοινότητα) •Έτος Προαγωγής: 1994 (Δήμος) •Δήμαρχος: Αλτιπαρμάκης Γεώργιος(2006) •Διεύθυνση: Λ. Βραυρώνας (5η στάση) •Ταχυδρομικός Κώδικας: 190 16 •Τηλέφωνο Επικοινωνίας: 22940-82666 •Αποστολή Fax: 22940-81803 •Αποστολή Ε-mail: dmerimna@otenet.gr •Επίσημος Ιστότοπος: www.artemida.gr

Συντεταγμένες: 37°35′N 24°00′E / 37.58, 24.0

Η Αρτέμιδα (ή Άρτεμις) στην αρχαιότητα αποτελούσε την ιστορική πόλη της Βραυρώνας όπου λατρευόταν η Άρτεμις, θεότητα του κυνηγιού. Σήμερα συνιστά παραθεριστική κωμόπολη των Μεσογείων, με έδρα τη Λούτσα.

Η περιοχή εντοπίζεται στην ακτή του κόλπου πεταλιών με θέα το Αιγαίο πέλαγος, 25χμ ανατολικά των Αθηνών και μόλις 5 χιλιόμετρα από το μητροπολητικό κέντρο των Σπάτων στη Μεσογαία των οποίων αποτελεί επίνειο. Διοικητικά δε, υπάγεται στη Νομαρχία Ανατολικής Αττικής.

Ο παραδοσιακός οικισμός της Λούτσας παραμένει μέχρι το 1974 στα διοικητικά όρια των Σπάτων, ενώ έκτοτε αναγνωρίζεται ως Κοινότητα Αρτέμιδος της Ανατολικής Αττικής. Το 1994 ξεπερνάει τους 10.000 κατοίκους και προάγεται σε δήμο, σύμφωνα με τον παλιό Κανονισμό Δήμων και Κοινοτήτων.

Τα διοικητικά όρια του δήμου εκτείνονται από την παραλιακή της Ραφήνος και τις αγροικίες των Σπάτων πλησίον του Αεροδρομίου, έως τον ιστορικό τόπο της Βραυρώνας και τις ακτές της Αρτέμιδος. Η περιοχή είναι κατά βάση πεδινή, ενώ στα δυτικά άκρα της περικλείεται από τους πράσινους λόφους του μεσογειακού τοπίου. Καθίσται προσβάσιμη από τη Λεωφόρο Καραμανλή, επέκταση της Οδού Βασιλέως Παύλου από τα Σπάτα και την Αθήνα.

Η πόλη απλώνεται σε έκταση 21.226 στρεμμάτων κατά μήκος της παραλιακής, από τα οποία μικρό μέρος αποτελεί το πολεοδομικό κέντρο και οι υπόλοιπες εκτάσεις καλύπτονται από αγροικίες. Ο πληθυσμός της περιοχής σύμφωνα με την απογραφή του 2001 ανέρχεται σε 17.391 κατοίκους, ήτοι 819 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Μεγάλη πληθυσμιακή προσέλευση παρατηρείται κατά τη δεκαετία του '90, εποχή κατά την οποία αποτελεί δημοφιλή παραθεριστικό προορισμό.

Η Αρτέμιδα αποτελεί κόμβο ανάμεσα στο Διεθνή Αερολιμένα των Αθηνών και το Λιμένα της Ραφήνος. Επίσης αποτελεί το επίνειο των Σπάτων, ενώ βρέχεται από τους Κόλπους Αρτέμιδος και Πεταλιών.

Πίνακας περιεχομένων 1 Ταυτότητα Περιοχής 1.1 Ετυμολογικές & Ερμηνευτικές Αναφορές 2 Ιστορική Εξέλιξη 3 Πολεοδομικά Χαρακτηριστικά 3.1 Συνοικίες Αρτέμιδος 4 Περιβαλλοντολογικά Χαρακτηριστικά 4.1 Χλωρίδα 4.1.1 Φυτοκοινωνίες 4.2 Πανίδα 5 Συγκοινωνιακή Σύνδεση & Προσβασιμότητα 6 Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

[Επεξεργασία] Ταυτότητα Περιοχής

[Επεξεργασία] Ετυμολογικές & Ερμηνευτικές Αναφορές

Η αρχική ονομασία του παραδοσιακού παράκτιου οικισμού ήταν "Λούτσα" λόγω της εγκατάστασής του σε παραθαλάσσια ζώνη. Στην αρβανίτικη γλώσσα η ονομασία αυτή αντιπροσωπεύει ένα μέρος προικισμένο με υδάτινο πλούτο.

Όταν η περιοχή αναπτύσσεται και αναγνωρίζεται ως Δήμος τιμάται με την ονομασία της Θεάς Αρτέμιδος (η Άρτεμις, της Αρτέμιδος, την Αρτέμιδα) καθώς η ομώνυμη λεωφόρος που διέρχεται από το παραδοσιακό κέντρο καταλήγει νότια στην Αρχαία Βραυρώνα όπου σώζονται τα ερείπια του Ιερού Ναού της Βραυρωνίας Αρτέμιδος.

Στο έμβλημα δε του Δήμου χαράσσεται η εικόνα της Αρτέμιδος, ένα έμβλημα παρόμοιο με τον αθηναϊκό Δήμο Αμαρουσίου.

[Επεξεργασία] Ιστορική Εξέλιξη

Ο Δήμος Αρτέμιδος βρίσκεται στην περιοχή με το τοπωνύμιο Λούτσα που προέρχεται από την αρβανίτικη λέξη «λούτσα» δηλαδή υγρός – βαλτώδης τόπος, πιθανότατα εξαιτίας της ύπαρξη λίμνης ή έλους στην περιοχή που σήμερα ονομάζεται Λίμνη. Η περιοχή αυτή, βρίσκεται πολύ κοντά στο κέντρο του Δήμου, και κατοικήθηκε από το 2.000 π.Χ., δηλαδή κατά την διάρκεια της πρωτοελλαδικής περιόδου. Στην περιοχή Αλυκή αποκαλύφθηκε οχυρωμένος πρωτοελλαδικός οικισμός, οι Αραφηνίδες Αλές, ο οποίος αποτελούσε το δεύτερο σε μέγεθος Δήμο των αρχαίων Αραφηνίων.

Ο μύθος αναφέρει πως ο Ορέστης επιστρέφοντας από την Ταυρική χερσόνησο με την Ιφιγένεια και το θαυματουργό ξόανο της Αρτέμιδος, αποβιβάστηκε στις Αραφηνίδες Αλές, όπου ίδρυσε ναό για την Αρτέμιδα και έστησε άγαλμα. Τα θεμέλια του ναού διατηρούνται σήμερα σε ελεγχόμενο χώρο στην κεντρική παραλία του Δήμου, όπως επίσης και ο βωμός της θεάς σε κοντινή απόσταση επάνω στην ακτή. Στο ναό λατρευόταν η Άρτεμις ως «ταυροπόλος» θεά, ενώ η Ιφιγένεια αποσύρθηκε στο Ιερό της Αρτέμιδος στη Βραυρώνα, το οποίο σώζεται έως σήμερα, δίπλα από το Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνος.

Από τον Ευριπίδη φαίνεται, ότι είχε επιζήσει μια παλιά λατρευτική συνήθεια, μια συμβολική ανθρωποθυσία που λάμβανε χώρας στις Αραφηνίδες Αλές, και κατά την διάρκεια της οποίας χαράσσονταν ο λαιμός ενός ανθρώπου ώστε να βραχεί με αίμα ο βωμός της θεάς.

Κατά την διάρκεια του 19ου αιώνα, και σύμφωνα με την χαρτογραφική αποτύπωση του γερμανού χαρτογράφου Kaupert, η περιοχή που καταλαμβάνει σήμερα ο Δήμος Αρτέμιδος ήταν ιδιαίτερα αραιοκατοικημένη. Στη θέση που βρίσκεται σήμερα ο Ι.Ν.Αγ.Σπυρίδωνα αποτυπώθηκαν ερείπια, πιθανότατα υπολείμματα αρχαίου λιμενίσκου. Αξιοσημείωτη η περιτοίχιση που περιλαμβάνει το σημερινό κέντρο και τμήμα της 6 πολεοδομικής ενότητας με την ένδειξη «Μάνδρα Διάκου». Στον ίδιο χάρτη αποτυπώνονται οι εκτεταμένοι αμμόλοφοι του παραθαλάσσιου μετώπου που καταλαμβάνονται από δασική βλάστηση.

Η περιοχή έως τα τέλη του '70 αποτελεί χωριό ανατολικά των Αθηνών με αγροτικό και κτηνοτροφικό χαρακτήρα. Κατά τις δεκαετίες του '80 και του '90 καθίσταται δημοφιλής λόγω της εγγύτητάς της με την πρωτεύουσα ως παραθαλάσσιος προορισμός κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Με την οικιστική επέκταση της πρωτεύουσας επιλέγονται εκτάσεις της Λούτσας από μεσοαστούς για την οικοδόμηση εξοχικών. Η περιοχή διαμορφώνει το ιδιαίτερο προφίλ της και πραγματοποιείται απόσχιση από το Δήμο Σπάτων-Λούτσας. Στα τέλη του '90 η περιοχή γνωρίζει μια ελεγχόμενη ανάπτυξη, χωρίς όμως να συνοδεύεται από μια παράλληλη ανάπτυξη των υποδομών. Η παράκτια ζώνη αξιοποιείται από γραφικά καφέ, καταστήματα και bar και διαμορφώνεται σταδιακά το παραθεριστικό προφίλ της περιοχής. Αναγνωρίζεται πλέον ως Δήμος και αρχίζει να διεκδικεί την ανάπτυξη που της αρμόζει.

Το 2004, με την μετεγκατάσταση του Διεθνούς Αερολιμένος Αθηνών από το Ελληνικό στα Σπάτα της Μεσογαίας, η Αρτέμιδα ούσα επίνειο των Σπάτων επηρρεάζεται άμεσα από την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Παρατηρείται παρά ταύτα συμφόρηση, καθώς δε συνοδεύεται παράλληλα από διευθέτηση των εκτάσεων και χρήζονται έργα υποδομής.

Στα νεότερα χρόνια της πόλης διετέλεσαν δήμαρχοι ο Γιάννης Αναγνωστόπουλος (1990-1998), πρώτος Δήμαρχος όταν η Αρτέμιδα αναγνωρίζεται ως Δήμος, Βάιος Τυράκης (1998-2002), Γεώργιος Κασίμης (2002-2006) και Γεώργιος Αλτιπαρμάκης (2006- ).

[Επεξεργασία] Πολεοδομικά Χαρακτηριστικά

Η πόλη είναι χτισμένη δίπλα στη θάλασσα, στον κόλπο της Αρτέμιδας.Ο πληθυσμός παρουσίασε μεγάλη αύξηση τη δεκαετία του '90,καθώς και την τελευταία πενταετία.Η οικιστική ανάπτυξη συνεχίζεται μ'έντονους ρυθμούς,δημιουργώντας όμως προβλήματα.Κυρίως γιατί η πόλη δεν έχει τις υποδομές ν'αντέξει τόσο πληθυσμό.Άλλο ένα πρόβλημα είναι η έλλειψη σχολικών κτιρίων. Το λιμάνι εξυπηρετεί κυρίως αλιευτικά και ιδιωτικής χρήσεως σκάφη. Η παραλία είναι δημοφιλής προορισμός το καλοκαίρι και απέναντί της υπάρχουν πολλές καφετέριες και μπαρ. Μεταξύ αυτών και της παραλίας βρίσκεται το Πάρκο Αρτέμιδος, το οποίο αποπερατώθηκε τον Ιούλιο του 2006.

H περιοχή της Αρτέμιδας είναι αρκετά εκτεταμένη.Κάποιοι αριθμοί δίνουν μια ιδέα του μεγέθους.Έχει έκταση 49km2(περίπου όσο ο Δήμος Πατρών),480km οδικό δίκτυο,πάνω από 650km δίκτυο ύδρευσης,18km παραλία, ενώ ο Δήμος διαιρείται σε 14 Πολεοδομικές Ενότητες (13 νέες εντάξεις και το παλιό "Κέντρο"). Η γειτνίαση με το αεροδρόμιο αλλά και το λιμάνι της Ραφήνας,δημιουργεί πλεονεκτήματα αλλά και προβλήματα.

Ένα φλέγον ζήτημα είμαι η διεύλεση των αεροπλάνων πάνω από την πόλη,αλλά και η δημιουργία μονάδας βιολογικού καθαρισμού.Ειδικά το δεύτερο αν δε γίνουν σωστές κινήσεις θ'αποδειχθεί καταστροφικό για την πόλη.

[Επεξεργασία] Συνοικίες Αρτέμιδος

Η πόλη της Αρτέμιδος αναπτύσσεται πέριξ της παραθαλάσσιας ζώνης της Λούτσας που αποτελεί και το κέντρο της. Η οικιστική ζώνη εκτείνεται κατακόρυφα της παραλιακής προς τα βόρεια και τα νότια του κέντρου, ενώ δυτικά εκτείνονται οι πευκόφυτοι λόφοι της περιοχής. Οι γνωστές συνοικίες και περιοχές της Αρτέμιδος είναι οι κάτωθι:

[Επεξεργασία] Περιβαλλοντολογικά Χαρακτηριστικά

[Επεξεργασία] Χλωρίδα

Η γεωγραφική περιοχή που καταλαμβάνει ο Δήμος Αρτέμιδος ανήκει φυτοκοινωνιολογικά στη Ευμεσογειακή ζώνη (Παραλιακή, λοφώδης και υποορεινή περιοχή). Ειδικότερα στην υποζώνη Oleo Ceratonion, η οποία διακρίνεται στην Quercion Ceratonietum και στην Oleo Lentiscentum. Από τα είδη που υπάρχουν στην περιοχή φαίνεται πως η γεωγραφική περιοχή του Δήμου Αρτέμιδας μπορεί να καταταχθεί στην υποζώνη Oleo Lentiscentum. Τα οικοσυστήματα που απαντώνται στη παραπάνω ζώνη, είναι ιδιαίτερα εύφλεκτα, ενώ οι φυτοκοινωνίες όπου επικρατεί η Χαλέπιος Πεύκη χαρακτηρίζονται ως πυρόφιλα με την έννοια πως η φωτιά είναι τρόπος φυσικής αναγέννησης και όχι βέβαια πως «αγαπούν» τη φωτιά.

Τα παραπάνω είδη απαντώνται στην περιοχή είτε ως αυτοφυή (ενδημικά και μη), είτε έχουν εγκατασταθεί τεχνητά κατά καιρούς, από τους κατοίκους της περιοχής και στη συνέχεια πολλαπλασιάστηκαν με φυσικό τρόπο. Καταλαμβάνουν δε επιφάνειες, όπως αγροί, εγκαταλειμμένα οικόπεδα, ακτές, δασικές εκτάσεις και άλλους ελεύθερους χώρους. Στον κατάλογο δεν συμπεριλαμβάνονται τα φυτά αρχιτεκτονικής τοπίου που χρησιμοποιούνται στους σύγχρονους κήπους και τα δένδρα αγροτικής παραγωγής.

[Επεξεργασία] Φυτοκοινωνίες

• Πεύκο

• • Σε μορφή υψηλής βλάστησης, στην περιοχή κυριαρχεί η χαλέπιος πεύκη, που απαντάται:
  • Σε μεγάλες επιφάνειες σε δασικές εκτάσεις εντός των ορίων του Δήμου
  • Σε συδενδρίες και λόχμες που έχουν απομείνει εντός του υφιστάμενου οικιστικού ιστού
• *Σε θέσεις της ζώνης μίξης ακτής – χερσαίας ζώνης που έχουν παραμείνει ανεπηρέαστες από ανθρώπινη επέμβαση.

Στους ελεύθερους χώρους το πεύκο σχηματίζει ομήλικες συστάδες με υπόροφο αποτελούμενο κυρίως από σχίνο, και σε χαλαρές συγκομώσεις από πουρνάρι. Στο θαμνόροφο και όπου η συγκόμωση της χαλεπίου το επιτρέπει, εμφανίζονται ενδημικά φυτά όπως θυμάρι και λαδανιά. Σε αυτές τις περιοχές και εφόσον δεν υπάρχει ανθρώπινη επέμβαση η αναγέννηση της υψηλής βλάστησης αλλά και του υπόροφου πραγματοποιείται κανονικά.

Στην ακτή η χαλέπιος καταλαμβάνει τη ζώνη που ακολουθεί αμέσως μετά τα αλόφυτα και τα αρμυρίκια.

[Επεξεργασία] Πανίδα

Η πανίδα της περιοχής είναι ιδιαίτερα περιορισμένη σε πλήθος καθώς ο χώρος δέχεται ολοένα και πιο έντονες πιέσεις αστικού χαρακτήρα. Παραμένει όμως ένας σημαντικός αριθμός ειδών που απαντάται στην περιοχή του Δήμου Αρτέμιδος και στην ευρύτερη περιοχή της πεδιάδας των Μεσογείων. Σημαντικό βιότοπο αποτελεί η περιοχή «Λίμνη» ή «Αλυκές», υδροβιότοπος υπό καθεστώς απολύτου προστασίας καθώς στην περιοχή απαγορεύεται κάθε είδους επέμβαση. Αν και κατά το παρελθόν ο χώρος έχει χρησιμοποιηθεί ως χώρος ανεξέλεγκτης διάθεση αδρανών και ογκωδών αποβλήτων, σήμερα αποτελεί τόπο ανάπαυσης και αναπαραγωγής μεταναστευτικών πτηνών. Η όχθη της λίμνης περιβάλλεται από καλαμιές ενώ στην ευρύτερη περιοχή επικρατούν τα αρμυρίκια προσφέροντας επαρκή κάλυψη, νερό και τροφή στους μικρούς πληθυσμούς πτηνών που προτιμούν τον υδροβιότοπο. Οι παρακάτω κατάλογοι βασίζονται σε παρατηρήσεις της τελευταίας 8ετίας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Αττικής.

• Πτηνά
  • Μόνιμα
    • Athene noctua Κουκουβάγια
    • Buto buto Γερκίνα
    • Erifacus rubecula Κοκινολαίμης
    • Falco tinunculus Βραχοκιρκινέζι
    • Glarus sp. Γλάρος
    • Lusinia megarychus Αηδόνι
    • Otus scopus Γκιώνης
    • Parus mayor Καλόγερος, Παπαδίτσα
    • Passer domesticus Σπουργίτι
    • Pica pica Καρακάξα
    • Silvia melanocephala Μαυροτσιριβάκος
    • Streptopelia decaochto Δεκαοχτούρα
    • Turdus merula Κοτσύφι
    • Turdus philomelus Τσίχλα
  • Μεταναστευτικά (αναπαραγώμενα & διαβατικά)
    • Alauda anversis Σιταρήθρα
    • Anas penelope Πρασινοκέφαλη
    • Delichon urbica Σπιτοχελίδονο
    • Fulica atra Φαλαρίδα
    • Gallinula chloropus Νερόκοτα
    • Gretta garzetta Λευκοτσικνιάς
    • Gygnus gygnus Κύκνος
    • Hirundo rustica Χελιδόνι
    • Motasila flava Σουσουράδα
    • Plecadis falcinelus Χαλκόκοτα
    • Sturnus vulgaris Ψαρώνι
• Θηλαστικά
  • Erinuceuous concolor Σκαντζόχοιρος
  • Lepus europeous Λαγός
  • Martes foina Πετροκούναβο
  • Vulpes vulpes Αλεπού
  • - Δασοπόντικας
  • - Νυχτερίδα
• Αμφίβια
  • Rana sp. Βάτραχος
• Ερπετά
  • Hierophis sp. Δενδρογαλιά
  • Testudo sp. Χελώνα

[Επεξεργασία] Συγκοινωνιακή Σύνδεση & Προσβασιμότητα

Ο δήμος συνορεύει με αυτούς των Σπάτων και της Ραφήνας. Η λεωφ. Κωνσταντίνου Καραμανλή συνδέει οδικώς την Αρτέμιδα με την Αθήνα μέσω Σπάτων, η λεωφ. Βραυρώνος με το Πόρτο Ράφτη (Μαρκόπουλο) και η λεωφ.Αρτέμιδος με την Ραφήνα. Στην πρώτη βρίσκεται και η δευτερεύουσα είσοδος για το προσωπικό του Διεθνούς Αεροδρομίου Ελευθέριος Βενιζέλος.

Η πόλη είναι τέρμα και αφετηρία των λεωφορειακών διαδρομών 304, 305 και 316 του ΟΑΣΑ. Η πόλη αποτελεί επίσης τμήμα της διαδρομής 321.

[Επεξεργασία] Εξωτερικοί Σύνδεσμοι