Hàng-guók
Lài-nguòng: Wikipedia
 |
|
| Guók-gì |
 |
| Guók-hŭi |
|
| Céng-dê cié-dô̤ | Gê̤ṳng-huò-guók |
| Liāng-dô̤ | Lù Ū-hièng (Cūng-tūng) Hàng Mìng-sé̤ṳk (Siū-sióng) |
| Siū-dŭ | Siū-ék |
| Guăng-huŏng ngṳ̄-ngiòng | Dièu-siēng-ngṳ̄ |
| Miêng-cék | 99,646 km² |
| Ìng-kēu | 48,846,823 (2006) |
| GDP | $9944 é (2005) |
| Ìng-gĭng GDP | $20,590 (2005) |
Hàng-guók (Hanguk ,한국) ciòng miàng hāu lā̤ „Dâi-hàng Mìng-guók“ (Daehan Minguk ,대한민국), sê Ā-ciŭ dĕ̤ng-buô Hàng Buáng-dō̤ (iâ hāu lă̤ Dièu-siēng Buáng-dō̤) gà̤-dēng gì siŏh bĭk guók-gă. Hàng-guók ciòng guók nè̤ng-só ô 4,500 uâng, gī-hù dŭ sê Hàng nè̤ng (Dièu-siēng nè̤ng). Hàng-guók găh ’60 nièng-dâi sìng-gŭng sĭk-hèng gì „nguôi-hióng ciō-dô̤ hìng“ gĭng-cá̤ huŏng-cĭng hâiu, téng lŏ̤h-hâiu gì nùng-ngiĕk guók-gă biéng có̤ Ā-ciŭ gĭng-cá̤ huák-dăk gì gĕ̤ng-ngiĕk guók-gă. Hàng-guók sê Ā-ciŭ Hĭ-lĭ-pĭng ī-hâiu dâ̤ nê duâi Gĭ-dók-gáu guŏk-gă. Hàng-guók hiêng-dâi ùng-huá găh Ā-ciŭ dĕk-biék găh Dṳ̆ng-guók ô siŏng-dŏng duâi gì īng-hiōng.
Mŭk-luŏh |
[Siŭ-gāi] Guók-miàng
Iòng-dŏng-diè Hók-ciŭ-uâ dŭ sê hāu Hàng-guók có̤ „Nàng Dièu-siēng“, téng Dṳ̆ng-guók gâe̤ng Hàng-guók siŭ-gău ī-hâiu, Hàng-guók cī bĭk miàng-chĭng ciáh kăi-sṳ̄ sāi.
[Siŭ-gāi] Lĭk-sṳ̄
Hàng-guók gì lik-sṳ̄ chiāng káng Hàng-guók lĭk-sṳ̄ cī piĕng ùng-ciŏng.
[Siŭ-gāi] Dê-lī gâe̤ng Ké-hâiu
Hàng-guók găh Ā-ciŭ dĕ̤ng-buô Hàng Buáng-dō̤ nàng-buô, ké-hâiu sê gié-hŭng ké-hâiu.
[Siŭ-gāi] Dê-lī
Hàng-guók găh Hàng Buáng-dō̤ nàng-buô, miêng-cék 9 uâng 9 ciĕng bìng-huŏng gŭng-lī, iéng 45% gì Hàng Buâng-dō̤.
Hàng-guók báe̤k biĕng gâe̤ng sê Báik-hàng, sĕ̤ng-huŏng gák lā̤ 38-dô siáng. Dĕ̤ng-biĕng sê Nĭk-buōng Hāi (Hàng-guók hāu lă̤ Dĕ̤ng-hāi), Nàng-biĕng gák lā̤ Dâi-hàng Hāi-gău gâe̤ng Nĭk-buōng dó̤i sióng, Să̤ bieng sê Uòng-hāi (Hàng-guók hāu lā̤ Să̤-hāi). Cā̤-ciŭ dō̤ sê ciòng guók dék duâi gì dō̤. Téng siū-dŭ làu guó gì Háng-gĕ̤ng sê dék duâi gì gĕ̤ng.
[Siŭ-gāi] Ké-hâiu
Hàng-guók ké-hâiu bī-gáu sék-hăk ìng-lôi, sé-gié ké-hâiu buŏng cĭng chĭng-chū. Iòng-dŏng-diè Hâ-tiĕng gá iĕk bêng-chiā sèu dâung huô, Dĕ̤ng-tiĕng chéng, kŭng-ké cĭng găng-só̤, chŭng chiŭ lâng gié ké-hâiu ĭng-dáe̤ng.
Hàng-guók gì ŭng-dô chă-biék gá duâi. Tiĕng-chéng sèng-hâiu dék giâ ŭng-dô â̤ dăk gáu -15 dô, tiĕng iĕk sèng-hâiu dék gèng ŭng-dô â̤ dăk-gáu 35 dô. Dṳ̀ kŭi săng-kṳ̆, Hàng-guók gì bìng-gĭng ŭng-dô găh 10 gáu 16 dô cĭ-găng. Hâ-gié dék iĕk gì 8 nguŏk bìng-gĭng ŭng-dô sê 23~27 dô, Dĕ̤ng-gié dék chéng gì 1 nguŏk bìng-gĭng ŭng-dô sê -6~7dô, chiŭ-gié 10 nguŏk gì bìng-gĭng ŭng-dô sê 11~19 dô, chŭng-gié 5 nguŏk gì bìng-gĭng ŭng-dô sê 16~19 dô.
Gōng nièng 50%~60% gì gáung-cūi-liông dŭ cĭk-dṳ̆ng găh tiĕng iĕk sèng-hâiu. Dĕ̤ng-gié téng 11 nguŏk â-uāng gáu 3 nguŏk siông-uāng cī siŏh dâung sì-găng dŭ mò̤ dâung-ṳ̄, tiĕng dŭ sê sàng gi.
[Siŭ-gāi] Hèng-céng Kṳ̆-mĭk
Hàng-guók buŏng có̤ 1 bĭk dĕk-biék-chê, 6 bĭk guōng-mĭk-chê, 1 bĭk dĕk-biék-cê̤ṳ-dé-dô̤, 8 bĭk dô̤ (To). Dĕk-biék-cê̤ṳ-dé-dô̤ sê 2006 nièng găh Dô̤ gì gĭ-chū gà̤-dēng siék-lĭk gì.
Dĕk-biék-chê (T’ŭkpyŏlsi)
- 1 Siū-ék (Sŏul 서울)
Guōng-mĭk-chê (Kwangyŏksi)
- 2. Puó-săng (Pusan 부산)
- 3. Dâi-kŭ (Taegu 대구)
- 4. Ìng-chiŏng (Inch’ŏn 인천)
- 5. Guŏng-ciŭ (Kwangju 광주)
- 6. Dâi-tèng (Taejŏn 대전)
- 7. Ók-săng (Ulsan 울산)
Dô̤ (To)
- 8. Gĭng-gĭ Dô̤ (경기도)
- Dô̤-tĭng găh Sūi-nguòng (Suwŏn)
- 9. Gŏng-nguòng Dô̤ (강원도)
- Dô̤-tĭng găh Chŭng-chiŏng (Ch’unch’ŏn)
- 10. Dṳ̆ng-chĭng Báe̤k Dô̤ (충청북도)
- Dô̤-tĭng găh Chĭng-ciŭ (Ch’ŏngju)
- 11. Dṳ̆ng-chĭng Nàng Dô̤ (충청남도)
- Dô̤-tĭng găh Dâi-tièng (Taejŏn)
- 12. Ciòng-lò̤ Báe̤k Dô̤ (전라북도)
- Dô̤-tĭng găh Ciòng-ciŭ (Chŏnju)
- 13. Ciòng-lò̤ Nàng Dô̤ (전라남도)
- Dô̤-tĭng găh Guŏng-ciŭ (Kwangju)
- 14. Kéng-siòng Báe̤k Dô̤ (경상북도)
- Dô̤-tĭng găh Dâi-kŭ (Taegu)
- 15. Kéng-siòng Nàng Dô̤ (경상남도)
- Dô̤-tĭng găh Chiŏng-nguòng (Changwŏn)
Dĕk-biék-cê̤ṳ-dé-dô̤ (T’ŭkpyŏl chach’ido)
- 16. Cā̤-ciŭ (Cheju 제주)
- Dô̤-tĭng găh Cā̤-ciŭ
