Mistral (wind)
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Die Mistral (mistrau in Provensaalse Oksitaans, mistral in die Oksitaans van Languedoc, mestral in Katalaans en maestrale in Korsikaans) is 'n sterk tot baie sterk wind, wat uit noord- tot noord-westelike rigting oor die noorde van Wes-Mediterreense bekken, veral Frankryk en Italië, waai. Die naam Mistral is afgelei van die Provensaalse woord vir "meester". Die wind word in Suidwes-Frankryk ook tramontane genoem, terwyl die term mistral oorwegend in Provence en langs die Côte d'Azur gebruik word. Die wind kan egter tot by die suide van die Baleariese Eilande en die noordelike Tunisië waai.
Die baie sterk Mistral word ook Aurassos genoem, die baie koue Mistral Cisampo. Tipiese kenmerke is 'n wolkelose donkerblou hemel, 'n uitstekende vergesig, 'n indrukwekkende nagtelike sterrehemel en soms ook 'n skielike daling in temperatuur. 'n Duidelike voorbode van 'n weersgesteldheid, waarby die Mistral skielik begin waai, is die opvallende Lenticulariswolke. Die Mistral waai dikwels dae lank en tree gereeld op sowat 100 dae van die jaar op, sodat talle bome in die Rhônevallei in die suidelike windrigting geboë is.
Die Mistral het sy oorsprong in Arktiese poollug, wat die Mediterreense gebied binnestroom. Die bergreekse van die Alpe en Pireneë vorm 'n natuurlike versperring, maar tussen hierdie gebergtes dring die koue lugmassas die Rhônevallei binne. As gevolg van hierdie kanalisering of trefter-effek bereik die windsnelhede hier gereeld 50 tot 75 kilometer per uur, in buie selfs meer as 100 km/h. Die Mistral is baie droog en absorbeer vog van die grond. Dit beïnvloed dus ook die bosbrandgevaar in Provence.
Die Mistralwind het tydens die FIFA Wêreldbekertoernooi in 1998 groot probleme vir die sokkerspanne van Suid-Afrika en Frankryk geskep. Die span, wat tydens die wedstryd teen die wind gespeel het, kon die bal soms nouliks vorentoe skop nie.
'n Tipiese weersituasie, waarby die Mistral optree, is 'n hoogdrukgebied oor die Golf van Biskaje en 'n laagdrukgebied oor Italië as gevolg van Arktiese lugmassas uit die noorde, wat oor die Britse Eilande tot by die noord-westelike gebiede van die Middellandse See stroom. Naby Genua ontstaan dikwels 'n depressie.
Sommige bronne definieer die Mistral ook as 'n valwind uit die berge van die Sentraalmassief, wat in vergelyking met die warmer Mediterreense lug as koud waargeneem word.
