మాల్వేసి
వికీపీడియా నుండి
ఈ వ్యాసం లేదా వ్యాసభాగాన్ని విస్తరించవలసి ఉంది. |
మల్వేసి | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Least Mallow, Malva parviflora
|
|||||||||||
శాస్త్రీయ వర్గీకరణ | |||||||||||
|
|||||||||||
|
|||||||||||
Bombacoideae Brownlowioideae Byttnerioideae Dombeyoideae Grewioideae Helicteroideae Malvoideae Sterculioideae Tilioideae |
మాల్వేసి (Malvaceae) కుటుంబంలో సుమారు 82 ప్రజాతులు, 1500 జాతులు ఉన్నాయి. ఇవి ప్రపంచవ్యాప్తంగా విస్తరించి ఉన్నాయి.
విషయ సూచిక |
[మార్చు] కుటుంబ లక్షణాలు
- ఈ మొక్కలు అధికంగా గుల్మాలు లేదా పొదలు. కొన్ని వృక్షాలు. శాకీయ భాగాలమీద నక్షత్రాకారపు కేశాలుంటాయి. కణజాలాల్లో జిగురు కుహరాలు ఉంటాయి.
- తల్లివేరు వ్యవస్థ.
- కాండం సాధారణంగా నిటారుగా ఉండే వాయుగతం. కొన్ని ప్రజాతుల్లో కాండం ఉద్వక్రంగా సాగిలబడి మృదువుగా గాని, దృఢంగా గాని ఉంటుంది. శాఖాయుతం, వర్తులాకారం.
- పత్రం ప్రకాండ సంబంధం, ఏకాంతర పత్రవిన్యాసం, పుచ్ఛసహితం, వృంతసహితం, పృష్ఠోదరం. సాధారణంగా సరళపత్రాలు (హైబిస్కస్) లేదా హస్తాకారంగా చీలి ఉంటాయి లేదా బహుదళ హస్తాకార సంయుక్త పత్రాలు. జాలాకార ఈనెల వ్యాపనం.
- పుష్పవిన్యాసం: ఏకాంతపుష్పం, గ్రీవస్థం (హైబిస్కస్) లేదా శిఖరస్థం (గాసిపియమ్) అరుదుగా సామాన్య అనిశ్చితం.
- పుష్పాలు: సాధారణంగా పెద్దవిగా ఆకర్షణీయంగా ఉంటాయి. వృంతసహితం, పుచ్ఛసహితం. లఘుపుచ్ఛాలు 3-10 వరకు ఉంది రక్షకపత్రవళి వెలుపల ఒక వలయంగా ఏర్పడతాయి. దీనిని పుటదళోపరిచక్రపుచ్ఛావళి (Epicalyx) అంటారు.
- రక్షకపత్రవళి - 5, సంయుక్తం, కవాటయుత పుష్పరచన.
- ఆకర్షణపత్రవళి - 5, అసంయుక్తం, మెలితిరిగిన పుష్పరచన. ఇవి కేసరదండాల కలయికవల్ల ఏర్పడ్డ నాళంతో పీఠభాగంలో సంయుక్తంగా ఉంటాయి.
- కేసరావళి అసంఖ్యాకం, మకుటాదళోపరిస్థితం, అనిశ్చితం, ఏకబంధకం (హైబిస్కస్), కేసరదండాలు సంయుక్తమై కీలం చుట్టూ కేసరనాళం ఏర్పడుతుంది.
[మార్చు] ఆర్థిక ప్రాముఖ్యత
- హైబిస్కస్ వంటి మొక్కలను అలంకరణ కోసం పెంచుతారు.
- వివిధ గాసిపియమ్, బొంబాక్స్ జాతులనుంచి లభించే పత్తి బట్టలు, పరుపులు తయారీలో ఉపయోగపడుతుంది. పత్తి విత్తనాల నుంచి లబించే నూనె పంటలకు, సబ్బుల తయారీకి పనికి వస్తుంది. నూనె తీయగా మిగిలిన పిందిని పశువులకు ఆహారంగా వాడతారు.
- హైబిస్కస్ కన్నాబినస్ ఆకుకూరగా ఉపయోగపడుతుంది. దీని నుంచి గోగునార లభిస్తుంది.
- బెండకాయలు కూరగాయలుగా వాడతారు.
- అబూటిలాన్, సైడా వంటి కొన్ని మొక్కలు మందుల క్రింద ఉపయోగపడతాయి.
[మార్చు] ముఖ్యమైన మొక్కలు
- మందార (హైబిస్కస్ రోజా-సైనెన్సిస్)
- గోంగూర (హైబిస్కస్ కన్నబినస్)
- పత్తి (గాసిపియమ్ హెర్బేసియమ్)
- బూరుగ (బొంబాక్స్ సీబా)
- బెండ (అబిల్ మాస్కస్ ఎస్కులెంటస్)
- గంగరావి (థెస్పీసియా పాపుల్నియా)
- తుత్తురు బెండ (అబుటిలాన్ ఇండికమ్)
- గాయపాకు (సైడా కార్డిపోలియా)
[మార్చు] మూలాలు
- బి.ఆర్.సి.మూర్తి: వృక్షశాస్త్రము, శ్రీ వికాస్ పబ్లికేషన్స్, 2005.