Moissal
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
| Moissal | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||
| Aedes (Stegomyia) aegypti | |||||||||
| Classificacion classica | |||||||||
| Règne | Animalia | ||||||||
| Sosrègne | Metazoa | ||||||||
| Embrancament | Arthropoda | ||||||||
| Sosembr : | Hexapoda | ||||||||
| Superclassa | Protostomia | ||||||||
| Classa | Insecta | ||||||||
| Sosclassa | Pterygota | ||||||||
| Infraclassa : | Neoptera | ||||||||
| Superòrdre | Endopterygota | ||||||||
| Òrdre | Diptera | ||||||||
| Sosòrdre : | Nematocera | ||||||||
| Familha | |||||||||
| Culicidae | |||||||||
| Taxons de reng inferior | |||||||||
|
|||||||||
 |
|||||||||
|
|
|||||||||
Percorrètz la biologia sus Wikipèdia :
|
|||||||||
.svg/20px-AlphaHelixSection_(blue).svg.png){kind=small}
Los moissals (reg. moissaus) son d'insèctes de la familha de culicidae, de l'òrdre de diptèrs e sos òrdre de nematocèrs.
Forman lo grop pus important de vectors d’agents patogèns transmissibles a l’òme. Mai de 3300 espècias son a l'ora d'ara descritas.
Somari |
[Modificar] Biologia e movements migratoris
Lo moissal es conegut per se desplaçar de region en region segon las epòcas de l'annada per fin de seguir l'evolucion de las temperaturas favorablas a la seuna proliferacion.
[Modificar] Morfologia
Los moissals a l'estadi adult, coma totes los diptèrs, possedisson un sol parèl d'alas membranosas longas e estrechas, plegadas orizontalament al repaus. Lo segond parèl es redusit a un parèl de balanciers.
Presentan un còs prim e de patas longas e finas e se diferencian per de banetas longas e finas amb d'articles nombrós, sens estile o arista. Las femes de la màger part de las espècias possedisson de longas pèças bucalas de tipe fissaire-chucaire. Se tracta d’una longa trompa o proboscis.
Las talhas varian mas despassan pas gaireben jamai 15 mm per la sos familha de Toxorhynchitinae. Los moissals pesan de 2 a 2,5 mg. La feme es generalament pus bèla que lo mascle.
La familha dels Culicidae se despartís en 3 sos-familhas : Toxorhynchitinae, Anophelinae e Culicinae.
[Modificar] Taxonomia
[Modificar] Lista de las sos familhas
- sosfamilha Toxorhynchitinae
- sosfamilha Anophelinae
- sosfamilha Culicinae
[Modificar] Lista dels genres
- sosfamilha Toxorhynchitinae
- Toxorhynchites Theobald, 1901
- sosfamilha Anophelinae
- Anopheles Meigen, 1818
- sosfamilha Culicinae
- Aedes Meigen, 1818
- Aedomyia Theobald, 1901
- Culex Linnaeus, 1758
- Culiseta Felt
- Eretmapodites Theobald, 1901
- Haemagoggus Williston, 1896
- Hodgesia Theobald
- Heizmannia Ludlow 1905
- Malaya Leicester
- Ochlerotatus Lynch Arribalzaga, 1891
- Orthopodomyia Theobald
- Psorophora Robineau-Desvoidy, 1827
- Sabethes Robineau-Desvoidy
- Trichoprosopon Theobald, 1901
- Tripteroides Giles
- Uranotaenia Lynch Arribalzaga, 1891
- Wyeomyia Theobald
[Modificar] Evolucion
Los moissals son apareguts al jurassic, i a aperaquí 170 millions d'ans. Lo fossil pus vièlh es datat del cretacèu. An evoluit subre la zona qu'es uèi l'America del Sud abans de s'espandir d'en primièr cap a Laurasia al nòrd abans de tornar davalar cap a las tropicas.
Los moissals preïstorics èran a pauc près tres còps pus gròs que las espècias actualas e èran un grop vesin de Chaoboridae (moscalhon fissaire).
[Modificar] Reproduccion e desvolopament
Pendent la reproduccion, las femes fecondadas pels mascles depausan sos uòus a la superfícia d'aigas estanhantas o sus de tèrras enaigablas. Aquels uòus se desvolopan sus l'aiga e espelisson, en donar naissença a las larvas aqüaticas. Las larvas passan per mai d'un estadi de desvolopament e se tresmudan en una ninfa d'ont emergirà l'adult volant. Aqueste novèl moissal aurà pas besonh d'aprene a volar. D'efièch, los moissals sabon volar tre qu'an sas alas.
Pel genre Anopheles, la durada de l'estadi larvari es d'aperaquí sèt jorns (se las condicions exterioras son favorablas : qualitat de l'aiga, temperatura e noiridura mai que mai). Tre la tresena muda, las femes venon a se devorar entre elas pr'amor que lor regim es carnassièr e fan pas la diferencia amb los autres èssers vius que bolegan dins la sanha. Los adults vivon segon las condicions e las espècias aperaquí entre 15 e 30 jorns. A l'arribada de l'ivèrn, unes moissals cercan un endrech per ivernar, e se ne'n trapan pas (çò qu'es frequent), morisson, en daissar lors larvas perpetuar solas l'espècia a l'arribada de la prima.
[Modificar] Mòde de vida
Mascles e femes manjan de nectar de flor, participan aital a la pollinizacion de las plantas, coma tanben los parpalhons, per exemple.
A mai, las femes de nombrosas espècias (levat las espècias de la sos-familha de Toxhorynchitinae), per fin d'assegurar lo desvolopament dels uòus, fan de repais de sang sus de vertebrats divèrs (aucèls, batracians, reptils, mamifèrs, òme). Cada espècia ten sa pròpria especificitat mai o mens afirmada dins la causida de l'òste per aquel repais de sang.
La màger part de las espècias an una activitat nocturna (genre Culex, Anopheles) o ben mai que mai al calabrun (genre Aedes).
[Modificar] Moissals e santat
[Modificar] Fissada
La feme adulta, pendent lo periòde de reproduccion, fissa los vertebrats per chucar lor sang que conten de proteïnas necessàrias per fargar los uòus.
Coma lo pat, lo moissal trapa sa cibla gràcias a sa sentida : aquel desvela la preséncia de dioxid de carbòni e d'acids gras coma l'acid butiric, amoniacat, emés per la respiracion de la pèl (es aquel factor que fa qu'unas personas son mai sovent fissadas que d'autras). De scientifics americans an identificat mai de 340 olors emesas per la pèl umana susceptiblas d'atraire los moissals.
Pendant la fissada, la feme injecta de la saliva anticalhament (sus la fòto çai-contra, se vei una feme moissal del genre Aedes, que son estomac es comol de sang) que a çò de l'òme provòca una reaccion inflamatòria mai o mens importanta segon los individus : es la formacion d'una sortidura que prusís.
Es de notar que las desparièras espècias de moissals s'atacan pas a las meteissas ciblas. Aital, Culex hortensis, Culex impudicus fissan mai que mai los batracians, Cusileta longiareolata los aucèls alara qu'Aedes caspius e Culex pipiens aiman melhor l’òme.
[Modificar] Vectors de malautiás
Mesclat a la sang chucada, lo parasit responsable del paludisme (tanben dit malaria), lo virus de la denga, lo virus del Nil occidental o lo virus de chikungunya arriba dins l'estomac, d'ont li cal sul pic s'escapar per defugir d'èsser digerit. Çò que va far en passar a travèrs la paret stomacala. Un còp multiplicat se trapa dins la saliva.
[Modificar] Bioindicacion
Una distincion essenciala pertòca lo biais que pondon las desparièras espècias. Unas (genre Aedes) pondon sos uòus pel sòl sec de zonas umidas temporàrisa, doncas dins de sectors susceptibles de s'enaigar e de s'assecar segon las condicions climaticas. D'autras espècias, (genres Culex o Anopheles) pondon sos uòus a la superficia de las aigas estanhantas. Pels Aedes, la proliferacion importanta es deguda a d'eveniments climatics determinats (fòrtas pluèjas après una longa passa de secada). I a tanben aparicion d'una gròssa quantitat de larvas aqüaticas, en rason de la submersion d'una gròssa quantitat d'uòus. Qualques jorns pus tard, los adults (imago) apareisson. Aquò es un fenomèn natural qu'a pas res a veire amb une accion antropica. Dins aquel cas, lo moissal pòt pas èsser considerat que coma un bioindicator. Tanben per las autras espècias qu'apertenon als genres precitats, e mai se de còps que i a lor nombre aumenta amb lo nivèl de matèria organica, es totjorn malaisit de los utilizar coma bioindicators. Es per aquò que son pas jamai dins los desparièrs indicis biotics existents (IBGN per exemple) establit per las ribièras, pauc colonizadas pels moissals.
[Modificar] Contraròtle dels moissals
[Modificar] Limitar la proliferacion dels moissals
Una bona tecnica per defugir d'èsser envasit pels moissals a l'ostal es de lor porgir de nis de ponduda que podrem contrarotlar e de suprimir totes los autres. Per aquò, recoltatz d'aiga de pluèja dins un recipient pro larg e prigond (per exemple une bariòta, una glacièra...) e daissatz lo al solelh se possible. Les femes seràn encantadas de trapar un tal volum d'aiga e i pondràn sens moderacion. Quand las larvas seràn pro bèlas, vujatz l'aiga dins la tèrra en fasent atencion que siaga completament absorbida.
Atencion ! :
- Vugetz pas jamai l'aiga dins una canalizacion (dogat, gandòla...) que las larvas demorarián en vida e donarián naissença als moissals.
- Vujatz l'aiga un pauc abans la data estimada d'espelida de las larvas. S'avètz un dobte sus aquela data, val mai vujar l'aiga sul pic (la tòca es de limitar la reproduccion dels moissals)
- Prevenètz vòstres vesins e incitatz-los a destruire, a çò d'eles tanben, las pichonas zonas d'aiga sens predators.
Dins los endreches tropicals, es tanben possible de favorizar lo desvolopament de las granhòtas que se noirrisson de las larvas de moissals.
Astúcias :
- Podètz recuperar las larvas per noirir los vòstres peisses o autres animals d'aqüari.
- Es tanben possible de servar las larvas dins de cantinas mas atencion çaquelà de pas daissar trop d'aire dins aquelas, si que non las larvas podràn espelir a la superficia.
[Modificar] Limitar los riscs de fissada
De metòdes nombrós son reputats per defugir d'èsser fissat pels moissals, que d'unes son ineficaces. Per se protegir de las fissadas dins las regions infestadas, cal combinar los mejans de proteccion e de còps que i a de destruccion.
La primièra precaucion consistís a se cobrir lo còs a las epòcas, luòcs e oras ont sòrton los moissals, amb de vestits longs (margas longas, cauças, caucetas). Dormir e se repausar jos una mosquetièra embeguda pòrta la securitat pus completa. Pensar d'equipar pòrtas e fenèstras de tela mosquetièra.
De difusaires d'insecticida existisson, mas presentan pas d'interès que dins un membre tancat, amb un risc potencial per la santat, dels enfants mai que mai. Dins las zonas infestadas, la pèl e los vestits pòdon èsser embeguts d'un repulsiu d'insècte (evitar los uèlhs e las mucosas). Lo tractament es de renovelar cada dos lavatges pels teissuts. Se trapan tanben dins lo comèrci de malhums per tal de protegir lo cap, tancats al còl per un elastic.
Lo repulsiu pus eficaç es lo DEET (N,N-dietil-3-metilbenzamid, abans apelat N,N-dietil-m-toluamid), mas es contraindicat pels enfants[1]. Los repulsius a basa d'òli de soja e d'IR3535 (etil butilacetilaminopropionat) presentan una proteccion de durada pus corta. Los autres repulsius d'origina vegetala, l'esséncia de limoneta, an una durada d'accion fòrça corta. Los braçalets ditz « antimoissals » an pas mostrat cap d'eficacitat. Modèl:Bibliol
Une legenda entretenguda pels fabricants d'aparelhs pretend que los moissals mascles emetrián una vibracion ultrasonica (inausibla) repulsiva per las femes en gestacion (periòde que son fissairas). Los aparelhs del genre "stop-moissals electronics", suposats d'aluenhar los moissals per emission d'ultrasons, son en realitat ineficaces, la feme es pas sensibla a aquestas vibracions[2].
Semblariá tanben segon unes racontes que l'escopinha mesclada a de tabac pòsca èsser eficaça. De verificar (la nicotina es d'efièch un bon insecticida natural)... Lo fuòc e lo fum aluenhan tanben los moissals, mas son pas de bon alenar per la santat.
En zona tropicala, los moissals son subretot presents al nivèl del sòl. Ont los arbres son nauts, sembla que los animals que dormisson e vivon sus la canopèa lor escapan. Unas tribus del S-E asiatic construson encara sos ostals en naut dels arbres grands.
[Modificar] Tractament de las fissadas
Las fissadas podon èsser totalement indoloras o provocar un prusiment fòrça desagradiu o d'allergias pus grèvas, fins a l'anafilaxia. L’ipersensibilitat a una origina immunitària, que tradutz una reaccion extrèma dels nòstres anticòs a d'antigèns presents dins l'escopinha del moissal.
Unes d'aquels antigèns sensibilizants existisson dins totas las espècias de moissal, mas d'autras son especificas d'unas espècias. La reaccion d'ipersensibilitat pòt èsser immediata (tipes I et III) o retardada (tipe IV) (Clements, 2000).
Divèrs remèdis son mai o mens eficaces segon las personas e los relambis d'aplicacion. A mai del vinagre amb peroxid de zinc que son efièch amaisant es pas medicalament provat, de produches enebits per lor toxicitat, qualques medicaments existisson ; anti-istaminics orals o topics locals e difenidramina (Benadryl) que semblan eficaçament solatjar las prusors e tanben los corticosteroïds topics coma l'idrocortisona e la triamcinolona .
Avèm citat l'aplicacion dirècta d'un teissut embegut d'aiga fòrça cauda mas pas bolhenta per blocar (per qualques oras) la liberacion d'istamina a l'entorn de la fissada. L'aplicacion d'un Mylanta o d'un antiacid liquid seriá segon d'unes autors eficaça en solatjar lo prusiment e lo conflament pr'amor que redusiriá l'aciditat dels anticalhament injectats amb l'escopinha de l'insècte.
[Modificar] Annèxas
[Modificar] Nòtas
- ↑ Se son recensadas dins lo monde 12 cas de convulsions a cò de l'enfant dempuèi la mesa en òbra d'aqueste produch, sens que l'origina d'aquestas convulsions pòsca èsser imputada al produch ; es doncas aquí un principi de precaucion que d'unes jutjan abusiu
- ↑ Metòdes de contrarotle dels moissals. (fr)
[Modificar] Bibliografia
- Contra las fissadas de moissal :
- [1] Mark S. Fradin, M.D. et John F. Day, “Comparative Efficacy of Insect Repellents against Mosquito Bites”, New England Journal of Medicine, volume 347 : 13-18 July 4, 2002, n° 1
- Yves SCIAMA, Moustiques, la grande menace, Sciences et Vie, juin 2006.
[Modificar] Ligams extèrnes
- Referéncia Fauna Europaea : Culicidae (en)
- Referéncia ITIS : TSN 125930 Culicidae (en)
- Referéncia AnimalDiversityWeb : Culicidae (en)
- Referéncia NCBI Taxonomy : Culicidae (en)
- (fr) Univers-Nature
- (en) Lo Sistèma d'eradicacion dels moissals-Eficaç dins lo combat contra lo virus del Nil occidental, la Denga e lo Chikungunya
