Blýantur
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Blýantur er skriffæri sem samanstendur af efni sem gefur frá sér lit, sem notað er til skriftar og teikningar og viðarhulstri. Blýantar eru vanalega notaðir á pappír. Litarefnið er oftast grafít en stundum eru notuð önnur efni sem og kol eða snyrtivörur. Blý var eitt sinn notað í blýanta en því var hætt þegar í ljós kom að það var hættulegt heilsu manna. Nafnið hefur engu að síður haldist. Blýantar hafa stundum strokleður á endanum, fest með járni. Ólíkt blýöntum notast pennar við fljótandi efni, þ.e. blek.
Efnisyfirlit |
[breyta] Framleiðsla
Nú til dags eru blýantar framleiddir með því að blanda saman fínum grafít og leirdufti, svo er blandað vatni og langir spagettí-legum strengum og síðan eru þeir hitaðir í sérstökum ofni. Síðan eru strengunum dýft í olíu eða bráðið vax sem rennur inní smálar holur á efninu, sem leiðir til auðveldari og mýkrar skriftar.
Margir blýantar (oftast þeir sem notaðir eru við listir) eru merktir með Evrópskum skala sem nær frá „H“ (hardness, harðleika) to „B“ (blackness, svertu) sem og „F“ (fine point, fínleika), og flokkast hinn hefðbundni ritblýantur undir „HB“.
Listablýantar ná frá hörðum til fínna eins og sjá má:
| 9H | 8H | 7H | 6H | 5H | 4H | 3H | 2H | H | F | HB | B | 2B | 3B | 4B | 5B | 6B | 7B | 8B | 9B |
| Harður | → | Miðlungs | → | Mjúkur | |||||||||||||||
| Tónn | Bandaríkin | Evrópa | |
| #1 | = | B | |
| #2 | = | HB | |
| #2 ½ * | = | F | |
| #3 | = | H | |
| #4 | = | 2H |
* Einnig séð sem 2 4/8, 2.5, 2 5/10, vegna einkaleyfismála.
[breyta] Lögun blýanta
Flestir blýantar eru sexhyrndir ef litið er á þá með þverskurði. Það er þægilegt að halda á þannig blýöntum og þeir stoppa ef þeir rúlla á láréttu svæði. Blýantar smiða eru flatari að lögun, sem mun einnig ekki rúlla og leyfir nákvæmari staðsetningu við það að teikna línur.
[breyta] Annað
Blýantsstungur eru algeng orsök slysa hjá ungum börnum. Blýbroddur getur skilið eftir sig grátt ummerki sem getur enst í húðinni í nokkur ár. Þetta leiddi að hinni gömlu hjátrúna að blý bútar gætu farið í gegnum blóðrásarkerfið og uppí heilann, og oldið hálfvisku í þeim sem fá slík sár. En auðvitað eru blýantar gerðir úr graffít (kolefni) en ekki blýi, og er því ekki hættulegt.
[breyta] Tenglar
