Wiliam Cynwal

Oddi ar Wicipedia

Bardd Cymraeg proffesiynol a ganai yn ail hanner yr 16eg ganrif oedd Wiliam Cynwal (m. 1587 neu 1588 efallai). Roedd yn frodor o Ysbyty Ifan yn yr hen Sir Ddinbych.

Roedd Cynwal yn un o'r to olaf o'r beirdd proffesiynol a ganai yn nhai'r uchelwyr i ennill eu tamaid. Bu'n ddisgybl barddol i Gruffudd Hiraethog (m. 1564) a chafodd ei radd fel disgybl pencerddaidd yn ail Eisteddfod Caerwys yn 1567, a derbyniodd radd pencerdd wedyn.

Ysgrifennodd Cynwal nifer o lawysgrifau oedd yn cynnwys achau, gramadegau'r penceirddiaid a'r brutiau, ynghyd â cherddi. Roedd yn enwog yn ei ddydd fel achyddwr ac yn ffigwr cyfarwydd yn nhai'r uchelwyr ledled gogledd Cymru. Roedd yn fardd cynhyrchiol iawn sydd wedi gadael bron i 300 o gywyddau, tua 50 o awdlau a bron i 500 o englynion. Ei waith enwocaf yw'r cywyddau ganddo sy'n rhan o'r ymryson barddol enwog am natur dysg a barddoniaeth rhyngddo ac Edmwnd Prys, archddiacon Meirionnydd. Canodd Prys farwnad i Gynwal sy'n dangos eu bod yn gyfeillion er gwaethaf natur ymosodol yr ymryson ar adegau. Fe'i cofir am yr ymryson honno ac fel un o gynheiliad olaf a mwyaf dygn y traddodiad barddol Cymraeg.

[golygu] Llyfryddiaeth

Gruffydd Aled Williams (gol.), Ymryson Edmwnd Prys a Wiliam Cynwal (Caerdydd, 1986)

Beirdd yr Uchelwyr
Casnodyn \| Wiliam Cynwal \| Dafydd ap Gwilym \| Dafydd ap Siencyn \| Dafydd Gorlech \| Deio ab Ieuan Du \| Einion Offeiriad \| Gronw Gyriog \| Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan \| Gruffudd ap Dafydd ap Tudur \| Gruffudd ap Tudur Goch \| Gruffudd Fychan ap Gruffudd ab Ednyfed \| Gruffudd Hiraethog \| Guto'r Glyn \| Gutun Owain \| Gwerful Fychan \| Gwerful Mechain \| Gwilym Ddu o Arfon \| Gwilym Tew \| Huw Cae Llwyd \| Huw Ceiriog \| Hywel Cilan \| Hywel Ystorm \| Ieuan ap Huw Cae Llwyd \| Ieuan Brydydd Hir \| Ieuan Dyfi \| Iolo Goch \| Iorwerth ab y Cyriog \| Ithel Ddu \| Lewys Glyn Cothi \| Lewys Môn \| Lewys Morgannwg \| Llywarch Bentwrch \| Llywelyn Goch ap Meurig Hen \| Llywelyn Siôn \| Mab Clochyddyn \| Prydydd Breuan \| Tomos Prys \| Siôn Phylip \| Siôn Tudur \| Robert ab Ifan \| Robin Ddu ap Siencyn \| Rhisierdyn \| Rhisiart ap Rhys \| Rhys ap Dafydd ab Einion \| Rhys Brydydd \| Rhys Goch Eryri \| Sefnyn \| Simwnt Fychan \| Siôn Cent \| Tudur Aled \| Tudur ap Gwyn Hagr \| Yr Ustus Llwyd