Ozon
From Wikipedia
- Za ostala značenja v. Ozon (razvrstavanje).
| Ozon | |
|---|---|
  |
|
| Opšte | |
| Sistemsko ime | Trioksigen |
| Molekulska formula | O3 |
| Molekulska masa | 47,998 g/mol |
| Izgled | plavičasti gas |
| CAS broj | [10028-15-6] |
| Osobine | |
| Gustina i faze | 2,144 g/l (0 °C), gas |
| Rastvorljivost u vodi | 0,105 g/100 ml (0 °C) |
| Tačka topljenja | 75,95 K, −197,2 °C |
| Tačka ključanja | 161,25 K, −111,9 °C |
| Termodinamički podaci | |
| Standardna entalpija nastajanja ΔfH°solid |
+142,3 kJ/mol |
| Standardna molarna entropija S°solid |
237,7 J.K−1.mol−1 |
| Štetnost | |
| EU classification | not listed |
| NFPA 704 | |
| Struktura i svojstva |
n, εr, itd. |
| Termodinamički podaci |
Osobine faza čvrste, tečne, gas |
| Spektralni podaci | UV, IR, NMR, MS |
| Regulatory data | Tačka paljenja, RTECS broj, etc. |
| Izuzev gde je navedeno drugačije, podaci su dati za materijale u njihovom normalnom stanju (na 25 °C, 100 kPa) Infobox disclaimer and references |
|
Ozon (O3) je troatomski molekul koji se sastoji od tri atoma kiseonika. Ozon je alotropska modifikacija kiseonika koja je mnogo nestabilnija od uobičajenog dvoatomskog oblika, O2. Na standardnim uslovima ozon je plavičasti gas koji na temperaturi ispod -112 °C prelazi u tamno plavu tečnost koja dalje ispod -193 °C prelazi u tamno plavi 'led'. Ozon je snažan oksidacioni agens što je u vezi sa njegovom nestabilnošću pri čemu prelazi u običan dvoatomski kiseonik:
- 2 O3 → 3 O2.
Ova reakcija se ubrzava sa porastom temperature i padom pritiska.
O3 je opšteprisutan u Zemljinoj atmosferi: u slojevima pri zemlji je jedan od opasnih zagađivača sa štetnim uticajem na pluća; ozon u gornjim slojevima atmosfere sprečava prodor štetnih ultraljubičastih zraka do površine Zemlje. Takođe može da nastane iz O2 električnim pražnjenjem u atmosferi ili pod uticajem visokoenergijskog elektromagnetnog zračenja. Brojni eletrični uređaji mogu da generišu ozon, posebno oni koji koriste visoki napon poput laserskih štampača, mašina za fotokopiranje ili lučno zavarivanje. Svi električni motori koji koriste četkice stvaraju izvesnu količinu ozona manje više proporcionalnu veličini i snazi motora.
[uredi - уреди] Istorija
Ozon je pronašao 1840. godine nemački hemičar Kristijan Fridrih Šenbajn koji mu je nadenuo ime po grčkoj reči za miris, οζω, ozein, zbog karakterističnog mirisa.[1]
[uredi - уреди] Hemija
Ozon oksiduje sve metale do najvišeg oksidacionog stanja, izuzev zlata, platine i iridijuma:
- 2 Cu2+ + 2 H+ + O3 → 2 Cu3+ + H2O + O2
Ozon prevodi okside u perokside:
- SO2 + O3 → SO3 + O2
Takođe oksiduje okside do oksida sa najvećim oksidacionim brojem:
- NO + O3 → NO2 + O2
Gornja reakcija je praćena hemiluminiscencijom. Oksid NO2 može dalje da bude oksidovan:
- NO2 + O3 → NO3 + O2
Novonastali NO3 može da reaguje sa NO2 i da nagradi N2O5:
- NO2 + NO3 → N2O5
Ozon reaguje sa ugljenikom obrazujući ugljendioksid, čak i na sobnoj temperaturi:
- C + 2 O3 → CO2 + 2 O2
Ozon ne reaguje sa amonijačnim solima, ali reaguje sa amonijakom gradeći amonijum nitrat:
- 2 NH3 + 4 O3 → NH4NO3 + 4 O2 + H2O
Ozon sa sulfidima gradi sulfate:
- PbS + 4 O3 → PbSO4 + 4 O2
[uredi - уреди] Spoljašnje veze
- NASA's Ozone Resource Page
- NASA's Earth Observatory article on Ozone
- International Day for the Preservation of the Ozone Layer
- International Chemical Safety Card 0068
- NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards
- National Institute of Environmental Health Sciences Ozone Alerts
- Ground-level Ozone Air Pollution — A summary for non specialists by GreenFacts of the above WHO reports.
- NASA Study Links "Smog" to Arctic Warming— NASA Goddard Institute for Space Studies (GISS) study shows the warming effect of ozone in the Arctic during winter and spring.
- EPA Assessment of Effectiveness and Health Consequences of Ozone Generators that are Sold as Air Cleaners
