چرخ‌دنده

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

دو چرخ‌دنده درگیر
دو چرخ‌دنده درگیر


چرخ‌دنده وسیله‌ای است برای انتقال گشتاور که به کمک آن می‌توان مقدار گشتاور و یا سرعت دورانی را کاهش یا افزایش داد. همچنین به کمک چرخ دنده ها می‌توان جهت حرکت را تغییر داد.


فهرست مندرجات

[ویرایش] انواع چرخ‌دنده

یک نمونه چرخ‌دنده ساده بکار رفته در ماشین‌آلات کشاورزی.
یک نمونه چرخ‌دنده ساده بکار رفته در ماشین‌آلات کشاورزی.

[ویرایش] چرخ‌دنده ساده

[ویرایش] چرخ‌دنده مارپیچ

چرخ‌دنده مارپیچ
چرخ‌دنده مارپیچ

[ویرایش] چرخ‌دنده مخروطی

بکارگیری چرخ‌دنده مخروطی برای بالا کشیدن دریچه سرریز به واسطه پیچ مرکزی.
بکارگیری چرخ‌دنده مخروطی برای بالا کشیدن دریچه سرریز به واسطه پیچ مرکزی.

[ویرایش] چرخ‌دنده حلزونی

یک نمونه چرخ‌دنده حلزونی
یک نمونه چرخ‌دنده حلزونی

[ویرایش] چرخ‌دنده شانه‌ای

چرخ‌دنده شانه‌ای
چرخ‌دنده شانه‌ای

[ویرایش] ساختار

داخلی‌ترین قسمت چرخ‌دنده توپی ‌Hub می‌باشد که به محور محرک متصل می‌باشد. در بیرون این قسمت جان چرخ‌دنده Web قرار گرفته است. بیرونی‌ترین قسمت در جهت شعاعی، محیط چرخ‌دنده Rim می‌باشد که دندانه‌های چرخ‌دنده در این قسمت قرار می‌گیرند. این بخش از چرخ‌دنده منبع اصلی ایجاد صدا می‌باشد.

مهم‌ترین اصطلاحاتی که در طراحی چرخ‌دنده بکار می‌روند عبارت‌اند از:

دایره گام Pitch Circle: دایره‌ای فرضی که تمامی‌محاسبات بر اساس آن انجام می‌گیرد. دایره گام دو چرخ‌دنده درگیر بر هم مماس می‌باشند.

گام محیطی Circular Pitch: طول کمانی از دایره گام که بین دو نقطه متناظر از دو دندانه مجاور قرار گرفته است.

ارتفاع سر دنده Addendum: فاصله بین بالای دندانه Top Land تا دایره گام.

ارتفاع ته دنده Dedendum: فاصله بین ته دندانه Bottom Land تا دایره گام.

لقی محیطی Backlash: مقداری که فضای خالی بین دو دندانه یک چرخ‌دنده از ضخامت دندانه‌های چرخ‌دنده درگیر با آن در امتداد دایره گام بیشتر است.

چرخ‌دنده‌ها بر اساس وضعیت قرارگیری محورهای دو چرخ‌دنده درگیر نسبت به هم به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

  • چرخ‌دنده‌های با محورهای موازی
  • چرخ‌دنده‌های با محورهای غیرموازی