Elektron
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Labour zo d'ober c'hoazh a-raok peurechuiñ ar pennad-mañ. Ma fell deoc'h reiñ un tamm skoazell, krogit e-barzh. Mar karfec'h reiñ hoc'h ali ha netra ken, grit 'ta e pajenn ar gaozeadenn.
An elektron a zo anezhañ ur bartikulenn elfennel dezhi ur garg elfennel negativel kevatal da -1,6 × 10-19 coulomb. War-dro 9,11 × 10-31 kg eo mas an elektron, ar pezh a glot gant war-dro 1/1 800 eus mas ur proton. Lodenn eo an elektron eus familh ar leptonoù (fermion), ha dre se e vez kontet da bartikulenn ziazez (da lavaret eo, n'hell ket bezañ freuzet e partikulennoù bihanoc'h).
Bihan-kenañ eo ar volum ac'hubet gant ar bartikulenn-se. Petra bennak a vefe he stumm, ma c'heller komz eus stumm evit un hevelep tra, ez eo mod-pe-vod bihanoc'h he ledander eget 10-18 metr, pe c'hoazh ur vilionvedenn eus ur vilionvedenn eus ur vilionvedenn metr.
Kenaozet eo an atomoù gant un nukleüs (hemañ e-unan kenaozet gant nukleonoù: ar protonoù hag an neutronoù) kelc'hiet gant ur koumoulennad elektronoù .
Ur fermion eo an elektron: setu en deus ur spin 1/2 hag e heuilh statistik Fermi-Dirac.
Ar pozitron (pe poziton) eo an antipartikulenn stag ouzh an elektron.
Taolenn |
[kemmañ] Tredan (red elektrek)
[kemmañ] Dualder gwagenn partikulenn
[kemmañ] Istor
Dizoloet e voe an elektron e 1897 gant J. J. Thomson e labourva Cavendish skol-veur Cambridge p'edo o studiañ ar skinoù katodek. Da neuze e oa bet savet ar ger elektron diwar ar ger saoznek electric a zo e orin dezhañ er ger gresianek 'ηλεκτρον a sinifi goularz.
Gwelet ivez : Istor patromoù an atom
[kemmañ] Traoù ouzhpenn
War dachenn mekanikerezh ar c'hwanta, pe kentoc'h an elektrodinamik kwantek, e vez deskrivet an elektron gant kevatalenn Dirac.
E patrom standart fizik ar partikulennoù e furm un doublad SU(2) gant an neutrino elektronek a interakt gantañ dre berzh an interaktadur gwan. Daou geveler, dezho ar memes karg met brasoc'h o mas, en deus an elektron: ar muon hag an tauon.
[kemmañ] Gwelet ivez
- Electron Auger
- Efed fotoelektrek, fotoelektron
- Elektron iset
- Partikulenn beta
