From Wikipedia
[uredi - уреди] 22. januar - 22. siječnja
- 1517. vojska turskog sultana Selima I potukla, u bici kod Rajdanije, blizu Kaira, memelučke snage i sedam dana potom ušla u Kairo, priključivši Egipat Otomanskom carstvu.
- 1771. Španija ustupila Foklandska ostrva Velikoj Britaniji.
- 1808. portugalski kralj Žoao VI pobegao pred Napoleonovim trupama, s kraljevskom porodicom, u Brazil i premestio dvor iz Lisabona u Rio de Žaneiro.
- 1840. prvi britanski doseljenici stigli na Novi Zeland.
- 1863. u delu Poljske koji je na osnovu odluke Bečkog kongresa 1814. i 1815. priključen Rusiji izbio ustanak pod vođstvom „stranke crvenih“ Jaroslava Dombrovskog. Ustanak ugušen posle nekoliko meseci, a Poljska 1864. pretvorena u rusku guberniju.
- 1879 - U bitci kod Isandlwane Zulu vojska masakrirala britanski ekspedicioni korpus.
- 1905. carske trupe u Petrogradu pucale na demonstrante, uglavnom radnike, koji su u maršu krenuli na carski Zimski dvorac, zahtevajući demokratske slobode, kraj rata s Japanom i uspostavljanje ustavotvorne skupštine. U „krvavoj nedelji“, kako je kasnije nazvan taj dan, ubijeno najmanje 500, a ranjeno više hiljada ljudi.
- 1941. italijanske snage u Drugom svetskom ratu kapitulirale u Tobruku pred britanskom Osmom armijom posle 11 dana opsade.
- 1944. počelo iskrcavanje savezničkih snaga kod Ancija u Italiji u Drugom svetskom ratu.
- 1973. u udesu jordanskog „boinga 707“ s muslimanskim hodočasnicima na povratku iz Meke, koji se u plamenu srušio na aerodromu u nigerijskom gradu Kano, poginulo 176 osoba.
- 1980. sovjetski disident, fizičar Andrej Saharov, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1975, uhapšen, oduzete mu počasti i proteran iz Moskve u Gorki.
- 1998. američki vojnici iz sastava SFOR u Bijeljini uhapsili Gorana Jelisića optuženog za ratne zločine na području Brčkog 1992.
- 2001. Jugoslavija dobila status specijalnog gosta u Savetu Evrope, kao znak podrške demokratskim promenama u zemlji po odlasku sa vlasti Slobodana Miloševića, u oktobru 2000.
- 2002. Bosna i Hercegovina postala punopravan član Parlamentarne skupštine Saveta Evrope.
- 2002. na dvodnevnoj međunarodnoj donatorskoj konferenciji za obnovu Avganistana, u Tokiju, obećana pomoć od 4,5 milijardi dolara.
- 1263 - Ibn Taimiya, islamski teolog
- 1440. Ivan III Vasiljević, veliki knez moskovski, a od 1462. i „svih Rusa“ pošto je ujedinio velik broj kneževina. Oslobodio delove zemlje od Mongola, ojačao centralnu vlast, a 1497. izdao prvi ruski zbornik zakona „Sudbenik“. Zbog ženidbe s vizantijskom princezom Zoe smatrao se naslednikom Istočnorimskog carstva i u njegovo vreme prvi put se javila ideja o misiji Ruskog carstva kao zaštitnika pravoslavlja u kom bi Moskva bila „treći Rim“.
- 1561 - Francis Bacon, engleski filozof, književnik i državnik, predstavnik empirizma
- 1729. nemački pisac, kritičar i teoretičar umetnosti Gothold Efraim Lesing, jedan od najznačajnijih pobornika evropskog prosvetiteljstva. Autor prve nemačke građanske drame „Mis Sara Sampson“, a delom „Laokon ili o granicama slikarstva i pesništva“ postavio temelje moderne estetike.
- 1775.francuski fizičar i matematičar Andre Mari Amper, osnivač elektrodinamike. Zasnovao teoriju magnetizma u nerazdvojivoj vezi sa elektricitetom i proučio uzajamno dejstvo električnih struja. Po njemu dobila naziv jedinica za merenje jačine električne struje.
- 1788. engleski pisac Džordz Gordon Bajron, najistaknutiji pesnik romantizma i jedna od najpopularnijih ličnosti svog vremena. Književnu slavu stekao romantičnim epom „Čajld Herold“, a potom i poemom „Don Žuan“ i poetskim dramama „Manfred“ i „Kain“. Umro od malarije 1824. u Grčkoj, gde je pomagao oslobodilačku borbu protiv Turske.
- 1796 - Karl Ernst Claus, njemačko-ruski hemičar, otkrio rutenijum
- 1800 - Christoph Merian, njemački veleposjednik
- 1849 - August Strindberg, švedski književnik i dramatičar
- 1908 - Atahualpa Yupanqui, argentinski kantautor i književnik
- 1894. pesnik Vojislav Ilić, koji se smatra osnivačem moderne srpske lirike i tvorcem verističkog izraza. Značajno uticao na srpsku poeziju pred kraj XIX veka.
- 1901. britanska kraljica Viktorija. Tokom njene dugogodišnje vladavine od 1837, koja je obeležila epohu, „viktorijansko doba“, Britanska imperija bila na vrhuncu privredne i političke moći.
- 1917. umro srpski arhitekta Jovan Ilkić, koji je znatno uticao na razvoj arhitekture u Srbiji u prvoj polovini XX veka. Bio 30 godina glavni projektant Ministarstva građevina i projektovao mnoga značajna zdanja u Beogradu, Skupštinu Jugoslavije, hotel „Moskvu“, „Oficirski dom“, zgradu Protokola.
- 1973. umro bivši predsednik SAD Lindon Bejnz Džonson. Potpredsednik od 1960, za vreme mandata Džona Kenedija, postao predsednik kada je Kenedi ubijen u Dalasu 1963, a ponovo izabran 1964. Tokom njegovog mandata došlo do eskalacije rata u Vijetnamu, što je u svetu i u SAD izazvalo oštre kritike njegove politike.
.
Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar
