Мислење и говор
Од Википедија, слободна енциклопедија
Содржина |
[уреди] МИСЛЕЊЕ
Мислењето претставува сознаен процес при кој човекот го комбинира старото искуство на нов начин, т.е. увидува нови односи меѓу појавите.
[уреди] Заклучување и судење
Заклучување е таков процес на мислење при кој со помош на дадени сознанија се доаѓа до нови сознанија. Секое заклучување завршува со донесување суд – судење.
[уреди] Мислење и асоцијации
1. Асоцирање по допир (зима – снег)
2. Асоцирање по сличност (висока жена – жирафа)
3. Асоцирање по контраст (ден-ноќ, лето-зима)
[уреди] Видови мислења
Има повеќе видови мислења и тие можат да се групираат според различни критериуми.
I. Критериум: со какви симболи се оперира при мислењето? Во зависност од тоа со какви симболи се оперира, мислењето може да биде конкретно и апстрактно. Конкретното мислење е особено карактеристично за децата. Тие, кога ќе видат некое животно, поимот за животното го поврзуваат со зборот. (Гледаат зебра и таа слика ја поврзуваат со поимот „зебра“. Апстрактно мислење е посложено бидејќи се користат симболи. Лесно е да се определи што е „куќа“, но што е „среќа“?
II. Критериум: реалистичност во мислењето Според тоа колку мислењето е реалистично, се разликуваат два вида: реалистично и имагинативно. Реалистичното мислење е она што се однесува на реални објекти, појави и односи, а имагинативното мислење е она што се однесува на објекти, појави и односи што реално не постојат.
III. Критериум: корист од мислењето Според овој критериум, мислењето може да биде непродуктивно и продуктивно. Непродуктивно мислење е случајно поврзување на асоцијациите, при што конечниот резултат нема некое големо значење, а продуктивно мислење е она при кое откриваме нови нешта, создаваме нови решенија и вредности, т.е. твориме. Најпродуктивен вид мислење е творечкото мислење.
[уреди] Творечко мислење
Поимот творештво може да се сфати во поширока и потесна смисла. Во поширока се подразбира секој вид мислење што е по нешто оригинално и исклучително полезно, а во потесна – оригинални дела што имаат пошироко општествено значење. (творец -Никола Тесла) Фази во творечкото мислење Процесот на творечко мислење се одвива низ следниве фази: препарација, инкубација, илуминација, верификација. Препарација – се врши подготовка за решавање на проблемот или создавање на ново дело. Инкубација – се одвиваат многу значајни промени што надворешно не се забележливи. Илуминација – се јавува вистинска идеја, блеснува решението (илуминација – осветлување). Верификација – проверка на решението до кое се дошло по пат на илуминација.
[уреди] Индивидуални разлики во мислењето
1. Широчина на мислењето. Широко е она мислење кое се однесува на поголем број различни области.
2. Длабочина на мислењето. Длабоко е она мислење кое мошне сериозно и темелно проникнува во суштината на проблемот.
3. Критичност на мислењето. Тоа е објективно мислење, ослободено од сите влијанија и предрасуди.
4. Еластичност на мислењето. Ги согледува новите аспекти на проблемот
5. Доследност во мислењето. Идеите се јавуваат по логички редослед.
6. Брзина на мислењето. Во определено време се стигнува до најефикасно заклучување.
[уреди] ГОВОР
[уреди] Јазик и говор
Јазикот претставува систем знаци што во определена средина се употребуваат со цел за општење меѓу луѓето. Јазикот е општествено-историска појава и за еден народ тој е единствен. Говорот претставува непосредно користење на јазикот во процесот на мислењето, општењето и воопшто дејноста на луѓето. За разлика од јазикот, кој е општествена појава, говорот е индивидуална и субјективна т.е. психичка појава.
[уреди] Внатрешен и надворешен говор
Внатрешниот говор подразбира општење со самиот себе и негова основна карактеристика е незвучност. Надворешниот говор подразбира општење со другите луѓе и негова основна карактеристика е исказност и звучност. Усмениот говор може да биде дијалошки и монолошки.
[уреди] Функции на говорот
Говорот има три главни функции: комуникација, експресија и репрезентација. Комуникативната функција се однесува на говорното општење меѓу луѓето, експресивната се однесува на изразувањето внатрешни состојби, а репрезен-тативната се однесува на значењето што го имаат зборовите и речениците. Зборовите имаат два вида значење: денотативно (строго ограничено и недвосмислено значење) и конотативно (додатно значење на зборот).
