Карпош
Од Википедија, слободна енциклопедија
На оваа статија ѝ е потребно правилно форматирање, категоризирање, граматика, интервики и слично. Може да помогнете со тоа што ќе ја уредите и трансформирате во стандардна вики-статија.
Карпош или Карпуз на турски јазик е прекарот на македонскиот востанички водач на Карпошово востание, кој е роден во кумановското село Војник, а бил убиен од османлиите во 1689 по падот на востанието. За Карпош како личност многу малку се знае, како и за неговиот живот и неговото семејство. Со сигурност за Карпош се знае дека бил ајдутин, потоа мартолоз и дека се ставил на чело на големото востание. Претходно, Карпош бил рудар од Кривопаланечко, кој потоа станал ајдутин. Тоа го потврдува и турскиот хроничар Рашид кој вели: “ Во последниве неколку години се појавил некој проклетник наречен Карпуз кој раководел со ајдутските разбојници“ . Во тоа време, централната власт упатила потерница по него но тој успеал да се спаси. Самата наредба требало да ја исполни мартолозбашијата Мехмед. Но Карпош се придвижил на север до австриските војски.
Во еден документ се вели дека: “Карпош бил помилуван и наеднаш назначен за башбог“ но дали Карпош го прифатил помилувањето, тоа до денес не е сеуште познато. По ова, познато е и дека тој неблагодарно ја напуштил службата и се подметнал ставајќи се на чело на востанието. Од овде произлегува и изводот дека логично би било на чело на востанието да се стави лице кое имало воено искуство, а најмногу тоа го поседувал Карпош.
Карпош бил огромен човек. Според некои автори пак, Карпош се викал Петре кое на грчки означува карпа па и отаму и прекарот Карпош. Според некои преданија Карпош бил водачот на бунтовниците од Доспат Планина, во Родопите, Бугарија. Тој бил портолосбаши (главен на каурска помошна војска) во регионот помеѓу Софија и Ќустендил во Бугарија. Во 1689, територијата кој тој ја ослободил се протегала низ речиси цела северна Македонија, и се смета дека нему му е дадена титулата „Крал на Куманово“ од страна на неговите сојузници, австријците. Карпош е заробен во Куманово, а за точната дата се смета дека таа била некаде околу 26 ноември 1689 година. Потоа тој заедно со друѓите заробеници е воден во Скопје каде на познатиот Камен мост бил набиен на кол, а потоа фрлен во реката. За датумот на неговата смрт се зема во предвид 29 ноември.
