ایران‌ویج

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

ایران‌ویج^[۱] واژه‌ایست فارسی برگرفته از واژهٔ اوستایی ائیریَنَم وَئجَه یا ائیریَنَم وَئجو (Airyanəm Vaējah ٬ Airyanəm Vaējō) به معنی «سرزمین ایرانیان» یا «بنگاه و پایگاه اصلی ایرانیان» و نام اسطوره‌ای سرزمینی است که ایرانیان در آغاز در آن می‌زیستند.

نخستین سرزمین و کشور نیکی که من - اهوره مزدا - آفریدم ایرانم ویجا بود بر کرانهٔ رود دایتیای نیک. پس آن گاه اهریمن همه تن مرگ بیامد و به پتیارگی "اژدهاً را در رود دایتیا بیافرید و زمستان دیو آفریده را بر جهان هستی چیرگی بخشید. (اوستا)

شاید ایرانویج سرزمینی بوده در سیبری، جایی که اقوام آریایی در گذشته بسیار دور در آن می‌زیسته‌اند. و چنان که به نظر می‌رسد، آنها بعدها به دلیل شرایط نامساعد جوی مجبور به ترک آن سرزمین شده‌اند.

بنا به روایت دکتر پرهیز کار در توضیحات اوستا از آنجا که آریائی‌ها دامدار بودند و به دلیل یخبندان‌های طولانی امکان چرا برای دام‌ها وجود نداشت آریائی‌ها شروع به مهاجرت از ایرانم ویچا (که در کتاب ایشان همان گرجستان است) شروع به مهاجرت در سه جهت غرب، شرق و جنوب کردند که آن دسته که به کوه‌های جنوبی وارد شدند ایرانیان هستند.

بر سر نام و مکان این سرزمین بین محققان اختلاف شدید وجود دارد و هنوز هیچ اثر قابل اعتمادی از ان پیدا نشده‌است ولی همه در مورد این که این سرزمین در شمال دریای خزر قرار داشته متفق النظر هستند.^{[ چه منبعی موجود است که چنين اتفاق نظر را نشان می‌دهد؟]} برخی از محققان نیز محل آنرا خوارزم و خیوهٔ امروزی دانسته‌اند.

برخی از محققین نیز ایرانویچ را همان سرزمین اران می‌پندارند. با توجه به شباهت نام اران با ایرانویچ این نظریه نیز درست به نظر می‌رسد. در این صورت رود دایتیا نیز همان رود ارس می‌باشد.

[ویرایش] پانویس

[ویرایش] منابع

• دانشنامه ایرانیکا
• فرهنگ ایران باستان
• یشتها