انقلاب رنگی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
انقلاب رنگی [۱]یا انقلاب مخملی[۲] یا انقلاب گلی [۳]نوعی دگرگونی بدون خونریزی است که آن را برای اولین بار «واسلاوهاول» رئیس جمهور سابق چک که در آن زمان رهبر مخالفان این کشور بود ، بر سر زبان‌ها انداخت.انقلاب‌های رنگی به یک رشته از تحرکات مرتبط با هم اطلاق می‌شود که در جوامع پسا کمونیستی در اروپای شرقی، مرکزی و آسیای مرکزی توسعه یافت و احتمالاً در حال نفوذ به دیگر مناطق از جمله خاور میانه است. برخی ناظرین از آن به عنوان موجی انقلابی یاد می‌کنند.
«انقلاب رنگی» به تغییرو تحولاتی اطلاق می‌شود که تا کنون در کشورهای باقیمانده از بلوک سابق شرق اتفاق افتاده و هیات حاکمه این کشورها جای خود را به حکومت‌های یکسره طرفدار غرب داده‌اند [۴]. این تحولات با وقوع «انقلاب مخملی» ((velvet revolution در دوره ۶ هفته‌ای ۱۷ نوامبر تا ۲۹ دسامبر ۱۹۸۹ در چکسلواکی آغاز می‌شود و با وقوع تحولات مشابهی به شکل زنجیره‌ای در صربستان (دو مرحله ۱۹۹۷ و ۲۰۰۰) ، گرجستان (۲۰۰۳)، اوکراین(۲۰۰۴) و قرقیزستان(۲۰۰۵) ادامه می‌یابد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] پیشینه
پس از پایان جنگ سرد و فروپاشی بلوک شرق ،کشورهای بلوک مذکور با خروج از سیطره کمونیست این بار به دام اقتدارگرایی گرفتار شدند ،چنین کشورهایی اولین هدف انقلاب‌های رنگی واقع شدند ،هدف اصلی این انقلاب‌ها حذف کامل دو مانع بزرگ هژمونی آمریکا بر جهان یعنی چین و روسیه است ،این تلاش‌ها در غالب یک جنگ سرد غیرایدئولوژیک همچنان در جریان است و هنوز نتیجه نهایی خود را آشکار نساخته‌است.[۵]
[ویرایش] ویژگی‌ها
تمامی دگرگونی‌های سیاسی که از آن‌ها با نام انقلاب‌های رنگین یاد می‌شود ،واجد ویژگی‌های پیوسته و همگون در علل و شکل تحولات می‌باشند ،نظیر:
- تمامی آن‌ها به جز قرقیزستان بدون استفاده از ابزارهای خشونت‌آمیز و طی راهپیمایی خیابانی به پیروزی رسیدند.
- تمامی این تحرکات با شعارهایی مبتنی بر دموکراسی خواهی و لیبرالیسم انجام گرفتند.
- نقش داشجویان و نهادهای غیردولتی(NGOs) در بروز آن‌ها پررنگ بود.
- دلیل اصلی وقوع انقلاب وجود خصوصیاتی چون اقتدارگرایی ،فقدان چرخش نخبگان ،ناکارآمدی در حل مشکلات عمومی و عدم مقبولیت عمومی حکومت وقت بود و جرقه انقلاب به دنبال بروز خطایی از سوی حکومت ،نظیر تقلب در انتخابات روشن شده بود.
- تحرکات انقلابی به طور مستقیم یا غیر مستقیم مورد حمایت آمریکا و اروپای غربی بود.[۶]
[ویرایش] انقلاب‌های رنگی
- انقلاب پنجم اکتبر ،در ۵ اکتبر ۲۰۰۰ (میلادی) اسلودان میلوسوویچ رئیس جمهور وقت صربستان در میان تظاهرات و اعتراضات صدها هزار نفر در بلگراد مجبور به استعفا شد.[۷]
- انقلاب گل رز:پس از تقلب گسترده در انتخابات پارلمانی گرجستان در سال ۲۰۰۳ (میلادی)،اعتراضات عمده مخالفین ادوآرد شواردنادزه به رهبری میخاییل ساکاشویلی آغاز شد و در ۲۳ نوامبر همان سال منجر به کناره‌گیری شواردنادزه از قدرت و آغاز حکومت ساکاشویلی (بالقب دن کیشوت گرجستان) شد.[۸]
- انقلاب نارنجی:مسموم شدن ویکتور یوشچنکو در جریان مبارزات انتخاباتی چهارمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اوکراین در سال ۲۰۰۴ (میلادی) و احتمال دست داشتن ویکتور یانوکوویچ رقیب سرسخت یوشچنکو در این قضیه آتش انقلاب نارنجی اوکراین را برافروخت ،پس از ۶ روز نظاهرات حامیان یوشچنکو پارلمان این کشور نتیجه انتخابات را (که یانوکوویچ نامزد مورد حمایت روسیه را برنده اعلام می‌کرد) مخدوش و ملغی اعلام کرد و با برگزاری مجدد انتخابات ویکتور یوشچنکو با کسب ۵۲ درصد آرا قدرت را در دست گرفت.[۹]
- انقلاب گل لاله ،انتخابات پارلمانی ۲۷ فوریه ۲۰۰۵ (میلادی) در قرقیزستان پس از تعطیلی برخی روزنامه‌ها و ایستگاه‌های رادیویی مخالفین انجام گرفت که در جریان آن حامیان عسگر آقایف به پیروزی چشمگیر و قاطعی دست یافتند ،در پایان دور دوم رای‌گیری در ۱۳ مارس سازمان امنیت و همکاری اروپا روند انتخابات را با نقایص فراوان توصیف کرد در حالی که سازمان دولت‌های مشترک‌المنافع (نزدیک به روسیه) رای گیری را آزادانه خواند.[۱۰]
اولین اعتراضات به روند برگزاری انتخابات از شهرهای جنوبی کشور آغاز شد ،۲۱ مارس ۲۰۰۵ آقایف تحت فشار افکار عمومی دستور بررسی تخلفات احتمالی را صادر کرد و در روز ۲۴ مارس در جریان اولین تظاهرات بزرگ مردمی در بیشکک (پایتخت) ،دولت با حمله مردم به ساختمان اصلی‌اش سرنگون شد و آقایف به همراه خانواده‌اش به وسیله یک هلی کوپتر به قزاقستان و سپس به روسیه گریختند و انقلاب گل لاله که به واسطه وقوع‌اش در فصل بهار این عنوان را بر خود داشت به پیروزی رسید. [۱۰]
[ویرایش] جستارهای وابسته
[ویرایش] منابع
- Wikipedia contributors, "Color revolution," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Color_revolution&oldid=207018574
- ↑ http://www.iranpressnews.com/blue
- ↑ http://www.roshangari.net/as/ds.cgi?art=20050418191809.html
- ↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Color_revolution Color revolutions or Flower revolutions are the names given collectively...
- ↑ http://www.marxist.com/ukraine-farsi-kalantari-5.htm
- ↑ کرمی، مهران. «جنگ بی دود و تفنگ». هفته‌نامه تحليلی-خبری شهروند امروز. ۷ مرداد ۱۳۸۶، شماره ۳۹،ص ۲۷.
- ↑ اصطباری، اميرحسین. «جهانی شدن و انقلاب». هفته‌نامه تحليلی-خبری شهروند امروز. ۷ مرداد ۱۳۸۶، شماره ۳۹،ص ۲۸.
- ↑ بارسقیان، سرگه. «انقلاب نرم با مشت و بولدوزر». هفته‌نامه تحليلی-خبری شهروند امروز. ۷ مرداد ۱۳۸۶، شماره ۳۹،ص ۳۱.
- ↑ شبانی، مریم. «پاییز پدرسالار در گرجستان». هفته‌نامه تحليلی-خبری شهروند امروز. ۷ مرداد ۱۳۸۶، شماره ۳۹،ص ۳۳.
- ↑ سالمی، فرزانه. «دموکراسی مسموم». هفته‌نامه تحليلی-خبری شهروند امروز. ۷ مرداد ۱۳۸۶، شماره ۳۹،ص ۳۲.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ شجاعی، کاوه. «انقلاب گل لاله در قرقیزستان». هفته‌نامه تحليلی-خبری شهروند امروز. ۷ مرداد ۱۳۸۶، شماره ۳۹،ص ۳۴.
| انقلاب‌های رنگی |
|---|
|
انقلاب پنجم اکتبر (صربستان) | انقلاب نارنجی | انقلاب گل رز | انقلاب گل لاله | انقلاب سرو (لبنان) |
| بنیادهای فعال |
|
بنیاد سوروس | بنیاد جامعه باز | بنیاد ملی دموکراسی | بنیاد کارنگی | بنیاد ویلسون |
| شخصیت‌های مرتبط |
|
جورج سوروس | اندرو کارنگی | اسلوبدان میلوسوویچ | ویکتور یوشچنکو | ویکتور یانوکوویچ | ادوآرد شواردنادزه | میخاییل ساکاشویلی | عسگر آقایف | قورمان بیک باقیف
|
