مساعدة:عرض صيغة رياضية

من ويكيبيديا، الموسوعة الحرة

انطلاقا من يناير 2003، الصيغ الرياضية في ويكيبيديا يمكن كتابتها بنظام تخ TeX.

القواعد الأساسية كالآتي:

  • الصيغ الرياضية توضع بين <math>...</math>
  • الرموز + - = / ' | * < > ( ) يمكن أن تدرج مباشرة
  • داخل صيغة يمكن تجميع صيغ باستعمال اللامات {}, و ذلك لتمثيل صيغ أسية مثلا.


فهرس

[تحرير] رموز خاصة

الوظيفة في الأعلى ماذا نكتب و في الأسفل ماذا يظهر
Accents
المثال الآتي يبين طرق إظهار الحرف o.
\hat o \acute o \ddot o \vec o \check o \grave o \breve o \widehat {abc} \tilde o \bar o \dot o
\hat o \; \acute o \; \ddot o \; \vec o \; \check o \; \grave o \; \breve o \; \widehat {abc} \; \tilde o \; \bar o \; \dot o \;
الوظيفة في الأعلى ماذا نكتب و في الأسفل ماذا يظهر
عمليات ثنائية \star \times \circ \cdot \bullet \cap \cup \vee \wedge \oplus \otimes \triangle \vdots \ddots \pm \mp \triangleleft \triangleright
\star \times \circ \cdot \bullet \cap \cup \vee \wedge \oplus \otimes \triangle \vdots \ddots \pm \mp\; \triangleleft\; \triangleright
الوظيفة في الأعلى ماذا نكتب و في الأسفل ماذا يظهر
Opérateurs n-aires \sum \prod \coprod \int \oint \bigcup \bigcap \bigsqcup \bigvee \bigwedge \bigoplus \bigotimes \bigodot \biguplus
\sum \prod \coprod \int \oint \bigcup \bigcap \bigsqcup \bigvee \bigwedge \bigoplus \bigotimes \bigodot \biguplus
الوظيفة الصيغة ماذا يظهر
اهليلجات x + \cdots + y ou x + \ldots + y x + \cdots + y ou x + \ldots + y
فواصل ( ) [ ] \{ \} \lfloor \rfloor \lceil \rceil \langle \rangle / \backslash | \| \uparrow \Uparrow \downarrow \Downarrow \updownarrow \Updownarrow ( \; ) \; [ \; ] \; \{ \; \} \; \lfloor \; \rfloor \; \lceil \; \rceil \; \langle \; \rangle \; / \; \backslash \; | \; \| \; \uparrow \; \Uparrow \; \downarrow \; \Downarrow \;\updownarrow \Updownarrow
دوال. (جيد) \sin x + \ln y +\operatorname{sgn} z \sin x + \ln y +\operatorname{sgn} z
دوال. (سيئ) sin x + ln y + sgn z sin x + ln y + sgn z\,
دوال مثلثية \sin \cos \tan \operatorname{cotan} \sec \operatorname{cosec} \sin\ \cos\ \tan\ \operatorname{cotan}\ \sec\ \operatorname{cosec}\,
دوال مثلثية عكسية \operatorname{Arcsin} \operatorname{Arccos} \operatorname{Arctan} \operatorname{Arcsin}\ \operatorname{Arccos}\ \operatorname{Arctan},
دوال هذلولية \operatorname{sh} \operatorname{ch} \operatorname{th} \operatorname{coth} \operatorname{sh}\ \operatorname{ch}\ \operatorname{th}\ \operatorname{coth},
وظائف التحليل \lim \sup \inf \limsup \liminf \log \ln \lg \exp \lim \sup \inf \limsup \liminf \log \ln \lg \exp \arg \min \max
دوال الجبر الخطي \det \deg \dim \hom \ker \det \deg \dim \hom \ker
الحسابيات التوافقية s_k \equiv 0 \pmod{m} s_k \equiv 0 \pmod{m}
الاشتقاق \nabla \partial x \ dx \dot x \ddot y \nabla \ \partial x \ dx \dot x\ \ddot y
المجموعات \forall \exists \empty \varnothing \cap \cup \forall \exists \empty \varnothing \cap \cup
المنطق p\wedge \land \bar{q} \to p\lor \lnot q \rightarrow p\vee p\wedge \land \bar{q} \to p\lor \lnot q \rightarrow p\vee
الجذور \sqrt{2}\approx\pm 1,4 \sqrt{2}\approx\pm 1,4
\sqrt[n]{x} \sqrt[n]{x}
العلاقات \sim \simeq \cong \le \ge \equiv \not\equiv \approx = \propto  \sim \ \simeq \ \cong \ \le \ \ge \ \equiv \ \approx \ = \ \propto
العلاقات السلبية \not\sim \not\simeq \not\cong \not\le \not\ge \not\equiv \not\approx \ne \not\propto  \not\sim \ \not\simeq \ \not\cong \ \not\le \ \not\ge \ \not\equiv \ \not\approx \ \ne \ \not\propto
علاقات المجموعات \subset \subseteq \supset \supseteq \in \ni \subset \; \subseteq \; \supset \; \supseteq \; \in \; \ni
علاقات سالبة \not\subset \not\subseteq \not\supset \not\supseteq \not\in \not\ni \not\subset \; \not\subseteq \; \not\supset \; \not\supseteq \; \not\in \; \not\ni
الهندسة \triangle \angle 45^\circ \triangle \ \angle \ 45^\circ
أسهم \leftarrow \rightarrow \leftrightarrow

\longleftarrow \longrightarrow
\mapsto \longmapsto
\nearrow \searrow \swarrow \nwarrow

\leftarrow\ \rightarrow\ \leftrightarrow

\longleftarrow\ \longrightarrow \mapsto\ \longmapsto \nearrow\ \searrow\ \swarrow\ \nwarrow

\Leftarrow \Rightarrow \Leftrightarrow

\Longleftarrow \Longrightarrow \Longleftrightarrow

\Leftarrow\ \Rightarrow\ \Leftrightarrow

\Longleftarrow\ \Longrightarrow\ \Longleftrightarrow

رموز أخرى \hbar \wr \dagger \ddagger \infty \vdash \top \bot \models \vdots \ddots \imath \ell \Re \Im \wp \mho \pm \mp \hbar \wr \dagger \ddagger

\infty \ \vdash \ \top \bot \models \vdots \ddots \imath \; \ell \; \Re \; \Im  \; \wp \; \mho

[تحرير] مذلات, أسات exposants

وظائف الصيغة ماذا يظهر
في HTML في PNG
أس a^2 a2 a^2 \,\!
مذل a_2 a2 a_2 \,\!
تجميع a^{2+2} a2 + 2 a^{2+2} \,\!
a_{i,j} ai,j a_{i,j} \,\!
تأليف أس و مذل x_2^3 x_2^3 x_2^3 \,\!
مذل و أس سابق {}_1^2\!X_3^4 {}_1^2\!X_3^4
مشتق (جيد) x' x' x' \,\!
مشتق (سيئ في HTML) x^\prime x^\prime x^\prime \,\!
مشتق (سيئ في PNG) x\prime x\prime x\prime \,\!
مشتقات زمنية \dot{x}, \ddot{x} \dot{x}, \ddot{x}
تسطير و سطر فوق \hat a \bar b \vec c \overline {g h i} \underline {j k l} \hat a \ \bar b \ \vec c\ \overline {g h i} \ \underline {j k l}
متجهات و زوايا \vec U \overrightarrow{AB} \widehat {POQ} \vec U\ \ \overrightarrow{AB}\ \ \widehat {POQ}
جمع \sum_{k=1}^N k^2 \sum_{k=1}^N k^2
ضرب \prod_{i=1}^N x_i \prod_{i=1}^N x_i
نهاية \lim_{n \to \infty}x_n \lim_{n \to \infty}x_n
تكامل هعرف أو غير معرف \int \frac{1}{1+t^2}\, dt \int_{-N}^{N} e^x\, dx \int \frac{1}{1+t^2}\, dt \int_{-N}^{N} e^x\, dx
Intégrale curviligne \oint_{C} x^3\, dx + 4y^2\, dy \oint_{C} x^3\, dx + 4y^2\, dy
تكامل مزدوج \iint e^{-\frac{x^2+y^2}{2}\, dx dy \iint e^{-\frac{x^2+y^2}{2}}\, dx dy
تقاطعات \bigcap_1^{n} p \bigcap_1^{n} p
اتحادات \bigcup_1^{k} p \bigcup_1^{k} p

[تحرير] قسمة, مصوفات, سطور متعددة

قسمات \frac{2}{4} ou {2 \over 4} \frac{2}{4} ou {2 \over 4}
معاملات ثنائية, تأليفات {n \choose k} ou C_n^k {n \choose k} ou C_n^k
مصفوفات \begin{pmatrix} x & y \\ z & v \end{pmatrix} \begin{pmatrix} x & y \\ z & v \end{pmatrix}
\begin{bmatrix} 0 & \cdots & 0 \\ \vdots & \ddots & \vdots \\ 0 & \cdots & 0\end{bmatrix} \begin{bmatrix} 0 & \cdots & 0 \\ \vdots & \ddots & \vdots \\ 0 & \cdots & 0\end{bmatrix}
\begin{Bmatrix} x & y \\ z & v \end{Bmatrix} \begin{Bmatrix} x & y \\ z & v \end{Bmatrix}
\begin{vmatrix} x & y \\ z & v \end{vmatrix} \begin{vmatrix} x & y \\ z & v \end{vmatrix}
\begin{Vmatrix} x & y \\ z & v \end{Vmatrix} \begin{Vmatrix} x & y \\ z & v \end{Vmatrix}
\begin{matrix} x & y \\ z & v \end{matrix} \begin{matrix} x & y \\ z & v \end{matrix}
تمييز الحالات f(n)=\left\{\begin{matrix} n/2, & \mbox{si }n\mbox{ est pair} \\ 3n+1, & \mbox{si }n\mbox{ est impair} \end{matrix}\right. f(n)=\left\{\begin{matrix} n/2, & \mbox{si }n\mbox{ est pair} \\ 3n+1, & \mbox{si }n\mbox{ est impair} \end{matrix}\right.
معادلات في عدة سطور \begin{matrix}f(n+1)&=& (n+1)^2 \\ \ & =& n^2 + 2n + 1\end{matrix} \begin{matrix}f(n+1)&=& (n+1)^2 \\ \ & =& n^2 + 2n + 1\end{matrix}

[تحرير] حروف و رموز

حروف يونانية صغيرة (sans omicron !) \alpha \beta \gamma \delta \epsilon \varepsilon \zeta \eta \theta \iota \kappa \lambda \mu \nu \xi o \pi \varpi \rho \sigma \varsigma \tau \upsilon \phi \varphi \chi \psi \omega \alpha\; \beta\; \gamma\; \delta\; \epsilon\; \varepsilon\; \zeta\; \eta\; \theta\; \iota\; \kappa\; \lambda\; \mu\; \nu\,

\xi\; o\; \pi\; \varpi\; \rho\; \sigma\; \varsigma\; \tau\; \upsilon\; \phi\; \varphi\; \chi\; \psi\; \omega \,

حروف يونانية كبيرة(sans Omicron !) \Alpha \Beta \Gamma \Delta \Epsilon \Zeta \Eta \Theta \Iota \Kappa \Lambda \Mu \Nu \Xi O \Pi \Rho \Sigma \Tau \Upsilon \Phi \Chi \Psi \Omega \Alpha \; \Beta \; \Gamma \; \Delta \; \Epsilon \; \Zeta \; \Eta \; \Theta \; \Iota \; \Kappa \; \Lambda \; \Mu \,

\Nu \; \Xi\; O\; \Pi\; \Rho\; \Sigma\; \Tau\; \Upsilon\; \Phi\; \Chi\; \Psi\; \Omega\,

مجموعات مستعملة x\in\mathbb{R}\sub\mathbb{C} x\in\mathbb{R}\subset\mathbb{C}
gras (للمتجهات) \mathbf{x}\cdot\mathbf{y} = 0 \mathbf{x}\cdot\mathbf{y} = 0
Fraktur \mathfrak{a b c d e f g h i j k l m}

\mathfrak{n o p q r s t u v w x y z}
\mathfrak{A B C D E F G H I J K L M N}
\mathfrak{O P Q R S T U V W X Y Z}

\mathfrak{a b c d e f g h i j k l m}

\mathfrak{n o p q r s t u v w x y z}
\mathfrak{A B C D E F G H I J K L M N}
\mathfrak{O P Q R S T U V W X Y Z}

غليظ \mathbf{ABCDEFGHIJKLM}

\mathbf{NOPQRSTUVWXYZ}

\mathbf{ABCDEFGHIJKLM}\,

\mathbf{NOPQRSTUVWXYZ}\,

روماني \mathrm{ABCDEFGHIJKLM}

\mathrm{NOPQRSTUVWXYZ}

\mathrm{ABCDEFGHIJKLM}\,

\mathrm{NOPQRSTUVWXYZ}\,

عادي ABCDEFGHIJKLM

NOPQRSTUVWXYZ

ABCDEFGHIJKLM \,

NOPQRSTUVWXYZ \,

يدوي \mathcal{ABCDEFGHIJKLM}

\mathcal{NOPQRSTUVWXYZ}

\mathcal{ABCDEFGHIJKLM},

\mathcal{NOPQRSTUVWXYZ}\,

عبري \aleph \beth \daleth \gimel \aleph \; \beth \; \daleth \; \gimel

[تحرير] تحديد في المعادلات الكبيرة

سيئ ( \frac{1}{2} ) ( \frac{1}{2} )
حسن \left ( \frac{1}{2} \right ) \left ( \frac{1}{2} \right )


\left et \right يمكن استعمالها في عدة حالات:

أقواس \left( A \right) \left( A \right)
معقوفات \left[ A \right] \left[ A \right]
Accolades \left\{ A \right\} \left\{ A \right\}
Chevrons \left\langle A \right\rangle \left\langle A \right\rangle
خط \left| A \right| \left| A \right|
Utilisez \left. et \right. pour ne faire apparaître qu'un seul des délimiteurs \left. {A \over B} \right\} \to X \left. {A \over B} \right\} \to X

[تحرير] الفراغات

TeX تسير معظم مشاكل الفراغات بطريقة تلقائية, لكن يمكن تحديد الفراغ يدويا في بعض الحالات.

double cadratin a \qquad b a \qquad b
cadratin a \quad b  a \quad b
فراغ كبير a\ b a\ b
فراغ متوسط a\;b a\;b
فراغ رقيق a\,b a\,b
عدم وجود فراغ ab ab\,
فراغ سالب a\!b a\!b

[تحرير] تلميح

لأظهار صيغة على هيئة صورة, يكفي إظافة فراغ رقيق في نهاية الصيغة : \,

<math>a(1+e^2/2)</math> تعطي a(1 + e2 / 2)
<math>a(1+e^2/2)\,</math> تعطي a(1+e^2/2)\,

[تحرير] أمثلة

[تحرير] متعدّدة الحدود من الدرجة الثانية

[تحرير] مثال

x1 = a2 + b2 + c2

<math>x_1 = a^2 + b^2 + c^2 </math>

[تحرير] معادلة من الدرجة الثانية

[تحرير] مثال

x_{1,55}=\frac{-b\pm\sqrt{b^2-4ac}}{2a}

<math>x_{1,2}=\frac{-b\pm\sqrt{b^2-4ac}}{2a}</math>

[تحرير] علامات الحصر والكسور

[تحرير] مثال

\left(3-x\right) \times \left( \frac{2}{3-x} \right) = \left(3-x\right) \times \left( \frac{3}{2-x} \right)

<math>\left(3-x\right) \times \left( \frac{2}{3-x} \right) =
\left(3-x\right) \times \left( \frac{3}{2-x} \right)</math>

[تحرير] علامات الحصر والكسور الطويلة

[تحرير] مثال

2 = \left( \frac{\left(3-x\right) \times 3}{2-x} \right)

<math>2 = \left( \frac{\left(3-x\right) \times 3}{2-x} \right)</math>

[تحرير] تحويل إلى صورة

[تحرير] مثال

4-2x = 9-3x \!

<math>4-2x = 9-3x \!</math>

[تحرير] مثال

-2x+3x = 9-4 \!

<math>-2x+3x = 9-4 \!</math>

[تحرير] جمع

[تحرير] مثال

\sum_{m=1}^\infty\sum_{n=1}^\infty\frac{m^2\,n}{3^m\left(m\,3^n+n\,3^m\right)}

<math>\sum_{m=1}^\infty\sum_{n=1}^\infty\frac{m^2\,n}
{3^m\left(m\,3^n+n\,3^m\right)}</math>

[تحرير] مثال

B(u) = \sum_{k=0}^N {P_k}{N! \over k!(N - k)!}{u^k}(1 - u)^{N-k}\,

<math>B(u) = \sum_{k=0}^N {P_k}{N! \over k!(N - k)!}{u^k}(1 - 
u)^{N-k}\,</math>

[تحرير] مثال

{}_pF_q(a_1,...,a_p;c_1,...,c_q;z) = \sum_{n=0}^\infty \frac{(a_1)_n\cdot\cdot\cdot(a_p)_n}{(c_1)_n\cdot\cdot\cdot(c_q)_n}\frac{z^n}{n!}\,

 <math>{}_pF_q(a_1,...,a_p;c_1,...,c_q;z) = \sum_{n=0}^\infty
\frac{(a_1)_n\cdot\cdot\cdot(a_p)_n}{(c_1)_n\cdot\cdot\cdot(c_q)_n}\frac{z^n}{n!}\,</math>

[تحرير] مثال

\phi_n(\kappa) = 0.033C_n^2\kappa^{-11/3},\,\,\,\frac{1}{L_0}<\!\!<\kappa<\!\!<\frac{1}{l_0}\,

<math>\phi_n(\kappa) = 
0.033C_n^2\kappa^{-11/3},\,\,\,\frac{1}{L_0}<\!\!<\kappa<\!\!<\frac{1}{l_0}\,</math>

[تحرير] مثال

f(x) = {a_0\over 2} + \sum_{n=1}^\infty a_n\cos\left({2n\pi x \over T}\right) + b_n\sin\left({2n\pi x\over T}\right)\,

<math>f(x) = {a_0\over 2} + \sum_{n=1}^\infty a_n\cos\left({2n\pi x \over T}\right) +
b_n\sin\left({2n\pi x\over T}\right)\,</math>

[تحرير] مثال

J_p(z) = \sum_{k=0}^\infty \frac{(-1)^k\left(\frac{z}{2}\right)^{2k+p}}{k!\Gamma(k+p+1)}\,

<math>J_p(z) = \sum_{k=0}^\infty
\frac{(-1)^k\left(\frac{z}{2}\right)^{2k+p}}{k!\Gamma(k+p+1)}\,</math>

[تحرير] معادلة تفاضلية

[تحرير] مثال

u'' + p(x)u' + q(x)u=f(x),\,\,\,x>a

<math>u'' + p(x)u' + q(x)u=f(x),\,\,\,x>a</math>

[تحرير] مثال

|\bar{z}| = |z|, |(\bar{z})^n| = |z|^n, \arg(z^n) = n \arg(z)\,

<math>|\bar{z}| = |z|, |(\bar{z})^n| = |z|^n, \arg(z^n) = n \arg(z)\,</math>

[تحرير] نهايات

[تحرير] مثال

\lim_{z\rightarrow z_0} f(z)=f(z_0)\,

<math>\lim_{z\rightarrow z_0} f(z)=f(z_0)\,</math>

[تحرير] تكامل

[تحرير] مثال

\phi_n(\kappa) = \frac{1}{4\pi^2\kappa^2} \int_0^\infty \frac{\sin(\kappa R)}{\kappa R} \frac{\partial}{\partial R}\left[R^2\frac{\partial D_n(R)}{\partial R}\right]\,dR\,

<math>\phi_n(\kappa) = \frac{1}{4\pi^2\kappa^2} \int_0^\infty
\frac{\sin(\kappa R)}{\kappa R} \frac{\partial}{\partial R}\left[R^2\frac{\partial
D_n(R)}{\partial R}\right]\,dR\,</math>

[تحرير] مثال

u(x,y) = \frac{1}{\sqrt{2\pi}}\int_0^\infty f(\xi)\left[g(|x+\xi|,y)+g(|x-\xi|,y)\right]\,d\xi\,

<math>u(x,y) = \frac{1}{\sqrt{2\pi}}\int_0^\infty 
f(\xi)\left[g(|x+\xi|,y)+g(|x-\xi|,y)\right]\,d\xi\,</math>

[تحرير] مثال

<math>\int_0^1 \frac{1}{\sqrt{-\ln x}} dx\,</math>

\int_0^1 \frac{1}{\sqrt{-\ln x}} dx\,

[تحرير] مثال

\int_0^\infty e^{-st}t^{x-1}\,dt,\,\,\,s>0\,

<math>\int_0^\infty e^{-st}t^{x-1}\,dt,\,\,\,s>0\,</math>

[تحرير] مثال

\int_0^\infty x^\alpha \sin(x)\,dx = 2^\alpha \sqrt{\pi}\, \frac{\Gamma(\frac{\alpha}{2}+1)}{\Gamma(\frac{1}{2}-\frac{\alpha}{2})}\,
 
<math>\int_0^\infty x^\alpha \sin(x)\,dx = 2^\alpha \sqrt{\pi}\,
\frac{\Gamma(\frac{\alpha}{2}+1)}{\Gamma(\frac{1}{2}-\frac{\alpha}{2})}\,</math>

[تحرير] مثال

\int_a^x \int_a^s f(y)\,dy\,ds = \int_a^x (y)(x-y)\,dy\,

<math>\int_a^x \int_a^s f(y)\,dy\,ds = \int_a^x f(y)(x-y)\,dy\,</math>

[تحرير] Continuation and cases

[تحرير] مثال

f(x) = \begin{cases}1 & -1 \le x < 0\\
 \frac{1}{2} & x = 0\\x&0<x\le 1\end{cases}

f(x) = \begin{cases}1 & -1 \le x < 0\\
\frac{1}{2} & x = 0\\x&0<x\le 1\end{cases}

[تحرير] دالة غاما

[تحرير] مثال

\Gamma(n+1) = n \Gamma(n),  \; n>0

<math>\Gamma(n+1) = n \Gamma(n),  \; n>0</math>

[تحرير] مثال

\Gamma(z) = \int_0^\infty e^{-t} t^{z-1} \,dt\,

<math>\Gamma(z) = \int_0^\infty e^{-t} t^{z-1} \,dt\,</math>

[تحرير] تلوين الصيغة

  • <math>{\color{Blue}x^2}+{\color{Brown}2x}-{\color{OliveGreen}1}</math>
  • {\color{Blue}x^2}+{\color{Brown}2x}-{\color{OliveGreen}1}

اجمع الصيغة التي تريد تلوينها بلون موحد في {} و استعمل color{لون} قبل الصيغة.


  • <math>{\color{Blue}x}{\color{red}^2}+{\color{Brown}2x}-{\color{OliveGreen}1}</math>
  • {\color{Blue}x}{\color{red}^2}+{\color{Brown}2x}-{\color{OliveGreen}1}