Mozambique
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
| República de Moçambique | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Khẩu hiệu không có |
||||||
| Quốc ca Pátria Amada (quốc ca cũ là Viva, Viva a FRELIMO) |
||||||
 |
||||||
| Thủ đô (và là thành phố lớn nhất) |
Maputo |
|||||
| Ngôn ngữ chính thức | tiếng Bồ Đào Nha | |||||
| Chính phủ | Cộng hòa | |||||
| - | Tổng thống Thủ tướng |
Armando Guebuza Luisa Diogo |
||||
| Độc lập | ||||||
| - | từ Bồ Đào Nha | |||||
| Diện tích | ||||||
| - | Tổng số | 801,590 km² (hạng 35) |
||||
| - | Nước (%) | 2,2% | ||||
| Dân số | ||||||
| - | Ước lượng 2005 | 19.406.703 (hạng 56) | ||||
| - | Điều tra 1997 | 16.099.246 (hạng 56) | ||||
| - | Mật độ | 24,2 /km² (hạng 183) |
||||
| GDP (PPP) | Ước tính 2005 | |||||
| - | Tổng số | 25,59 tỷ đô la Mỹ (hạng 105) | ||||
| - | Theo đầu người | 1.300 đô la Mỹ (hạng 201) | ||||
| HDI (2003) | 0,379 (thấp) (hạng 178) | |||||
| Đơn vị tiền tệ | Metical (Mt) (MZM) |
|||||
| Múi giờ | EET (UTC+2) | |||||
| Tên miền Internet | .mz | |||||
| Mã số điện thoại | +258 | |||||
Mozambique, chính thức là Cộng hòa Mozambique (tiếng Bồ Đào Nha: Moçambique hay República de Moçambique, Tiêu bản:Phát âm), là một quốc gia ở đông nam châu Phi, giáp với Ấn Độ Dương về phía đông, Tanzania về phía bắc, Malawi và Zambia về phía tây bắc, Zimbabwe về phía tây, Swaziland và Nam Phi về phía tây nam. Vasco da Gama đã đến đây năm 1498 và quốc gia này đã bị Bồ Đào Nha chiếm làm thuộc địa năm 1505. Đến năm 1510, người Bồ Đào Nha đã kiểm soát hết các vương quốc Hồi giáo Ả Rập ở bờ đông châu Phi.
Quốc gia này là một thành viên của Cộng đồng các quốc gia tiếng Bồ Đào Nha và của Commonwealth of Nations. Mozambique (Moçambique) được đặt tên theo Muça Alebique, một quốc vương Hồi giáo.
Mục lục |
[sửa] Lịch sử
Giữa thế kỷ 1 và thế kỷ 4 sau Công nguyên, làn sóng dân nói tiếng Bantu đã nhập cư từ phía tây và bắc qua thung lũng sông Zambezi và dần dần xâm nhập vào cao nguyên và các khu vực ven biển. Họ là những người nông dân và thợ sắt.
Khi các nhà thám hiểm Bồ Đào Nha đến Mozambique năm 1498, các khu định cư mua bán nô lệ Ả Rập đã tồn tại dọc theo bờ biển và các đảo bên ngoài từ nhiều thế kỷ. Từ khoảng năm 1500, các thương điếm và pháo đài Bồ Đào Nhà đã trở thành các cảng thường xuyên tới lui của tàu buôn trên các tuyến mới phía đông. Sau đó những nhà buôn và những người tìm mỏ người Bồ Đào Nha đã thâm nhập vào các vùng nội địa để tìm vàng và buôn bán nô lệ. Dù ảnh hưởng của Bồ Đào Nha được mở rộng dần, quyền lực của người Bồ Đào Nha đối với khu vực này vẫn có giới hạn và thi hành thông qua các cá nhân, các quan chức đã được ban quyền tự trị rộng rãi. Do đó, Bồ Đào Nha ít chú tâm đầu tư vào đây mà lại hướng qua Ấn Độ và Viễn Đông cũng như thuộc địa hóa Brasil.
Đầu thế kỷ 20, người Bồ Đào Nha đã chuyển quyền nhiều hành quản lý Mozambique cho các công ty tư nhân lớn như Mozambique Company, Zambezi Company và Niassa Company, các công ty thuộc quyền kiểm sóat và cung cấp tài chính của Anh quốc, quốc gia thiết lập các tuyến đường ray từ đây đi các nước láng giềng và cung cấp lao động người Phi (thường là bắt buộc và với giá rẻ mạt) cho các đồn điền và hầm mỏ ở các thuộc địa Anh quốc gần đó và ở Nam Phi. Do chính sách và kế hoạch phát triển chủ yếu là mang lại lợi ích cho người Bồ Đào Nha nên người ta ít quan tâm đến việc hội nhập và phát triển của các cộng đồng dân Mozambique bản địa. Do đó, những người bản xứ chịu cảnh phân biệt đối xử cũng như sức ép xã hội.
Mặt trận giải phóng Mozambique (FRELIMO) đã khởi xướng một chiến dịch chiến tranh du kích chống lại sự cai trị của Bồ Đào Nha vào tháng 9 năm 1964. Xung đột này, cùng với các xung đột khác ở các thuộc địa Bồ Đào Nha như Angola và Guinea-Bissau, đã trở thành cuộc chiến tranh thuộc địa Bồ Đào Nha (1961-1974).
Sau 10 năm chiến tranh và sau cuộc trở lại dân chủ của Bồ Đào Nha thông qua một cuộc đảo chính quân sự ở Lisboa (cách mạng cẩm chướng tháng 4 năm 1974), FRELIMO đã giành quyền kiểm soát lãnh thổ này. Trong vòng 1 năm, hầu như toàn bộ dân Bồ Đào Nha đã rời quốc gia này, một số vì sợ hãi, một số bị buộc phải ra đi. Mozambique độc lập khỏi Bồ Đào Nha ngày 25 tháng 6 năm 1975.
[sửa] Xung đột và nội chiến
[sửa] Đơn vị hành chính
Mozambique được chia thành 10 tỉnh (provincias) và 1 thành phố thủ đô (cidade capital) ngang cấp tỉnh. Các tỉnh lại được chia ra thành 129 huyện (distrito). Các huyện được chia thành 405 "Postos Administrativos" (điểm hàng chính) và chia tiếp thành các localidade (thôn langd), cấp địa lý thấp nhất. Từ năm 1998, 33 "Municípios" (đô thị) đã được lập ở Mozambique.
|
 |
[sửa] Địa lý
[sửa] Chính trị
[sửa] Kinh tế
[sửa] Dân số
[sửa] Tôn giáo
[sửa] Âm nhạc
[sửa] Xem khác
[sửa] Mục lục
[sửa] Liên kết ngoài
| Các nước châu Phi |  |
|---|---|
| Ai Cập | Algérie | Angola | Bénin | Botswana | Burkina Faso | Burundi | Cabo Verde | Cameroon | Comores | Cộng hoà Congo | Cộng hoà Dân chủ Congo | Côte d'Ivoire | Djibouti | Eritrea | Ethiopia | Gabon | Gambia | Ghana | Guiné-Bissau | Guinea Xích Đạo | Guinée | Kenya | Lesotho | Liberia | Libya | Madagascar | Malawi | Mali | Maroc | Mauritanie | Mauritius | Mozambique | Namibia | Cộng hòa Nam Phi | Niger | Nigeria | Rwanda | São Tomé và Príncipe | Sénégal | Seychelles | Sierra Leone | Somalia | Somaliland | Sudan | Swaziland | Tanzania | Tây Sahara | Tchad | Togo | Cộng hoà Trung Phi | Tunisia | Uganda | Zambia | Zimbabwe |
|
| Các lãnh thổ phụ thuộc: Quần đảo Canary | Ceuta và Melilla | Quần đảo Madeira | Mayotte | Réunion | Quần đảo Saint Helena | |
 |
Bài này còn sơ khai. Bạn có thể góp sức viết bổ sung cho bài được hoàn thiện hơn. Xem phần trợ giúp để biết thêm về cách sửa đổi bài. |
