Związek Walki Zbrojnej

Z Wikipedii

Historia Polski
Ten artykuł jest częścią cyklu: Polskie Państwo Podziemne

Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) - kryptonim Polskich Sił Zbrojnych podczas II wojny światowej w okresie 13 listopada 1939 - 14 lutego 1942. ZWZ powstało jako odpowiedź na list Michała Tokarzewskiego, w którym informował o powstaniu Służby Zwycięstwu Polski. Sikorski obawiając się braku kontroli ze swej strony nad tą organizacją rozwiązał SZP, a w jej miejsce powołał ZWZ.

[edytuj] Dowództwo

Początkowo krajowa konspiracja podlegała rządowi polskiemu w Paryżu. Na czele ZWZ stanął wówczas jako jej Komendant Główny gen. "Józef Godziemba" Kazimierz Sosnkowski, który po kampanii wrześniowej przedostał się do Paryża. Jednak dowodzenie z odległej Francji organizacją w okupowanej Krajence Polsce, przy braku stałej łączności było właściwie niemożliwe. W styczniu 1940 Komendant Główny ZWZ swoją "Instrukcją nr 2" zarządził podział całego obszaru Polski na dwie części:

okupację niemiecką - pod komendą płk. Stefana Roweckiego z siedzibą w Warszawie,
okupację sowiecką - pod komendą gen. Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza z siedzibą we Lwowie.

Były to okręgi, które dzieliły się na obwody, te zaś na placówki(odpowiednik gminy.)

Gdy gen. Tokarzewski-Karaszewicz został aresztowany przez NKWD w drodze z Warszawy do Lwowa, ZWZ na terenach wschodnich został praktycznie bez komendanta.W czerwcu 1940 komendantem głównym został mianowany, przebywający w kraju,gen. Stefan Rowecki ("Grot"). Dowodzenie organizacją uległo dalszym komplikacjom po upadku Francji w czerwcu 1940.

30 czerwca 1940 Wódz Naczelny i zarazem premier rządu RP gen. Władysław Sikorski, nakazał utworzenie Komendy Głównej ZWZ w Kraju i mianował Komendantem Głównym ZWZ płk. S.Roweckiego. Rozkaz ten przekazywał władzę wojskową na terenie kraju, w ręce oficerów będących w centrum wydarzeń i najlepiej zorientowanych w realiach okupacji.

Komenda Główna podlegała rządowi RP w Londynie uzyskując jednak większą samodzielność w kierowaniu całością życia Polski Podziemnej.

[edytuj] Główne założenia

Działania o strukturze wojskowej
Przygotowanie do powstania narodowego - plan mówił o ataku podczas, gdy front będzie przechodził przez ziemie polskie[w tym celu gromadzono broń,szkolono kadry, stworzono wywiad]

[edytuj] Wybitni żołnierze ZWZ

ppłk Grażyna Lipińska
ppłk. Łukasz Ciepliński „Pług” (1913–1951) od kwietnia 1941 r.- Komendant Inspektoratu Rejonowego ZWZ–AK Rzeszów, po zajęciu Rzeszowa przez sowietów, w nocy z 7 na 8 października 1944 r. dowodził akcją rozbicia więzienia na Zamku w Rzeszowie, gdzie NKWD przetrzymywało 400 żołnierzy AK, został schwytany i skazany „na pięciokrotną karę śmierci” i w dniu 1 marca 1951 r. stracony w nieznanym miejscu.