Zespół metaboliczny

Z Wikipedii

Zespół metaboliczny (zespół polimetaboliczny, zespół X, zespół insulinooporności, zespół Raevena) - to zbiór wzajemnie powiązanych czynników zwiększających istotnie ryzyko rozwoju miażdżycy i cukrzycy typu 2 oraz ich powikłań naczyniowych.^[1]

Spis treści 1 Epidemiologia 2 Kryteria rozpoznania 2.1 Kryteria według IDF z 2005 roku 2.2 Zmodyfikowane kryteria według NCEP-ATP III z 2005 roku 2.3 Kryteria rozpoznania według WHO z 1999 roku 3 Prewencja i terapia 4 Piśmiennictwo

[edytuj] Epidemiologia

Z przeprowadzonego w 2002 roku w Akademii Medycznej w Gdańsku badania NATPOL PLUS^[2] wynika, że kryteria rozpoznania zespołu metabolicznego wg IDF (patrz niżej) spełniało w Polsce 26,2% społeczeństwa czyli prawie 8 milionów Polaków.

[edytuj] Kryteria rozpoznania

Aktualnie za obowiązujące i równolegle funkcjonujące w piśmiennictwie uważa się wyszczególnione poniżej kryteria IDF (International Diabetes Federation) oraz zmodyfikowane kryteria NCEP-ATPIII (National Cholesterol Education Program-Adult Treatment Panel III). Definicja WHO ma obecnie znaczenie raczej historyczne.

[edytuj] Kryteria według IDF z 2005 roku

• otyłość brzuszna (obwód talii u pochodzących z Europy mężczyzn ≥ 94 cm, natomiast u kobiet ≥ 80 cm) i dodatkowo współistnienie co najmniej 2 z poniższych odchyleń:
  • trójglicerydy ≥ 150 mg/dl lub leczenie dyslipidemii
  • cholesterol HDL
    • < 40 mg/dl u mężczyzn
    • < 50 mg/dl u kobiet
    • lub leczenie dyslipidemii
  • ciśnienie tętnicze ≥ 130/85 mm Hg lub leczenie nadciśnienia tętniczego
  • glikemia na czczo ≥ 100 mg/dl lub leczenie cukrzycy typu 2

[edytuj] Zmodyfikowane kryteria według NCEP-ATP III z 2005 roku

Do rozpoznania konieczne jest stwierdzenie co najmniej trzech z poniższych nieprawidłowości:

• otyłość brzuszna określana jako obwód talii
  • ≥ 88 cm u kobiet
  • ≥ 102 cm u mężczyzn
• glikemia na czczo ≥ 100 mg/dl lub terapia hipoglikemizująca
• ciśnienie tętnicze
  • ≥ 130 mmHg skurczowe
  • lub ≥ 85 mmHg rozkurczowe
  • lub terapia hipotensyjna u chorych na nadciśnienie tętnicze
• trójglicerydy ≥ 150 mg/dl lub terapia hipertrójglicerydemii
• cholesterol HDL
  • < 40 mg/dl u mężczyzn
  • < 50 mg/dl u kobiet
  • lub odpowiednia terapia

[edytuj] Kryteria rozpoznania według WHO z 1999 roku

• insulinoporność i/lub występowanie cukrzycy, nieprawidłowej tolerancji glukozy lub hiperglikemii na czczo oraz współistnienie co najmniej 2 z poniższych odchyleń:
  • nadciśnienie tętnicze ≥ 140/90 mm Hg i/lub stosowanie leków hipotensyjnych
  • otyłość
    • BMI powyżej 30
    • WHR (wskaźnik talia - biodro)
      • > 0,85 u kobiet
      • > 0,90 u mężczyzn
  • mikroalbuminuria
    • wydalanie albumin z moczem > 20 μg/min
    • lub stosunek albuminuria/kreatyninuria ≥ 30 mg/g
  • poziom trójglicerydów > 150 mg/dl
  • poziom cholesterolu HDL
    • < 35 mg/dl u mężczyzn
    • < 40 mg/dl u kobiet

[edytuj] Prewencja i terapia

• modyfikacja trybu życia
  • zwiększenie aktywności fizycznej
    • zaleca się ćwiczenia aerobowe 5-7 razy w tygodniu po 30-60 minut
  • zmiana diety
    • ograniczenie spożycia tłuszczów do 25-30% dobowego zapotrzebowania energetycznego organizmu
    • ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych do < 7% zapotrzebowania energetycznego
    • obniżenie dobowej podaży cholesterolu do < 200 mg
    • spożycie węglowodanów na poziomie 50-60% zapotrzebowania energetycznego
    • ograniczenie spożycia cukrów prostych
    • dostarczanie węglowodanów w postaci produktów skrobiowych (chleb razowy, kasza, ryż, fasola)
    • zwiększenie spożycia owoców i warzyw (m.in. wzrost spożycia błonnika)
    • zwiększenie spożycia ryb morskich (zawierają korzystne kwasy tłuszczowe Ω-3)
  • redukcja masy ciała
    • zaleca się obniżenie masy ciała do osiągnięcia wartości BMI < 25
  • zaprzestanie palenia tytoniu i spożywania alkoholu
• terapia farmakologiczna
  • leczenie otyłości (orlistat, sibutramina)
  • leczenie insulinooporności i hiperglikemii (metformina, pochodne sulfonylomocznika, glitazony)
  • leczenie dyslipidemii (statyny, fibraty, kwas nikotynowy)
  • terapia hipotensyjna

[edytuj] Piśmiennictwo

1. ↑ Wyrzykowski B. Zespół metaboliczny - rozpoznawanie i leczenie. α-medica press 2006; 27
2. ↑ Zdrojewski T, Bandosz P, Szpakowski P, Konarski R, Manikowski A, Wołkiewicz E, Jakubowski Z, Łysiak-Szydłowska W, Bautembach S, Wyrzykowski B. Rozpowszechnienie głównych czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego w Polsce. Wyniki badania NATPOL PLUS Kardiol. Pol 2004; 61 (supl. IV): IV1-IV26