Zdzisław Krygowski

Z Wikipedii

Zdzisław Jan Ewangeli Antoni Krygowski (ur. 22 grudnia 1872 we Lwowie, zm. 10 sierpnia 1955 o godz. 05.30 w Poznaniu, pogrzeb odbył się 13.08.1955 , pochowany na cmentarzu na Sołaczu przy ul. Lechickiej i Szczawnickiej.) - matematyk polski, inicjator badań kryptologicznych nad Enigmą.

• Był synem Antoniego Krygowskiego (1824-1904), z wykształcenia matematyka i fizyka, znakomitego pedagoga, profesora gimnazjów w Tarnopolu, Tarnowie i Lwowie, w latach 1876 - 1887 dyrektora gimnazjum w Wadowicach.

• uczęszczał do gimnazjum w Wadowicach (I-V kl. do 1882) potem do gimnazjum III im. Sobieskiego w Krakowie, w latach 1882-1887.

Kraków

• 1890 rozpoczął studia na Wydz. Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W czasie studiów słuchał wykładów M. Baranieckiego, L. Birkenmajera, F. Karlińskiego, pod kierunkiem którego pracował 3 lata (1890-3) w Obserwatorium Astronomicznym w Krakowie, K. Olszewskiego, A. Witkowskiego i W. Natansona.

Brał udział w seminarium prowadzonym przez M.A. Baranieckiego i F. Karlińskiego.

• 1893 wraz z T. Łopuszańskim, założył kółko matematyczne uczniów UJ.
• 1895 zdał w Krakowie egzamin na nauczyciela matematyki i fizyki.
• 13 listopada 1895 otrzymał promocje na dr. nauk filozoficznych na podstawie rozprawy "Z teorii ogólnych twierdzeń Greena".
• 1895-1896 stypendium naukowe w Berlinie, pracował pod kierunkiem Lazarus Immanuel Fuchsa i Herrmann Amandus Schwarza.
• 1896-1898 pracował w Paryżu (Sorbona - Facultédes Sciences) pod kierunkiem Paul Emile Appell i Charles Emile Picard, z którymi łączyła go przyjaźń.

Opublikował około 30 prac o funkcjach eliptycznych i hipereliptycznych i ich całkach w czasopismach polskich i francuskich ("Prace Matematyczno-Fizyczne", "Wiadomości Matematyczne", "Comptes rendus de l'Académie des Sciences de Paris", w "Bulletin de la Société Mathematique de Francé"), m.in. "O rozwijaniu funkcji Z(n) Jacobiego na szeregi trygonometryczne" ("Prace Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki" 1922).

• sierpień 1889 mianowany następcą nauczyciela matematyki i fizyki w Wyższej Szkole Realnej w Krakowie.

Przemyśl

• 1899-1901 nauczyciel w Gimnazjum Polskim w Przemyślu.

Lwów

• 1901 mianowany docentem elementów matematyki wyższej na Wydziale Chemii i Architektury Politechniki Lwowskiej, wykładał tamże równocześnie matematykę i fizykę w Wyższej Szkole Realnej. Obie funkcje pełnił do r. 1908, z krótką przerwą 1906-1907, kiedy wyjechał do Paryża, gdzie pracował nad rozprawą habilitacyjną.
• 1908 Habilitował się we Lwowie na podstawie pracy "Sur le développement des fonctions hyperelliptiques en séries trigonométriques" ("Prace Matematyczno - Fizyczne" 1908).
• 31 października 1908 mianowany profesorem nadzwyczajnym matematyki w Politechnice Lwowskiej,
• od 13 grudnia 1908 objął Katedrę Matematyki po tragicznym zgonie prof. Kępińskiego.
• od 1 listopada 1909 profesor zwyczajny.
• W latach 1913-1915 był dziekanem Wydziału Inżynierii Wodnej Politechniki we Lwowie,
• 1917-1918 rektor tej uczelni.

Prócz prac opublikowanych w tym czasie w czasopismach Krygowski opracował:

• "Elementa matematyki wyższej" (Kurs litograficzny) i
• "Wykłady matematyki" (cz. 1 "Rachunek różniczkowy i teoria szeregów", wydane staraniem studentów Politechniki Lwowskiej.

Poznań

• 1919 W chwili założenia Uniwersytetu Poznańskiego został powołany do objęcia katedry matematyki.

Zorganizował Seminarium poświęcone funkcjom analitycznym, którym kierował przez 19 lat. W r. 1919 powołano go na wiceprzewodniczącego do pierwszej w Poznaniu Komisji Egzaminacyjnej na kandydatów na nauczycieli.

• w 1920-1921 dziekan Wydziału Filozoficznego
• w 1919-1920 i 1934-1936 prorektor Uniwersytetu Poznańskiego.
• 29 stycznia 1929 otrzymuje od gen. Tadeusza Piskora ze Sztabu Głównego Wojska Polskiego podziękowanie ) za pomoc w przy zorganizowaniu tajnego kursu szyfrów wśród studentów trzeciego i czwartego roku. Wybrał spośród swoich studentów ostatnich dwu lat grupę liczącą ponad dwadzieścia osób. Program kursu obejmował podstawy kryptologii oraz działów analizy matematycznej, które miały zastosowanie w tej dziedzinie wiedzy (m. in. permutacje, rachunek prawdopodobieństwa itp.). Specjalistyczne zajęcia i wykłady prowadzili, prócz prof. Krygowskiego, dojeżdżający w tym celu z Warszawy: mjr F. Pokorny, kpt. M. Ciężki oraz inż. Antoni Palluth. Wraz z końcem 1929 r. podjęto systematyczne prace nad rozwiązaniem niemieckiego systemu Enigma. l września 1932 roku zlikwidowano poznańską ekspozyturę Biura Szyfrów, a trzech najzdolniejszych kryptologów przeniesiono do stolicy. Byli to Marian Rejewski, Henryk Zygalski i Jerzy Różycki, najzdolniejsi uczniowie prof. Krygowskiego.

• w 1938 przeniesiono go w stan spoczynku.

Do wybuchu wojny mieszkał w Poznaniu przy ul. Focha 54 , II p. W czasie wojny, na skutek wysiedlenia przez okupanta w grudniu 1939 roku stracił cale swoje mienie, a w tym bezcenny księgozbiór około 3000 książek. Deportowany najpierw do baraków na ul. Głównej, potem do Radomska, a następnie przebywał w Krakowie. Tutaj też po wyzwoleniu objął wykłady w tworzącej się Politechnice Krakowskiej.

• 1946-1955 powrót na Uniwersytet Poznański jako zwyczajny profesor kontraktowy, wykładał niemal do ostatniej chwili życia, do kwietnia 1955.

W latach 1946 i następnych współpracował z katedrą chemii fizjologicznej Uniwersytetu Poznańskiego publikując wspólnie z prof. Stefanem Dąbrowskim prace dotyczące dyfuzji ciał w cieczy.

Krygowski był prezesem Oddziału Lwowskiego Polskiego Towarzystwa Matematycznego i Oddziału Poznańskiego tegoż towarzystwa. W r. 1926 był prezesem tego towarzystwa.

Interesował się muzyką, szczególnie szopenistyką. Jako członek Société de Frédéric Chopin był w stałym kontakcie z prezesem "Commité d'Action" tegoż towarzystwa Edouardem Ganche, wydawcą dzieł Chopina. Na stronie Narodowy Instytut Fryderyka Chopina (NIFC) znajduje się lista zachowanych publikacji autorstwa Zdzisława Krygowskiego w Kurierze Poznańskim z okresu 1926 do 1935.

Otrzymał ordery i odznaczenia:

• 1918 Komandoria Polonia Restituta
• Oficerski Polonia Restituta
• 27 kwietnia 1936 francuski Ordre National de la Legion d'Honneur , Krzyż Oficerski francuskiej Legii Honorowej
• Palmes académiques (tytuł: Officier d'Academie).

Źródła:

• Uniwersytet Poznański za rektoratu Heljodora Święcickiego, Księga Pamiatkowa: (pod redakcją Adama Wrzoska), Poznań MCMXXIV
• Historia Ruchu Naukowego Studentów Matematyki i Informatyków na Uniwersytecie w Poznaniu 1919-1999, (pod redakcją: Magdalena Jaroszewska, Maciej Kandulski, Małgorzata Małowińska), UAM, Poznań 1999
• Informator Wydziałowy, Rok XII, numer 10(113) Wydział Matematyki i Informatyki UAM, (pod redakcją: Magdalena Jaroszewska, Julian Musielak), UAM, Poznań lipiec 2005