Synezjusz
Z Wikipedii
Synezjusz (gr. Συνέσιος Synesios; ur. około 373r. w Cyrenie, zm. około 414), biskup Ptolemaidy w Cyrenajce. Jego listy są ważnym źródłem historycznym epoki.
Około roku 393 udał się wraz z bratem do Aleksandrii, gdzie stał się wyznawcą neoplatonizmu i uczniem Hypatii. Po powrocie do Cyreny został wybrany przedstawicielem miast pentapolis, który miał prosić w Konstantynopolu o zmniejszenie obciążeń podatkowych. W mowie De regno (O władcy) adresowanej do młodego cesarza Arkadiusza udzielał mu rad, czego powinien uczyć się młody władca w niespokojnych czasach, kreśląc tym samym obraz idealnego władcy.
Podczas trzyletniego pobytu w stolicy imperium spędzał czas na pisaniu. Powstałe w tym czasie dzieło Aegyptus sive de providentia (Egipt czyli o opatrzności) jest alegoryczną opowieścią, w której Ozyrys reprezentujący Aureliana i zły Tyfon, który przedstawia ministra Arkadiusza, dążą do władzy, a jednym z poruszanych zagadnień jest sprawa istnienia zła.
W roku 400 Synezjuszowi udało się uzyskać pozytywne rozpatrzenie prośby i wrócił do Cyreny. Kolejne dziesięć lat spędził częściowo w mieście, a częściowo poza nim pełniąc rozmaite funkcje na terenie prowincji. W roku 402 był w Atenach, a rok później w Aleksandrii, gdzie się ożenił.
Około roku 409 został wybrany biskupem Ptolemaidy i po pewnych wahaniach związanych z przyzwyczajeniem do wygód i uciech świeckiego życia oraz wątpliwościami natury filozoficznej, przyjął tytuł z rąk biskupa Aleksandrii Teofila. Ponieważ celibat kleru nie był w tamtych czasach obowiązkiem, Synezjusz mógł nadal żyć z żoną, którą bardzo kochał, zaś brak jednoznacznej doktryny Kościoła pozwalał na godzenie poglądów filozoficznych z oficjalną nauką, którą musiał głosić. Prywatnie wyrażał wątpliwości w sprawie stworzenia duszy, rzeczywistego zmartwychwstania i ostatecznego zniszczenia świata. Jest autorem zdumiewających słów: Ludzie pragną, aby ich oszukiwać; nie możemy z nimi inaczej postępować.
Cztery lata, podczas których przyszło mu sprawować władzę naznaczone były ciężkimi doświadczeniami osobistymi. Zmarło jego trzech synów Jego żona zmarła, a podległą mu religijnie prowincję napadały hordy koczowników. Synezjusz wykazał duże zdolności militarne organizując obronę przeciw nim. Zmuszony był również ekskomunikować prefekta Andronikusa, który nie zgadzał się na prawo azylu w świątyni.
Ostatni z zachowanych listów Synezjusza adresowany jest do Hypatii, nazywa ją w nim swoją matką, siostrą i nauczycielką. Z kolei w ostatnim hymnie prosi Zbawiciela o przebaczenie grzechów i dopuszczenie do Jego chwały.
Ocalałe pisma Synezjusza:
- De regno
- Dio, sive de suo ipsius instituto (Dion, czyli o swoim życiu), rozprawa, w której wyjaśnia swoje zamiary poświęcenia się filozofii
- Encomium calvitii (Pochwała łysiny), popis sztuki retorycznej
- De providentia (O przeznaczeniu) w dwóch księgach
- De insomniis (O bezsenności), traktat o snach
- 157 Epistolae (Listy)
- 12 Hymni (Hymny) kontemplacyjne i neoplatońskie w wymowie
- kazania i mowy na różne okazje
