Subedej-bagaatur
Z Wikipedii
Subedej-bagaatur (ok. 1175-1248) (mong. Сүбээдэй, Sübügätäi lub Sübü'ätäi , chin.:速不台) - jeden z dowódców armii Czyngis-chana.
Urodził się ok. 1175 roku. Pochodził z plemienia Urankatów. W wojnach lat 1218-1223 w czasie wojny z Chorezmem, wraz z Dżebe dowodził armią ścigającą jego władcę Muhameda. Po jego śmierci obaj wodzowie podjęli marsz na zachód, który wedle niektórych historyków miał charakter rozpoznawczy, według innych zaś jż w zamyśle skierowany był przeciw Połowcom. Obaj wodzowie obchodzą od południa Morze Kaspijskie paląc po drodze kilka miast w północnym Iranie, następnie rozbijają wojska Gruzińskie, przekraczają Kaukaz i pokonują w kilku bitwach Połowców. 31 maja 1223 roku w Bitwie nad Kałką rozbijają zjednoczone wojska Połowców i książąt Ruskich. Następnie zdobywają Sudak - kolonię Genueńską na Krymie, po czym zawracają do Mongolii. W drodze powrotnej Subedej traci większość armii w walkach z Bułgarami Kamskimi wtedy też stracił oko. Za rządów Ugedeja walczył z Dżurdżenami w Chinach. Był doradcą Batu-chana i prawdopodobnie faktycznym wodzem, jego wyprawy na zachód w latach 1236-1241. W roku 1242 powrócił do Mongolii, gdzie zmarł w roku 1248. Znakomitym wodzem był także jego syn Uriangchadaj, który miał znaczny udział w podboju południowych Chin za rządów Kubilaja.
