Prawo Biota-Savarta
Z Wikipedii
Prawo Biota-Savarta w fizyce prawo stosowane w elektromagnetyzmie i dynamice płynów. Oryginalna wersja została sformułowana dla pola magnetycznego.
Spis treści |
[edytuj] W elektromagnetyzmie
[edytuj] Przewodnik z prądem
Przyczynek do pola indukcji magnetycznej w danym punkcie A od elementu długości przewodnika z prądem o natężeniu I.
gdzie
- zwana stałą magnetyczną
- - natężenie prądu, wyrażone w amperach
- - skierowany element przewodnika; wektor o kierunku przewodnika, zwrocie odpowiadającym kierunkowi prądu i długości równej długość elementu przewodnika
- - wersor dla punktów wytwarzającego pole (elementu przewodnika) i miejsca pola
- - odległość elementu przewodnika od punktu pola.
Inna postać wzoru:
gdzie to wektor wodzący o początku w źródle pola i końcu w rozważanym punkcie przestrzeni. Wartość indukcji magnetycznej może być obliczona ze wzoru
[edytuj] Rozciągły obszar z prądem
Wyżej przytoczony wzór jest prawdziwy dla cienkich przewodników z prądem, dla obszarów w których płynie prąd w dużych objętościach wzór przyjmuje postać:
gdzie:
- - gęstość prądu
- dV - element objętości
[edytuj] Poruszający się ładunek
gdzie:
- q - ładunek elektryczny
- - prędkość ładunku.
[edytuj] Pole w danym punkcie
Całkowitą indukcję magnetyczną wyznacza się całkując różniczkowe elementy indukcji wzdłuż całego przewodnika - w pierwszym wzorze, a w całym obszarze, w którym płynie prąd w drugim wzorze.
[edytuj] Wnioski
Wzór Biota - Savarta umożliwia obliczenie indukcji magnetycznej gdy znane jest natężenie prądu, który jest źródłem pola magnetycznego (punkty tego pola są scharakteryzowane przez wektor indukcji, a wartość tego wektora określa wzór Biota - Savarta).
Wszystkie przyczynki do wektora indukcji pochodzące od elementów przewodnika mają w danym punkcie taki sam kierunek, który jest prostopadły do płaszczyzny w której leży przewodnik i analizowany punkt. Dlatego pole magnetyczne ma kształt okręgów leżących w płaszczyźnie prostopadłej do przewodnika, środkami których jest przewodnik, a indukcję magnetyczna określa wzór:
gdzie:
- I - natężenie prądu
- r - odległość od przewodnika.
[edytuj] W mechanice płynów
Prawo Biota - Savarta ma swój odpowiednik mechanice płynów i określa przyczynek do prędkości płynu wytwarzanej (indukowanej) przez element strugi wirowej. Analogia obejmuje związki:
- przewodnik elektryczny - struga wirowa
- natężenie prądu - cyrkulacja strugi
- wytwarzane pole magnetyczne - wytwarzana prędkość płynu.
Prawo można sformułować w postaci:
Prędkość indukowana (dv) w wybranym punkcie (A) płynu przez element strugi wirowej o długości dl określa wzór:
gdzie:
- Γ - cyrkulacja strugi.
Na podstawie tego wzoru można obliczyć jak wir wpływa na rozkład prędkości wokół niego. Przykładowo, długa prostoliniowa struga wytwarza (zmienia) prędkość płynu: