Mszana (województwo śląskie)
Z Wikipedii
Współrzędne: 49°58'09" N 18°30'56" E
| Mszana | |
| Województwo | śląskie |
| Powiat | wodzisławski |
| Gmina | Mszana |
| Położenie | 49° 58' 09'' N 18° 30' 56'' E |
| Wysokość | od 230 do 280 m n.p.m. |
| Liczba mieszkańców • liczba ludności |
3559 |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
32 |
| Kod pocztowy | 44-325 |
| Tablice rejestracyjne | SWD |
|
Położenie na mapie Polski
  Mszana
|
|
 |
|
| Strona internetowa wsi | |
Mszana (niem. Mschanna) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie wodzisławskim, w gminie Mszana. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie katowickim. Miejscowość jest siedzibą gminy Mszana. Przez wieś przepływa potok Mszanka.
Spis treści |
[edytuj] Geografia
Mszana położony jest w południowo-zachodniej części województwa śląskiego. W układzie geograficznym obszar miejscowości leży w kotlinie Raciborsko-Oświęcimskiej w południowo-wschodniej części Płaskowyżu Rybnickiego będącym częścią Wyżyny Śląskiej. Pod względem administracyjnym Mszana jest częścią województwa śląskiego, powiatu wodzisławskiego i gminy Mszana. Od północy graniczy z gminami Marklowice i Świerklany, od wschodu z miastem Jastrzębie-Zdrój, od południowego zachodu z gminą Godów i od zachodu z miastem Wodzisław Śląski.
Gmina położona jest na średniej wysokości 255 m n.p.m. Dogodne warunki klimatyczne oraz położenie w rejonie Bramy Morawskiej stanowiącej naturalny korytarz miały znaczenie w historii rozwoju osadnictwa w tym rejonie.
Z niektórych części miejscowości można dojrzeć główne masywy oddalonych o ok. 30-35 km w linii prostej od Mszany Beskidów (Śląskiego, Małego oraz Śląsko-Morawskiego). Najbardziej rozpoznawalnymi szczytami widocznymi z Mszany są: masyw Czantorii, Skrzyczne, Łysa Góra. Doskonale widać również charakterystyczne kominy elektrowni w Dziećmorowicach (Czechy) oraz panoramę miasta Jastrzębie-Zdrój i dzielnicę Wilchwy w Wodzisławiu Śląskim.
Miejscowość leży w niewielkich odległościach od ważnych ośrodków w województwie i kraju:
- Wodzisław Śląski - 6 km
- Jastrzębie-Zdrój - 7 km
- Rybnik - 15 km
- Żory – 15 km
- Racibórz - 25 km
- Cieszyn – 26 km
- Ostrawa (Czechy) - 32 km
- Gliwice – 40 km
- Bielsko-Biała – 43 km
- Katowice – 52 km
- Opole – 95 km
- Kraków – 109 km
- Wrocław – 179 km
- Warszawa – 334 km
[edytuj] Podział administracyjny
Oficjalnie Mszana nie jest podzielona administracyjnie. Posiada jednak historyczne dzielnice:
- Biedaczów - znajdujący się w zachodniej części miejscowości. Graniczy z Wilchwami - dzielnicą Wodzisławia Śląskiego i Skrzyszowem.
- Boża Góra - obecnie dzielnica Jastrzębia Zdroju (Niewielka część pozostała przy Mszanie).
- Granice, również Mszańskie Granice - powstały prawdopodobnie w latach 1853-1864, kiedy to na tych terenach zaczęły powstawać pierwsze domy mieszkalne. Znajduje się na pograniczu Mszany i Moszczenicy, obecnie dzielnicy miasta Jastrzębie-Zdrój. Na Granicach znajduje się zabytkowy budynek Szkoły Podstawowej numer 2, który na początku lat 90. ubiegłego wieku przestał być użytkowany. Ze względu na bardzo duże szkody górnicze w połowie lat 90. XX wieku większość domów zostało wykupionych przez KWK Jastrzębie i zburzonych. Teren został zasypany i wyrównany. Obecnie znajduje się tam tylko kilka budynków mieszkalnych i rozległe tereny pokopalniane. W przyszłości teren ten ma być zalesiony. Istnieją też inne koncepcje zagospodarowania tego terenu. Najciekawszym z nich jest powstanie parku wypoczynkowego, który w okresie letnim mógłby stać się nie lada atrakcją Mszany.
- Uchytów - znajduje się w północno-zachodniej części miejscowości. Graniczy z Wilchwami - dzielnicą Wodzisławia Śląskiego i Połomią. Nazwa Uchytów wywodzi się z legendy o powstaniu Mszany, według, której to tu uchwycono uciekających Tatarów. Przez Uchytów przebiega DW 933.
- Wieś - znajduje się w środkowej części miejscowości. Tutaj mieszczą się najważniejsze obiekty Mszany: kościół, Urząd Gminy, szkoła, Urząd Poczta, ośrodek zdrowia, ośrodek kultury, biblioteka, OSP Mszana i boisko Startu Mszana.
[edytuj] Nazwa
Jak podaje wodzisławski kronikarz Franciszek Ignacy Henke nazwa Mszana może wywodzić się od polskiego wyrazu msza (łac. missa) i obecności w tym miejscu nieznanego ośrodku kultu. O tym może świadczyć również obecność dzwonu w herbie. O prawdziwości tej hipotezy świadczyć mogłaby też legenda, którą może poszczycić się tylko Mszana. Wiąże ona jej nazwę z mszą, konkretnie z mszą dziękczynną odprawioną za zwycięstwo nad najeźdźcami - Tatarami. Z kolei inni autorzy regionalnych opracowań historycznych są zgodni, że nazwa Mszana wywodzi się od mchu czy omszonego miejsca zwanego z łaciny muscus, muscosus.
[edytuj] Historia
Historia Mszany sięga roku 1241 i słynnego Najazdu Tatarskiego. Według legendy to właśnie wtedy powstała osada- Tatarzy rozbici pod Wodzisławiem przez radlińskich chłopów mieli znaleźć schronienie na terenach dzisiejszej Mszany. Pierwsze wzmianki o Mszanie w tekstach źródłowych pochodzą z roku 1305. Wtedy to Mszana istniała jako wieś na prawie niemieckim. Można więc założyć, że Mszana powstała pod koniec XIII wieku. Najazd tatarski z roku 1241 szczególnie dotkliwie zniszczył tereny księstwa opolsko-raciborskiego. Wobec tego na spustoszonych terenach rozpoczęła się intensywna akcja osadnicza pod auspicjami księcia Władysława opolskiego, a potem jego następcy Przemysława raciborskiego. Książę Władysław lokował w 1257 roku pobliski Wodzisław. Nowe wsie mogły powstawać wokół już istniejących miast, wsi albo lokowano nowe po wykarczowaniu lasu.
Tak też było prawdopodobnie w przypadku Mszany, która powstała „jako całkiem nowa na wyrębisku leśnym nad potokiem”. Przypuszcza się również, że wraz z nową wsią powstał również kościół. Wskazuje na to jego centralne umieszczenie. Jednakże pierwsze wzmianki o czynnym kościele pochodzą z roku 1447, kiedy to pobrano pięć groszy świętopietrza.
Historyczne dzieje Mszany i parafii mszańskiej są trudne do odtworzenia nie tylko ze względu na ubogi zasób źródeł historycznych i niekompletność materiału historycznego. Przyczyniły się do tego niewątpliwie dzieje historii, czyli lata wielu wojen i powstań, które przetoczyły się przez Górny Śląsk, więc także i przez Mszanę. Przyczyny należy upatrywać także w tym, iż w roku 1649 spaliła się plebania a pożar strawił wszelkie piśmienne akta parafii. Zaś w 1945 roku w wyniku wkroczenia wojsk sowieckich do Mszany zaginęły wszelkie rękopiśmienne źródła z archiwum parafialnego. W Kronice Parafialnej znajdują się odpisy najstarszych wyciągów powizytacyjnych parafii z lat 1652, 1679, 1688. Kościół był w nich opisany jako stary i drewniany budynek dobrze utrzymany. Z opisów wynika, że mógł to być pierwszy mszański kościół, który został wzniesiony przy założeniu wsi. Gruntowny remont kościoła miał miejsce 1709 roku. We wszystkich opisach powizytacyjnych parafii w sposób szczególny opisany jest dzwon, który znajdował się w kościele. Był on chlubą parafii, a jego wartość była określona jako starożytna. Dzwon miał pochodzić z 1520 roku. Może to właśnie do tego dzwonu nawiązuje herb Mszany. W czasach średniowiecza Mszana należała najpierw do księstwa raciborskiego a od XVI wieku do wodzisławskiego państwa stanowego.
[edytuj] Miejscowości partnerskie
Mszana jako część Gminy Mszana ma podpisane porozumienia z trzema miejscowościami:
| Miasto | Państwo | Data podpisania porozumienia |
|---|---|---|
| Stěbořice |  Czechy |
2003 |
| Krynki |  Polska |
2004 |
| Griesstätt |  Niemcy |
12 października 2007 |
[edytuj] Komunikacja
Przez Mszanę przebiegają dwie drogi wojewódzkie:
- 930 DW 930 (Świerklany Dolne - Połomia - Mszana).
- 933 DW 933 (Racibórz - Wodzisław Śląski - Mszana - Jastrzębie-Zdrój - Pszczyna - Chrzanów).
Przez miejscowość przebiegać będzie planowana autostrada A1 A1E75 (północ-południe), a konkretnie jej odcinek Świerklany - Gorzyczki (18,3 km). W Mszanie ma się znajdować zjazd z A1 połączony z drogą wojewódzką nr 933 po przez węzeł autostradowy i dwa duże MOP-y ze stacjami benzynowymi, punktami gastronomicznymi i miejscami noclegowymi (Mszana-północ i Mszana-południe).
Mszana posiada komunikację lokalną. Jest połączona komunikacyjnie z Jastrzębiem-Zdrój i Wodzisławiem Śląskim liniami autobusowymi E-3 (Jastrzębie-Zdrój - Mszana - Wodzisław Śląski - Rybnik), 103 i 131 (Jastrzębie-Zdrój - Mszana), 132 (Jastrzębie-Zdrój - Mszana - Wodzisław Śląski), 207 i 208 (Mszana - Wodzisław Śląski) oraz PKS obsługuje nieliczne linie do Cieszyna, Jastrzębia-Zdroju, Katowic, Krakowa i Wodzisławia Śląskiego.
W miejscowości znajduje się dziewięć przystanków autobusowych:
1. Mszana Działki
2. Mszana Granice
3. Mszana Sklep
4. Mszana Skrzyżowanie
5. Mszana Skrzyżowanie 1 Maja
6. Mszana Skrzyżowanie Turska
7. Mszana Szkoła
8. Mszana Urząd Gminy
9. Mszana Wodzisławska
[edytuj] Turystyka
[edytuj] Baza noclegowa
| Nazwa | Restauracja | Ilość gwiazdek | Adres |
|---|---|---|---|
| U Kochańskich | Tak | brak | ul. Mickiewicza 122 |
| Pokoje Gościnne | Nie | brak | ul. Konopnickiej 2 |
[edytuj] Szlaki
Szlak Ewakuacji Więźniów Oświęcimskich (91 km)
- Trasa: Oświęcim – Mszana - Wodzisław Śląski
[edytuj] Ścieżki rowerowe
Trasa Miasta Wodzisław Śląski do Karviny (25,5 km)
- Trasa: Wodzisław Śląski - Mszana - Gołkowice - Karvina
[edytuj] Sport
Tradycje piłki nożnej w Mszanie sięgają okresu przedwojennego. Już w latach trzydziestych istniało we wsi boisko piłkarskie, na którym miejscowy klub Orzeł Mszana rozgrywał swoje mecze aż do wybuchu wojny. Tuż po wyzwoleniu została reaktywowana drużyna piłkarska pod nazwą Lechia Mszana. Drużyna ta występowała w klasie c od 1946 roku, aż do roku 1949. Jej prezesem i jedynym sponsorem był nieżyjący już dzisiaj Paweł Kozielski. Na skutek zatargu zawodników z sędzią, drużyna została zawieszona na kilka lat. W 1957 roku z inicjatywy miejscowej młodzieży zorganizowano ponownie sekcję piłkarską, złożoną z zespołu juniorów i seniorów. Nie było wówczas boiska w Mszanie, więc zarejestrowano zespół pod nazwą Górnik Wilchwy. Drużyna działała w oparciu o finansowe wsparcie kopalni 1 Maja, a mecze rozgrywano w sąsiedniej wiosce Wilchwy. Zespół składał się z piłkarzy Mszany i Wilchw. Klub działał do 1963 roku, po czym nastąpiła fuzja Górnika Wilchwy z Kolejarzem Wodzisław Śląski, w efekcie, której postała Odra Wodzisław Śląski.
W czerwcu 1986 roku utworzono LZS Start Mszana. Od początku istnienia klubu, aż do 1998 roku funkcję prezesa pełnił Jerzy Tatarczyk. Działalność klubu była możliwa dzięku zarządowi Gminy i pomocy Przedsiębiorstwa Rekultywacja Rybnickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. Start Mszana zainaugurował rozgrywki w klasie C (grupa II) podokręgu Rybnik w sezonie 1986/87. Sezon 1987/88 rozpoczął już w klasie B, by po roku awansować do klasy A. Było to wielkie osiągnięcie, bowiem w ciągu dwóch kolejnych sezonów klub awansował o trzy klasy. W 1989 roku, staraniem działaczy sportowych i przy przychylności władz gminy, powołano społeczny Komitet Budowy Szatni Sportowej. Dzięki pozyskaniu środków finansowych z Urzędu Gminy oraz darowizn i pracy społecznej mszańskich sympatyków sportu obiekt szatni został oddany do użytku na koniec 1994 roku. W 1997 roku piłkarze pierwszego zespołu awansowali do ligi okręgowej, w której grali przez dziewięć kolejnych sezonów. W sezonie 2005/2006 okazali się bezkonkurencyjni i awansowali do IV ligi, w której grają po dzień dzisiejszy.
Od 1997 roku klub posiada również drugą drużynę, która w latach 1997-2004 i ponownie od roku 2007 występuje w klasie b, a w latach 2004-2007 grała w klasie c.
W miejscowości istnieje również pływacki klub UKS Delfin przy Zespole Szkół w Mszanie, klub skata sportowego oraz Związek Hodowców Gołębi Pocztowych.
[edytuj] Kultura
Życie kulturalne w Mszanie skupia się wokół Wiejskiego Ośrodka Kultury (WOK), mającego swą siedzibę przy ulicy Adama Mickiewicza. W WOK-u działa zespół folklorystyczny Mszanianka, formacja taneczna "El Paso", klub podróżnika ZHP "Róża Wiatrów" oraz klub skatowy. Ponadto z instytucji kulturalnych w Mszanie istnieje Gminna Biblioteka Publiczna, w której znajduje się również "Galeria z książką".
Od czterech lat w gminie odbywa się cykliczna impreza, jaką są Dni Gminy Mszana. Wielkim zainteresowaniem cieszył się także zlot Rodu Tatarczyków z całej Polski i zagranicy, który odbył się w 2002 roku w Mszanie. W najbliższej przyszłości planuje się powtórzyć imprezę.
[edytuj] Media
Prasa
- Nasze Wieści Gminne - miesięcznik Gminy Mszana, ukazuje się od 1994
- Wiesiadnik parafialny - miesięcznik parafii św. Jerzego w Mszanie
- Nowiny - tygodnik regionalny
- Nowiny Wodzisławskie - tygodnik regionalny
- Dziennik Zachodni - najpopularniejszy dziennik
Telewizja
Radio
- Radio 90 FM
- Polskie Radio Katowice
- Radio Bielsko
- Radio Maryja
- Radio Zet
- Radio RMF FM
- Rádio Kiss Morava
- Rádio Impuls
[edytuj] Polityka
Mszana posiada 8 z 15 miejsc w Radzie Gminy Mszana.
Reprezentanci Mszany w Radzie Gminy (kadencja 2006-2010):
- Adam Brudny (Kultura i Sport w Gminie)
- Roman Bura (Kultura i Sport w Gminie)
- Jolanta Cieślik (Nasza Gmina Mszana)
- Aniela Gąsior (Kultura i Sport w Gminie)
- Grzegorz Mitko (Kultura i Sport w Gminie)
- Roman Tatarczyk (Kultura i Sport w Gminie)
- Wiesława Tatarczyk-Sitek (Nasza Gmina Mszana) - Przewodnicząca Rady Gminy
- Zygmunt Wolny (Nasza Gmina Mszana)
[edytuj] Mszanianie i osoby związane z Mszaną
- Jerzy Grzegoszczyk - obecny wójt gminy Mszana
- ks. Franciszek Styra
- Wiesława Tatarczyk-Sitek
- ks. Wilhelm Tusker
- ks. dr Jacek Wojciech
[edytuj] Zobacz też
- Mszana w województwie podkarpackim
- Mszana Dolna
- Mszana Górna
- Gmina Mszana
- Parafia św. Jerzego w Mszanie
[edytuj] Bibliografia
- Bogumiła Szymiczek-Jędrośka Mała ojczyzna Mszana Rybnik 2006. ISBN 83-916212-4-3
[edytuj] Linki zewnętrzne
Strona Urzędu Gminy Mszana
Zespół Szkół w Mszanie
Parafia św. Jerzego w Mszanie
Start Mszana
- Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi
- Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
