Morze
Z Wikipedii
Morze (odgłosy morza * ) – część oceanu, mniej lub bardziej wyraźnie oddzielona od pozostałych jego części brzegami kontynentu, wyspami lub wzniesieniem dna. Ze względu na utrudnioną wymianę wód, morza charakteryzują się indywidualnymi cechami. Zbiór tych cech nazywa się ustrojem hydrologicznym.
Ogólna powierzchnia mórz na Ziemi wynosi ok. 40 mln km² (co stanowi ok. 11% powierzchni oceanu światoweg), ilość mórz na świecie wynosi 71 (nie licząc Morza Kaspijskiego i Morza Martwego, które są jeziorami słonymi).
Należy zwrócić uwagę, że tradycyjnie nazywane morzami duże słone jeziora, takie jak Morze Kaspijskie lub Morze Martwe faktycznie nie są morzami, ponieważ nie posiadają połączenia ze światowym wszechoceanem.
Spis treści |
[edytuj] Podział mórz
[edytuj] Podział ze względu na położenie
Wyróżnia się morza przybrzeżne, które oddzielone są od oceanu łańcuchem wysp lub progiem podmorskim, a wymiana wód jest łatwa, oraz morza śródziemne, otoczone lądami, w których wymiana wód z oceanem następuje przez wąskie cieśniny. Bardziej szczegółowo morza dzielimy na:
- otwarte – mające szerokie połączenie z oceanem, np. Morze Arabskie, Morze Norweskie, Morze Północne
- przybrzeżne – oddzielone od oceanu przez wyspy lub półwyspy, np. Morze Karskie, Morze Japońskie, Morze Południowochińskie
- międzywyspowe – położone wyłącznie między wyspami lub ich archipelagami, np. Morze Irlandzkie, Morze Celebes, Morze Jawajskie
- międzykontynentalne – leżące między kontynentami, np. Morze Śródziemne, Morze Czerwone, Morze Karaibskie
- wewnątrzkontynentalne – leżące wewnątrz jednego kontynentu, np. Morze Bałtyckie, Morze Białe, Morze Azowskie.
Ciekawostką jest, że powyższej klasyfikacji nie można zastosować do Morza Sargassowego, które jest częścią otwartych wód Oceanu Atlantyckiego. Jako jedyne morze nie posiada ono żadnej fizycznej granicy, a mimo to jego wody mają bardzo indywidualne cechy klimatyczne i biologiczne.
[edytuj] Podział według układów oceanicznych
Według układów oceanicznych morza dzieli się następująco:
- Ocean Spokojny:
Bellingshausena, Amundsena, Rossa, Tasmana, Fidżi, Koralowe, Nowogwinejskie, Salomona, Arafura, Timor, Banda, Sawu, Flores, Seram, Moluckie, Halmahera, Celebes, Sulu, Jawajskie, Południowochińskie, Wschodniochińskie, Żółte, Japońskie, Ochockie, Beringa. - Ocean Atlantycki:
Arktyczne, Baffina, Beauforta, Czukockie, Wschodniosyberyjskie, Łaptiewów, Karskie, Białe, Barentsa, Grenlandzkie, Hebrydzkie, Irlandzkie, Celtyckie, Norweskie, Północne, Bałtyckie, Śródziemne, Liguryjskie, Tyrreńskie, Jońskie, Adriatyckie, Egejskie, Trackie, Mirtejskie, Morze Kreteńskie, Marmara, Czarne, Azowskie, Sargassowe, Karaibskie, Południowoantylskie, Weddella, Łazariewa. - Ocean Indyjski:
Czerwone, Arabskie, Andamańskie, Lakkadiwskie, Riiser-Larsena, Arafura, Timor, Kosmonautów, Mackenzie, Davisa, d`Urville`a.
