Historia sztuki
Z Wikipedii
Historia sztuki jest nauką humanistyczną, której przedmiotem są dzieła sztuki oraz piśmiennictwo o sztuce. Klasyczna historia sztuki ogranicza się do zagadnień malarstwa, rzeźby i architektury Europy od paleolitu do współczesności oraz obu Ameryk po 1494 r.
Pierwsza katedra historii sztuki powstała w 1813 na uniwersytecie w Getyndze, ale początki piśmiennictwa zajmującego się sztuką sięgają starożytności (Historia naturalna Pliniusza Starszego). Bardzo ważna dla historii sztuki książka powstała w okresie renesansu. Są to Żywoty najsłynniejszych architektów, malarzy i rzeźbiarzy włoskich, od czasów Cimabuego do naszych czasów florenckiego malarza Giorgia Vasariego, wydane po raz pierwszy w 1550 r. we Florencji. Następną przełomową postacią był Johann Joachim Winckelmann, którego historia sztuki starożytnej (Geschichte der Kunst des Altertums, 1764 r.; wyd. polskie ze zmianami Stanisława Kostki Potockiego O sztuce u dawnych, czyli Winkelman polski 1815 r.) na długi czas wpłynęła na widzenie sztuki greckiej i rzymskiej, a także sztuki w ogóle.
Początki historii sztuki w Polsce wiążą się z tzw. starożytnictwem (np. publikacje i artykuły Ambrożego Grabowskiego, poświęcone głównie Krakowowi), pracami inwentaryzatorskimi i gromadzeniem materiałów biograficznych. Jednak te pierwsze dzieła teoretyczne i przewodniki, powstające od XVII wieku nie były jeszcze dziełami historii sztuki. Nowoczesna historia sztuki na ziemiach polskich zaczęła się kształtować około 1870 roku. Nauką uniwersytecką stała się pod koniec XIX wieku - w 1882 na Uniwersytecie Jagiellońskim powstała pierwsza Katedra Historii Sztuki w Polsce (obecny Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego), którą objął Marian Sokołowski. Druga katedra została stworzona na Uniwersytecie Lwowskim.
Obecnie studia na kierunku historia sztuki w Polsce są prowadzone w Gdańsku (Uniwersytet Gdański), Krakowie (Uniwersytet Jagielloński, Papieska Akademia Teologiczna), Lublinie (Katolicki Uniwersytet Lubelski), Łodzi (Uniwersytet Łódzki), Płocku (Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica), Poznaniu (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Toruniu (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Warszawie (Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie), Wrocławiu (Uniwersytet Wrocławski).
[edytuj] Wybrani historiografowie i historycy sztuki
- Giorgio Vasari (1511–74)
- Karel van der Mander (1548–1606)
- Joachim van Sandrart (1606–1688)
- André Félibien (1619-1695)
- Johann Joachim Winckelmann (1717–1768)
- Giovanni Morelli (1816–1891)
- Jacob Burckhardt (1818–1897)
- Alois Riegl (1858–1905)
- Heinrich Wölfflin (1864–1945)
- Bernhard Berenson (1865–1959)
- Aby Warburg (1866–1929)
- Max Dvořák (1874-1921)
- Ananda Coomaraswamy (1877-1947)
- Henri Focillon (1881–1943)
- Frederick Antal (1887–1954)
- Roberto Longhi (1890–1970)
- Erwin Panofsky (1892–1968)
- Meyer Schapiro (1904–1996)
- Karol Estreicher (1906–1984)
- Ernst Gombrich (1909–2001)
- Jan Białostocki (1921–1988)
- Max Imdahl (1925–1988)
- Francis Haskell (1928–2000)
- Michael Baxandall (ur. 1933)
- Svetlana Alpers (ur. 1936)
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
- Bochnak Adam, Zarys dziejów polskiej historii sztuki, Kraków:Polska Akademia Umiejętności, 1948, cz. XXII, (=Historia nauki polskiej w monografiach).
- Małkiewicz Adam, Z dziejów polskiej historii sztuki. Studia i szkice, Kraków: Universitas, 2005, (=Ars vetus et nova).
