Anicca

Z Wikipedii

Anicca (czyt. aniczcza; sans.: अनित्य anitya; pāli अनिच्च anicca; tyb.: mi rtag pa; chiński: 無常 wúcháng; jap.: 無常 mujō) - podstawowe pojęcie buddyzmu, oznacza nietrwałość. Według doktryny buddyjskiej "wszystkie złożone zjawiska są nietrwałe", podlegają nieustannemu procesowi zmian, które obejmują wszelki rodzaj bytu: wszechświaty i zawarte w nim gwiazdy i planety, świat roślin zwierzęta, ludzi, bogów. Nie chodzi tu tylko o tzw. śmierć ontologiczną bytu, jak wyraziłaby to zachodnia tradycja filozofowania, ale raczej o nieustanne przepływanie, zastępowanie jednych zjawisk (dharm) przez inne, proces ten trwa bez początku i bez końca. W wyjaśnieniach tego pojęcia, pojawia się często przykład liścia na drzewie, który podlegając nieustannym zmianom dojrzewa, starzeje się i ginie, lecz jest zastępowany przez inny liść. Inny przykład odwołuje się do marzeń sennnych, które pojawią się (mimo woli śniącego) i nikną, natychmiast zastępowane przez inne, równie nietrwałe i pozbawione substancjonalnej natury. Nie ma rzeczy, która trwa, bowiem wszystkie podlegają nieustannej zamianie.

W życiu ludzkim nietrwałość objawia się przez cykl narodzin, proces chorób i starzenia, wreszcie śmierci(sansara), lecz także w doświadczeniu braku, utraty. Z powodu nietrwałości zjawisk jakiekolwiek przywiązanie do przedmiotów jest bezcelowe i prowadzi do cierpienia.

Jedynym prawdziwym sposobem na wyzwolenie od nietrwałości jest nirwana. W Sutrze Mahaparinirvany wszystkie złożone stany i rzeczy są nazywane nietrwałymi, jednak niektóre szkoły buddzymu podkreślają, że błędem jest mówienie o nietrwałości w przypadku nirwanie. Inne szkoły z nie godzą się nawet z takim twierdzeniem, jakoby nirwana była jakiegoś rodzaju ostateczną, niepodlegającą zmianom wiecznością.

Anicca jest związana z doktryną anatta, według której nie ma trwałej duszy (atmana) oraz z dukkha, prawdy o cierpieniu, tworząc ti-lakkhana - trzy cechy zjawisk.