Agraryzm

Z Wikipedii

Agraryzm to doktryna społeczna i ruch społeczny, głoszące, że podstawą gospodarki jest rolnictwo oparte na samodzielnych gospodarstwach rolnych, i że powinien być mu podporządkowany przemysł.

Doktryna agrarystyczna powstała w 2. połowie XIX w. w Niemczech, a jako ruch społeczny, polityczny i gospodarczy rozwinął się on w pierwszej połowie XX wieku. Twórcą terminu "agraryzm" jest Albert Schäffle, w Stanach Zjednoczonych zbliżony ruch nosi miano ruralizmu. Partie agrarystyczne działają w wielu państwach. W Polsce do podobnych idei odwołuje się PSL.

Założenia ideologiczne agraryzmu nie są jednolite. Czasem jest to doktryna społeczna głosząca potrzebę obrony interesów gospodarczych społeczności wiejskich, czasem specyficzny światopogląd odwołujący się do tradycyjnego sposobu życia wsi. Chłopów agraryści postrzegają przeważnie jako wyróżnioną, nie skażoną i najzdorwszą moralnie cześć społeczeństwa. Jest tak dlatego, że pozostają oni w ścisłym związku z przyrodą, są przywiązani do ziemi i do tradycji. Jako nieskażona moralnie część społeczeństwa tylko chłopi mogą uformowac sprawiedliwy ustrój i sprawować dobre rządy. Do najważnieszych idei, które wchodzą w skład agraryzmu należą:

• Idea ziemi - ziemia jest naturalnym dobrem narodu i powinna należeć do tych, którzy na niej pracują.
• Idea człowieka - ideałem człowieka jest chłop, rolnik, działacz ludowy. W pojmowaniu człowieka przez agraryzm ma miejsce apologia pracy fizycznej oraz prostoty i nieskazitelności moralnej, przywiązania do tradycji i korzeni.
• Idea pracy - tylko dzięki pracy (na roli) stajemy się pełnoprawnymi członkami spłeczeństwa.
• Idea rodziny - rodzina winna być tradycyjna, wielopokoleniowa, prowadząca gospodarstwo, patriarchalna.
• Idea gminy - gloryfikacja więzi pierwotnych i tradycyjnych form organizacji życia społecznego.
• Idea samorządu - samorząd jako przejaw idei ludowładztwa będący jednocześnie podstawą administracji państwowej i gwarancją demokratycznej formy państwa oraz wolności obywatelskiej. Związki gmin mają tworzyć samorządy, zatem władza idzie od dołu do góry, od poziomu lokalnego do globalnego.
• Idea narodu - ścisły związek tego co narodowe z tym co chłopskie, chłopstwo ostoją narodu.
• Idea ojczyzny - związana silnie z ideą ojcowizny, czyli spadkiem po przodku, rozumianym tu nie tylko jako spuścizna materialna, czyli ziemia, ale także duchowa, czyli przekazywanie wzorów kulturowych.
• Idea państwa - państwo winno być umiarkowane i unikać skrajności dyktatury i anarchii. Powino też być żywo zainteresowane sprawami rolnictwa i traktować je jako priorytet.
• Idea ludzkości - nie do końca wykrystalizowana, gdyż agraryzm to doktryna raczej skupiająca się na zagadnieniach z poziomu lokalnego.