Terrassa

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Terrassa

Gentili

Terrassenc, terrassenca

202 136 ab.

70,2 km²

2879 ab/km²

286 m

Entitats de populacion

Bastissa modernista der ajuntament

Terrassa ei ua ciutat catalana deth Vallès Occidental qu'exercís era capitalitat dera comarca amassa damb Sabadell. Eth sòn airau d'influéncia arribe ath quatau de milion de persones. Er an 2005 comportèc entara ciutat arribar ara chifra de 200 000 abitantes, damb era quau causa passèc a èster era prumèra ciutat en abitantes deth Vallès.

Somari

1 Situacion geografica
2 Istòria
3 Er ensems monumentau des glèises de Sant Pere de Terrassa
4 Cultura
- 4.1 Musèus
5 Ligams

[Modificar] Situacion geografica

Terrassa se trape plaçada ad a eth sud deth massís de Sant Llorenç del Munt sus era riera des Arenes, a 277 m sus eth nivèu dera mar e a 41° 33' 40" latitud nòrd e 2° 0' 29" longitud èst. A 28 km de Barcelona e a 20 km de Montserrat. Era part septentrionau deth monicipi s'intègre laguens eth Parc Naturau de Sant Llorenç del Munt i l'Obac.

[Modificar] Istòria

Es prumères notícies dera actuau Terrassa provien dera epòca des romans, que fondèren era ciutat d'Ègara bròc eth torrent de Vallparadís pròp d'un antic poblat ibèric, Egosa, deth quau s'an trapat quauqui rèstes ceràmiques e monedes. Pes volts deth torrent de Vallparadís tanben se i an trapat quauqui rèstes paleolítiques, pròp d'a on actuaument i a er ensems des glèises de Sant Pere e eth castèth cartoixa de Vallparadís. Recentament, a fin deth 2005, s'a descurbit un important jadiment ath Parc de Vallparadís damb rèstes umans d'ua antiquitat d'enter 800 000 e 1 000 000 ans. Se tracte deth jadiment damb preséncia umana, detectada per industria lítica e mèrques as uassi des animaus, mès antic de Catalonha e probablament dera Peninsula Iberica e d'Euròpa.

Pendent eth sègle XIX Terrassa siguec ua des ciutats catalanes a on era revolucion industriau i auec ua major incidéncia, damb un gran nombre de fabrices e industries dedicades ath tetxil. Aué en dia encara perviuen fòrça bastisses modernistes d'aquera epòca, coma era Vapor Aymerich, Amat e Jover, actuau Musèu dera Sciéncia e dera Tecnica de Catalonha (1907), era Masia Freixa (1907), era Casa Alegre de Sagrera (1911), era bastissa der Ajuntament (1902), era Escòla Industriau (1904), eth Gran Casinò (1920), eth Teatre Principau (1920) e eth Parc de Desinfecció (1920), entà citar-ne sonque es mès destacadi.

Imatge:EsglésiaSantaMaria(Terrassa).jpg

Glèsia de Santa Maria

[Modificar] Er ensems monumentau des glèises de Sant Pere de Terrassa

Er ensems monumentau des glèises de Sant Pere de Terrassa lo formen es glèises romaniques de Sant Pere, Sant Miquel e Santa Maria. Son er ensems artistic mès important dera ciutat e ua des jòies der art romanic catalan. Es tres glèises se bastiren bròc er emplaçament dera antica Ègara romana coma sedença deth bisbat d'Ègara, constituït cap ar an 450 e que va perdurar enquiara ath sègle VIII. Se sap eth nom de quauqui uns des sòns bisbes (com ara eth prumèr, Ireneu) e se i amassèc un concili provinciau dera Tarraconense er an 614. Er ensems episcopau seguís eth modèu bizantí dera antiquitat, damb dues glèises (Sant Pere e Santa Maria) e un baptisteri (Sant Miquel). Dempús d'un long procès constructiu, es glèises quedèren alestides segontes era forma actuau cap as sègles XI e XII e son de factura romanica, edificades sus antiques bastisses preromànics dera epòca visigòtica.

[Modificar] Cultura

Era ciutat, hereva d'un ric auviatge medievau, modernista e industriau, compde damb un vast hilat de bibliotèques (enter es quaus era modèrna Bibliotèca Centrau de Terrassa, que recuelh eth legat, enter d'autes, dera istorica Bibliotèca Soler e Palet), archius (coma er Archiu Tobella e er Archiu Istoric Comarcau) e musèus.

Castèth Cartoixa de Vallparadís

[Modificar] Musèus

eth Musèu de Terrassa, de titolaritat municipau, que compde damb diuèrses seccions:
- Castèth Cartoixa de Vallparadís, ath Parc de Vallparadís
- Ensems Monumentau des Glèises de Sant Pere
- Casa Alegre de Sagrera, casa modernista en carrèr dera Font Vella
- Torre del Palau, ena plaça Vella, unic vestigi deth castèth palai des reis catalans a Terrassa
- Centri d'interpretacion dera vila medievau de Terrassa
- Convent de Sant Francesc, en qué destaque eth claustre decorat damb plafons ceràmics
eth Musèu dera Sciéncia e dera Tecnica de Catalonha, installat ena antica Vapor Aymeric, Amat e Jover, gerit pera Generalitat de Catalonha
eth Centre de Documentacion e Musèu Texil dera Deputacion de Barcelona
eth Musèu Parroquiau deth Sant Esperit, laguens era Catedrala, ena plaça Vella