Judaïsme
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Lo judaïsme (en ebrieu יהדות Yahadut) designa la tradicion e la cultura religiosa dels josieus, los descendents dels ebrieus israelitas de Juda e aquels que se son convertirs. Lo judaïsme comporta d'elements religioses, de còdi de conducha, una legislacion, de rites, e de costumas pas especificament religiosas.
Segon sos tèxtes fondadors, particularament lo Tanakh, la fe dels ancians israelitas, e de lors descendents, los josieus, es basada sus una aliança (en ebrieu: ברית brit) contrachada entre Dieu e Abraam e tornarmai amb Moïsès. Lo judaïsme es, doncas, una religion abraamica, fondada sus la Lei mosaïca, los escriches profetics e los autres Escrichs, collectivament apelats Tanakh, Miqra o Bíblie ebrieva.
Se fonda sul culte del Dieu d'Abraam, Isaac e Jacòb, YHWH, Elohim al Nom inefable, Un, Unic, omniscient, omnipotent, just, *charitable, misericordiós, transcendent, agent creat lo mond, e continuent de s'implicar dins sa destinada, fasent irrupcion dins l'Istòria, coma ne demostra en far sortir los mainatges d'Israèl dempuèi Egipte. Son culte èra assegurat pels cohanim e centrat sul Temple de Jerusalèm, destruch dos còps.
Lo judaïsme es una de las primièras fes purament monoteïstas conegudas, e una de las pus ancianas tradicions religiosas encara praticadas de nòstres jorns. Las valors e l'istòria del pòple josieu son la fònt d'autras religions abraamicas, coma lo cristianisme, l'islam et lo Bahá'í.
