Niezen

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Niezen is een plotselinge, krachtige uitademing om de neus te reinigen van prikkelende stoffen. De prikkeling in de neus kan worden veroorzaakt door chemische bestanddelen in de lucht, zoals ammoniak, door natuurlijke stoffen waar men allergisch op reageert of gewoon door ingedroogd slijm. Tijdens een verkoudheid is het slijmvlies van de neus overgevoelig door een virusinfectie, waardoor er vaak wordt geniesd.

De prikkeling wordt gesignaleerd door zenuwen in het neusslijmvlies. De signalen worden doorgestuurd naar een reflexcentrum in de hersenstam en het bovenste deel van het ruggenmerg. Dit zenuwcentrum brengt op zijn beurt een groot aantal spieren in beweging door het prikkelen van motorische zenuwen. De prikkeling van de aangezichtszenuw is direct zichtbaar. Enkele andere zenuwen zorgen voor een krachtige samentrekking van de borstkas, en daarmee ook van de longen. Daardoor komt een explosieve uitademing tot stand. Aangezien tegelijkertijd de spieren van het (zachte) verhemelte worden samengetrokken, vindt de uitademing voornamelijk via de neus plaats.

De niesreflex zorgt ook voor het ontspannen van het spierlaagje om de kleine bloedvaatjes in de huid die zich daardoor verwijden waardoor extra warmte aan de omgeving wordt afgegeven. Om de verloren warmte te compenseren trekken daarna de spiertjes samen die de haren overeind zetten. Zo ontstaat extra warmte. De samentrekking van deze spiertjes geeft de huid de aanblik van kippenvel.

Als men niest, komt de lucht met een snelheid van meer dan 150 kilometer per uur uit de neus, en het 'ophouden' van de nies kan gevaarlijk zijn door de relatief grote druk die dan wordt opgebouwd. Bij het niezen is het vrijwel onmogelijk om de ogen open te houden. Dit komt waarschijnlijk omdat de zenuwen van de neus en de ogen dicht bij elkaar liggen en met elkaar verbonden zijn. Dat de ogen uit de oogkassen zouden 'ploppen' bij geopende ogen tijdens het niezen is echter een fabeltje.

Ook zeggen veel mensen dat in het licht kijken helpt. Dit helpt bij sommige mensen ook om een niesreactie te creëren, al is dit maar bij ongeveer 1 op de 3 mensen het geval.

[bewerk] Maatschappelijke context

Na het niezen wordt er meestal 'gezondheid' gezegd door iemand in de buurt. Dit is een soort teken van 'het is in orde'. Een klassieke spreuk is "U niest?" waarop die persoon zegt "Dank u voor deze fijne attentie".