Kiribati

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Republic of Kiribati
(Details) (Details)
Basisgegevens
Officiële landstaal:	Engels, Kiribatisch
Hoofdstad:	Zuid-Tarawa
Regeringsvorm:	Republiek
Religie:	Katholiek 53%, Protestant 41%
Oppervlakte:	726 km² [1] (-% water)
Inwoners:	84.494 (2000[2]), 107.817 (2007[3]) (148,5/km² (2007))
Overige
Volkslied:	Teirake kaini Kiribati
Munteenheid:	Australische dollar (AUD)
UTC:	+12 +13 +14
Nationale feestdag:	12 juli
Web | Code | Tel.	.ki | KIR | 868
Topografie

Kiribati (uitspraak (IPA): [ˈkiribæs]^?) is een land in het werelddeel Oceanië. Het land ligt in de Grote Oceaan en is onderdeel van de regio's Micronesië (Gilberteilanden) en Polynesië (Phoenix- en Line-eilanden). Kiribati bestaat uit diverse eilandengroepen, namelijk; de Gilberteilanden, de Phoenixeilanden en de Line-eilanden.

Van de Line-eilanden behoren Jarvis, Kingmanrif en de Palmyra-atol niet tot Kiribati maar tot de Verenigde Staten. De eilanden van Kiribati zijn zelf in totaal slechts 717 km² groot maar liggen verspreid over een stuk oceaan ter grootte van 5 miljoen km².

Inhoud 1 Geografie 2 Bevolking 2.1 Sport 2.2 Onderwijs en medische voorzieningen 3 Staatsinrichting 3.1 Politieke partijen 4 Godsdienst 5 Geschiedenis 6 Externe links 7 Bronnen, noten en/of referenties

[bewerk] Geografie

Kiribati bestaat uit drie archipels:

• Gilberteilanden : (16 eilanden), circa 1500 kilometer ten noorden van Fiji: Abaiang, Abemama, Aranuka, Arorae, Banaba, Beru, Butaritari, Kuria, Little Makin, Maiana, Marakei, Nikunau, Nonouti, Onotoa, Tabiteuea, Tamana, Tarawa
• Phoenixeilanden : (8 eilanden), circa 1800 kilometer ten oosten van de Gilberteilanden: Abariringa, Birnie, Enderbury, Manra, Nikumaroro, Orona, Rawaki, Winslow Reef
• De Line-eilanden : (9 eilanden), circa 3300 kilometer ten oosten van de Gilberteilanden: Millennium (Caroline), Filippo-rif, Flint, Kiritimati, Malden, Starbuck, Tabuaeran, Teraina, Vostok.

De meeste eilanden zijn atollen die nauwelijks boven zeeniveau uitkomen.

Tot 1995 werd Kiribati in tweeën gesneden door de internationale datumlijn, maar uit praktisch oogpunt is gekozen geheel Kiribati de datum ten westen van de grens te geven. Hierdoor is de datumgrens ongeveer 3000 kilometer verschoven.

[bewerk] Bevolking

Circa 80% van de bevolking bestaat uit Micronesiërs, voorts zijn er Polynesiërs, Europeanen en Chinezen. Ruim 90% van bevolking woont op de Gilberteilanden. Het Kiribatisch, een Austronesische taal is, samen met het Engels, is de officiële taal.

[bewerk] Sport

In 2004 nam Kiribati voor het eerst deel aan de Olympische Zomerspelen: zie Kiribati op de Olympische Zomerspelen 2004.

[bewerk] Onderwijs en medische voorzieningen

Onderwijs is verplicht voor kinderen tussen de zes en veertien jaar.

Ieder bewoond eiland heeft een medisch centrum.

[bewerk] Staatsinrichting

Zie ook: Lijst van presidenten van Kiribati

Kiribati is een onafhankelijke republiek binnen het Britse Gemenebest. Het land is een presidentiële republiek met grote uitvoerende bevoegdheden voor de president (de beretitenti). Het parlement bestaat uit één kamer (39 leden). Ieder afzonderlijk (bewoond) eiland heeft een eilandraad met aan het hoofd een president.

[bewerk] Politieke partijen

Kiribati kent twee grote politieke partijen:

• Boutokaan Te Koaua (BTK, d.i. Pilaren der Waarheid)
• Maneaban Te Mauri (MTM, d.i. Bescherm de Maneaban [een fusie bestaande uit de vroegere, de Christen-Democratische Partij en de Nationale Vooruitgangspartij).

[bewerk] Godsdienst

97% Van de bevolking is Christen, waarvan 55% Rooms-Katholiek en 45% Protestants.

[bewerk] Geschiedenis

In de 17e eeuw werden de Gilberteilanden door de Europeanen ontdekt. (De naam 'Gilberteilanden' werd in 1820 geïntroduceerd, toen Adam Johann von Krusenstern, een Russisch admiraal de eilanden die naam gaf). Rond 1800 vestigden zich (slaven)handelaren op de eilanden en de Gilberteilanden en de Ellice eilanden werden in 1892 tot Brits protectoraat verklaard. De omliggende eilanden werden tussen 1892 en 1916 gekoloniseerd door de Britten.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de eilanden door de Japanners bezet. Tijdens de oorlog werd er hevig gevochten op de eilanden.

In januari 1972 kregen de eilanden beperkt zelfbestuur onder regeringsleider Reuben K. Uatioa. In 1974 werd Naboua Ratieta Chief Minister. In 1975 werden de Ellice-eilanden van de Gilberteilanden afgescheiden en werden een onafhankelijk land onder de naam Tuvalu. In 1977 kregen de Gilberteilanden autonomie, sinds 1978 onder de 27-jarige Chief Minister Ieremia Tienang Tabwai (Jeremia Tabai) van de Nationale Vooruitgangspartij (NPP).

Op 10 juli 1979 werd Ieremia Tienang Tabwai president (Beretitenti) van Kiribati. Op 12 juli werd het land een onafhankelijke republiek binnen het Britse gemenebest. Tot 1991 bleef Tabwai president. Hij werd in dat jaar opgevolgd door Teatao Teannaki, eveneens van de NPP. Hij leed een enorme verkiezingsnederlaag in 1994 en werd opgevolgd door Teburoro Tito van de Christen-Democratische Partij (CDP). Zijn CDP fuseerde later met de NPP tot de Christen-democratische Maneaban Te Mauri. In maart 2003 moest Tito aftreden nadat het parlement een motie van wantrouwen had aangenomen.

Op 10 juli 2003 werd Anote Tong van de Boutokaan Te Koaua ("Pilaren van de Waarheid") president.

[bewerk] Externe links

Landen en gebieden in Oceanië

Onafhankelijke landen: Australië · Fiji · Kiribati · Marshalleilanden · Micronesia · Nauru · Nieuw-Zeeland · Oost-Timor* · Palau · Papoea-Nieuw-Guinea · Salomonseilanden · Samoa · Tonga · Tuvalu · Vanuatu Andere gebieden in Oceanië: Amerikaans-Samoa · Cookeilanden · Frans-Polynesië · Guam · Hawaï · Nieuw-Caledonië · Niue · Noordelijke Marianen · Norfolk · Pitcairneilanden · Tokelau-eilanden · Wallis en Futuna Etnologische indeling: Melanesië · Micronesië · Polynesië *: afhankelijk van de definitie

Bronnen, noten en/of referenties:

^ (en) Verenigde Naties 2004 ^ (en) Laatste census 7 november 2000 (via V.N.) ^ (en) Niet officiële schatting CIA Factbook 1 juli 2007(berekend door US Bureau of the Census)