Duitsland (wijnbouwland)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Duitsland was in de Middeleeuwen het tweede belangrijkste wijnland, na Frankrijk. Men produceerde niet uitsluitend witte wijnen. In verwijzingen van Shakespeare blijkt dat Duitse wijn hoofdzakelijk rood was, van de pinot noir. De Elzas hoorde toen bij Duitsland, en vele Engelse en Hollandse handelaren vonden de wijnen van die kant van de Rijn, de beste. De verwoestingen van de 30-jarige oorlog (begin 1600) veroorzaakten een compleet verval van de wijnbouw. Vanaf 1800 werden de wijngaarden weer aangelegd, en in 1900 werd het peil van weleer weer gehaald. De bierproductie werd na 1900 enorm populair en bracht meer geld op, en menig wijnbouwer schakelde over op dat product. De herstelschulden, die Duitsland moest betalen na de Eerste Wereldoorlog, veroorzaakten een nieuw dieptepunt in de agrarische industrie van Duitsland. Het waren de spotgoedkope mengwijnen en zoete wijnen als Liebfraumilch, die net de kop boven water konden houden.

Inhoud 1 Wijnbouw in Duitsland 2 De wijnsoorten 3 De classificatie van de wijnen 4 Publiciteit 5 De wetgeving in Duitsland 6 De etiketten en hun informatie 7 De druiven 8 Zie ook

[bewerk] Wijnbouw in Duitsland

Duitsland is één van de meest noordelijk gelegen wijnbouwlanden, op 51° NB. De wijngaarden bevinden zich in het zuidwesten van het land, aangelegd op de steile berghellingen rond de rivieren, gaande van 15° tot 30°. In de Moezelstreek gaan de hellingen tot 70°.

De totale oppervlakte wijngaarden is 104.023 hectare (in 2002), ongeveer 2% van de de Europese wijngaarden, en produceert zo'n 10% van wat in Frankrijk wordt gemaakt. De jaarproductie in 2000 was 10,08 miljoen liter wijn. (17,4% minder dan in 99) Het gemiddelde rendement ligt zeer hoog: 99,3 hectoliter per hectare. De wijnen bestaan uit 69% lichte witte wijnen en 31% uit rood, soms ook rosé. De productie bestaat uit 1,9% tafelwijn, 54% QBA en 44,1% QBA mit Prädikat.

Duitse wijnbouwers proberen een harmonie te vinden tussen zuur en zoet in hun wijnen. Door de tamelijk noordelijke ligging, rijpen de druiven traag en wordt er dikwijls laat geoogst.

[bewerk] De wijnsoorten

• Weißwein: witte wijn van uitsluitend witte druiven
• Rotwein: rode wijn uit rode wijndruiven
• Roséwein: roséwijn verkregen door een licht persing van blauwe druiven. Er is ook Weissherbst: roséwijn van één druivensoort.
• Rotling: uit witte en blauwe druiven
• Perlwein: witte of rode parende wijn: Sekt, Selte bA (de betere Sekt), Perlwein volgens de methode traditionel of de methode cuve close, Perlwein volgens de methode gazefié.(vb Henkell)

De zoetheid van de druiven bij oogst wordt in Duitsland uitgedrukt in Grad Öchsle. Het is een standaardschaal voor het soortelijk gewicht van een vloeistof. Ferdinand Öchsle is de naam van de Duitse wetenschapper, die de schaal ontwikkelde. De waarde wordt gemeten met een refractormeter. Suiker in sap verhoogt het soortelijk gewicht.
1 liter zuiver water = 1 kg = 0° Öchsle
1 liter druivensap (vb spätlese) = 1,085 kg = 85° Öchsle.

Vooral bij flessen Duitse wijnen, komt het vaak voor dat aan de onderzijde van het kurk wijnsteenkristallen hangen. Wijnsteenzuur, gevormd tijdens de groei van de druif, verbindt zich scheikundig met kalium, dat uit de bodem wordt getrokken. Door afkoelen van de wijn, vormen zich de kristallen in de fles. Ze zijn smaak- en geurloos, doch geven geen mooi zicht. Soms blijven ze kleven aan het kurk.

[bewerk] De classificatie van de wijnen

Volgens de EU-normen:

• Klasse 1 (tafelwijn):
  • Deutscher Tafelwein tafelwijn.
    Is de laagste categorie en wordt gemaakt in 4 gebieden: Mosel-Rhein, Neckar, Oberrhein en Main. Er is geen controle, geen herkomst van wijngaarden opgelegd, alc. min 8% vol.
  • Deutscher Landwein - landwijn
    De wijn moet afkomstig zijn uit 15 afgebakende wijngebieden. Heeft min. 8,5 % alc vol.

• Klasse 2 (kwaliteitswijn)
  • Qualitätswein bestimmter Anbaugebiete QBA
    De wijn moet min.9 % alc.vol. hebben, een AP-nummer hebben en uit één van de 13 bA-gebieden te komen. Een chaptalisatie is toegestaan. De druiven moeten minstens 60° Öchsle hebben.
  • Qualitätswein mit Prädikat - QBA mit prädikat
    In deze categorie onderscheiden we:
    • Kabinett: Wijn van zekere kwaliteit uit de eerste oogst, licht en droog. Most 73° Öchsle
    • Spätlese : Late oogst, zeven dager later dan kabinett, iets meer geconcentreerd doch kan perfect droog zijn. Most 85° Öchsle
    • Auslese: Uitgelezen oogst, edele volrijpe druiven. Most 90° Öchsle.
    • Beerenauslese: Speciaal geselecteerde overrijpe druiven, die reeds een liquoreuze wijn geeft. De druiven worden één voor één getrokken van de trossen. Most 120° Öchsle
    • Trockenbeerenauslese: Alleen ineengeschrompelde druiven, aangetast door pourriture noble ofte “edelfaule” worden hiervoor gebruikt. Most 150° Öchsle.
    • Eiswein: Wijn uit druiven die minstens 1 uur aan -7° bevroren werden aan de stokken.

[bewerk] Publiciteit

De laatste jaren voert Duitsland een doorgedreven publiciteitscampagne voor haar wijnen. Eén aspect ervan is de lancering in 2000 van de term CLASSIC op wijnflessen, als het om droge wijn gaat (ipv Kabinett, trocken, enz) en van een gekende druivensoort (riesling, silvaner, rivaner, weisburgunder, grauburgunder, spätburgunder en dornfelder). Bedoeling is om het de wijnleek gemakkelijker te maken. In de grootwarenhuizen in Duitsland worden kleurencodes gebruikt, om de zoetheid van de wijn aan te duiden.

Vele wijnbouwers verkopen hun wijnen in bulk aan grotere huizen. In 1999 was er een enorme overproductie, waardoor de prijzen ineenzakten. Sindsdien gaat men meer zelf bottelen en verkopen onder eigen naam.

De Eiswein is in Duitsland een zeer geliefde wijn. De prijs is evenredig aan de risico’s die de wijnbouwer draagt, om deze wijn te maken. Een nieuwe techniek is deze van de “cryo-extractie”. Deze techniek is gebaseerd op de wet van Raoult, die stelt dat het vriespunt van een vloeistof lager komt te liggen naarmate de concentratie hoger is. In de praktijk oogst men de druiven op een laat tijdstip en worden in een koelcel (of koelwagen) geplaatst met t° van -10 tot -15°C. De druiven met het minste suiker, bevriezen eerst en kunnen verwijderd worden. Zo verkrijgt men een partij druiven, met gelijkaardige eigenschappen als edele rotting. De techniek wordt gebruikt in jaren met veel regen en een kleine kans op pourriture in de gaard.

[bewerk] De wetgeving in Duitsland

In juni 1971 is de wijnwetgeving in Duitsland ingevoerd. De kwaliteitswijnen moeten op een natuurlijke wijze worden gemaakt, wat niet evident is gezien de ligging en vanwaar de soms lage alcoholgehaltes. In jaren met (te) veel aciditeit, mag de wijnbouwer een “Süßreserve” gebruiken. Dit is niet vergist druivensap van dezelfde druiven als de wijn zelf. Men mag maximaal 25% toevoegen aan de wijn, bij zuivere wijnen, en 10% bij blends. Een zeer belangrijk aspect van de wetgeving is de inhoud van het etiket. Het gaat hem minder om de herkomst van de wijn, maar meer om de kwaliteit ervan.

[bewerk] De etiketten en hun informatie

De QBA en QBAmP wijnen hebben op het etiket een AP-nummer: Amtliche Prüfungsnummer. Dit garantienummer wordt toegekend als de wijn op 5 gebieden voldoening geeft. De kwaliteitscontrole, die de wijnen moeten ondergaan, bestaat in 3 fasen:

• Test van de rijpheid van de druiven bij de oogst
• Chemische analyse na de gistingsfase
• Een smaakproef en blinde proeverij.

Elke partij wijn krijgt aldus telkens een nieuw AP-nummer, waarvan 2 flessen worden bewaard in het controlelaboratorium. Als er zich later problemen voordoen met de inhoud van de flessen, kan een proef uitsluitsel geven.

Voorbeeld van een wijnetiket:

• 2002: oogstjaar
• Riesling: druivenras
• Spätlese: kwaliteitsniveau
• Oppenheimer: naam van het Bereich
• Herrenberg: naam van de Grosslage
• Rheinhessen: wijnstreek in Duitsland (Anbaugebiet)
• Weingut: adres van de producent
• AP en het toegekende nummer
• Alcoholgehalte en inhoud

Het AP-nummer heeft de koper de mogelijkheid de exacte herkomst van de wijn te achterhalen ahv gedetailleerde stafkaarten. Het nummer geeft volgende info:

• 4 = volgnummer van het onderzoekstation, waar de wijn is gecontroleerd
• 387 = plaats waar het wijngoed is gevestigd
• 4340 = volgnummer dat aan het wijngoed is toegekend
• 13 = 13 de partij wijn die ter controle werd voorgelegd
• 03 = jaar waarin de wijn is gecontroleerd

[bewerk] De druiven

Volgende druivenrassen voor witte wijnen worden aangeplant:
• Riesling (21%): edele aromatische druif
• Müller-Thurgau of Rivaner (24%): is een kruising van riesling en silvaner, wat fruitiger en groener dan riesling, veel finesse en parfum
• Silvaner (8%), eenvoudige drink- en terraswijn
• Grauburgunder of Grauer Burgunder (pinot gris), vroeger vaak Ruländer genoemd
• Weissburgunder of Weisser Burgunder (pinot blanc)
• Morio-Muskat
• Scheurebe (4%): recente kruising tussen riesling en sylvaner, heeft de smaak van zwarte bessen en aciditeit
• Kerner (7%): kruising van trollinger en riesling, heeft een muskaataroma, stevige druif, weersbestendig
• Weisser Gutedel: Duitse bemaning voor chasselas
• Ehrenfelser: een kruising van silvaner en riesling, vroeg rijp, elegant en zacht
• Faberrebe: een kruising van weissburgunder en müller-thurgau
• Chardonnay
• en verder nog: bacchus, huxelrebe, ortega, auxerrois

Volgende druivenrassen worden aangeplant voor rode wijnen:
• Portugieser (3%): vroegrijpe druif uit Oostenrijk
• Spätburgunder (5%): is pinot noir
• Trollinger (3%): zeer laat rijp, hartige wijnen
• Dornfelder: geeft donkere, vrucht-betoonde wijnen
• Dunkelfelder: zeer donkere en tannineuze wijnen, vg. Madiran en Cahors

• De laatste jaren worden ook merlot en cabernet sauvignon aangebouwd.

[bewerk] Zie ook

• Duitsland (wijnstreken)