Brunswijk-Wolfenbüttel
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Brunswijk-Wolfenbüttel was de naam van een tot de Neder-Saksische Kreits behorend vorstendom binnen het Heilige Roomse Rijk.
Inhoud |
[bewerk] Inleiding
Op 21 augustus 1235 werd Otto I, de kleinzoon van Hendrik de Leeuw tot hertog van Brunswijk en Lüneburg verheven. Zijn nakomelingen verdeelden de bezittingen meerdere malen, waarbij de hoofdverdeling steed was een tak te Brunswijk en een tak te Lüneburg. Nadat hertog Hendrik I van Brunswijk in 1283 een slot in het naburige Wolfenbüttel had gebouwd en de residentie naar Wolfenbüttel had verlegd, worden de namen Brunswijk en Brunswijk-Wolfenbüttel voor hetzelfde vorstendom gebruikt. Na het Conges van Wenen in 1815 werd de naam Brunswijk alleen nog gebruikt zonder de toevoeging Wolfenbüttel.
[bewerk] Brunswijk-Wolfenbüttel van 1267 tot 1388
De eerste deling van het hertogdom Brunswijk-Lüneburg vond plaats in 1267 tussen de twee zoons van de in 1252 overleden hertog Otto I.
- Albrecht I kreeg Brunswijk (linie Oud-Brunswijk)
- Johan I kreeg Lüneburg (linie Oud-Lüneburg). (uitgestorven in 1369)
In 1283 werd de burcht te Wolfenbüttel gebouwd en in 1286 deelden de zoons van de in 1279 overleden hertog Albrecht I:
- Hendrik I kreeg Grubenhagen (uitgestorven in 1596)
- Albrecht II kreeg Göttingen
- Willem kreeg Wolfenbüttel (uitgestorven in 1292).
In 1292 werden Brunswijk en Wolfenbüttel verenigd met Göttingen, waarna er in 1345 opnieuw gedeeld werd onder de zoons van de in 1318 overleden hertog Albrecht II:
- Magnus I kreeg Brunswijk
- Ernst kreeg Göttingen (uitgestorven in 1463)
[bewerk] Brunswijk-Wolfenbüttel van 1388 tot 1634
In 1388 wisten de hertogen van Brunswijk-Wolfenbüttel de bezittingen van de in 1369 uitgestorven tak Brunswijk-Lüneburg in bezit te krijgen. Door de delingsverdragen van 1409 en 1428 ontstonden er twee nieuwe hoofdttakken uit de twee zoons van de in 1374 overleden hertog Magnus II:
- Hendrik II kreeg Brunswijk (linie Middel-Brunswijk) (uitgestorven in 1634).
- Bernhard I kreeg Lüneburg (linie Middel-Lüneburg).
Het hertogdom van Hendrik II was beduidend groter dan het hertogdom Brunswijk in de achttiende en negentiende eeuw. Zo behoorde ook Calenberg erbij, waar enige malen een jongere tak van de hertogen van Brunswijk-Wolfenbüttel regeerde. (Van 1482 tot 1495 en van 1495 tot 1584). In 1442 kwam ook het vorstendom Göttingen in het bezit van de hertogen van Brunswijk-Wolfenbüttel en in 1582 de helft van het graafschap Hoya. Hertog Julius voerde in 1568 de Reformatie in en stichtte in 1576 de universiteit Helmstedt. na de hereniging met Calenberg in 1584 werd ook daar de reformatie ingevoerd. In 1593 werd het graafschap Hohnstein verworven en in 1599 het graafschap Blankenburg. Na het uitsterven van Brunswijk-Grubenhagen in 1596 werd dit vorstendom ondanks protesten van Brunswijk-Lüneburg ook in bezit genomen. Grubenhagen moest echter na een rechterlijke uitspraak in 1617 aan Brunswijk-Lüneburg worden overgedragen.
Met de dood van hertog Frederik Ulrich in 1634 stierf de tak Brunswijk-Wolfenbüttel uit, waarna de landen aan Brunswijk-Lüneburg vielen.
[bewerk] Brunswijk-Wolfenbüttel van 1635 tot 1806
De hertogen van Brunswijk-Lüneburg maakten geen gebruik van de mogelijkheid om alle landen te herenigen. Er ontstonden voor de derde keer twee hoofdlinies uit de nakomelingen van de twee zoons van de in 1546 overleden hertog Ernst:
- Hendrik kreeg in 1569 Dannenberg, in 1635 Wolfenbüttel (linie Nieuw-Brunswijk)
- Willem kreeg in 1559 Lüneburg (linie Nieuw-Lüneburg)
Hertog Hendrik had aanvankelijk beloofd niet te trouwen, maar nadat hij toch een huwelijk had gesloten kreeg hij van zijn regerende jongere broer het ambt Dannenberg. Dit werd geen nieuw vorstendom, want het bleef tot het vorstendom Lüneburg behoren. De tweede zoon van Hendrik, August werd in 1635 de nieuwe hertog van Wolfenbüttel. Na de dood van zijn oudere broer Julius Ernst in 1636 erfde hij ook Dannenberg, maar dit werd in 1671 aan Brunswijk-Lüneburg afgestaan. In hetzelfde jaar werd de stad Brunswijk onderworpen nadat de stad eeuwen lang als vrije stad had gefunctioneerd. Na 1692 verzette de hertog zich sterk tegen de toekenning van de keurvorstelijke waardigheid aan Brunswijk-Lüneburg. In 1702 werd de hertog na militair ingrijpen van Brunswijk-Lüneburg en Brunswijk-Calenberg gedwongen zijn verzet te staken en het verbond met Frankrijk op te geven. In 1710 werd hertog Anton Ulrich katholiek. In 1735 stierf de hoofdtak uit en kwam het hertogdom aan de zijtak Brunswijk-Bevern.
Paragraaf 4 van de Reichsdeputationshauptschluss van 25 februari 1803 leverde de hertog van Brunswijk de abdijen Gandersheim en Helmstedt. In paragraaf 32 werd de hertog een zetel in de raad van vorsten van de Rijksdag voor Blankenburg toegekend.
In 1806 werd het hertogdom door Franse troepen bezet, waarna het in 1807 bij het koninkrijk Westfalen werd gevoegd. Na de Franse nedrlagen van 1812 en 1813 werd het hertogdom onder de naam Brunswijk gerestaureerd.
[bewerk] Regenten
| regering | naam | geboren | overleden | familie |
|---|---|---|---|---|
| 1635-1666 | August | 10-4-1579 | 17-9-166 | zoon van Ernst van Brunswijk-Dannenberg |
| 1666-1704 | Rudolf August | 16-5-1627 | 26-1-1704 | zoon |
| 1704-1714 | Anton Ulrich | 4-10-1633 | 27-3-1714 | broer |
| 1714-1731 | August Willem | 8-3-1662 | 23-3-1731 | zoon |
| 1731-1735 | Lodewijk Rudolf | 22-7-1671 | 1-3-1735 | broer |
| 1735-1735 | Ferdinand Albrecht II | 29-5-1680 | 3-9-1735 | volle neef |
| 1735-1780 | Karel I | 1-8-1713 | 26-3-1780 | zoon |
| 1780-1806 | Karel II Willem Ferdinand | 9-10-1735 | 10-11-1806 | zoon |
