Achternaam
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De achternaam, ook wel familienaam of geslachtsnaam, van een persoon is het onderdeel van de naam dat een persoon van voorgaande generaties ontvangt. In het Westen is het het meest gangbare systeem van naamgeving. Het is in de meeste gevallen de achternaam van de vader die aan de kinderen wordt doorgegeven. Met de achternaam wordt de familiale afkomst van de kinderen aangeduid.
De regels die voor naamgeving gelden kunnen van land tot land verschillen.
Inhoud |
[bewerk] Algemeen
[bewerk] Volgorde van voor- en achternaam
In Oost-Aziatische talen zoals het Chinees, Vietnamees, Koreaans en het Japans, en ook in het Hongaars, is de volgorde omgekeerd. Men gebruikt daar eerst de familienaam en dan de naam die het kind bij de geboorte krijgt. Bij Mao Zedong is "Mao" dus de familienaam, bij Ho Chi Minh dus "Ho" en bij Kim Il Sung "Kim". In Japan en Hongarije spreekt men van respectievelijk Ono Yoko (voor de kunstenares die in het Westen als Yoko Ono bekend staat) en van Liszt Ferenc voor de bekende Hongaarse componist die wij kennen als Franz Liszt.
[bewerk] Hoofdletters
In het Esperanto wordt een familienaam meestal volledig in hoofdletters geschreven, omdat de sprekers van deze taal veel internationale contacten hebben en het anders niet duidelijk zou zijn welk deel van de naam de familienaam is. Ook in Frankrijk en België (inclusief Vlaanderen) wordt dit vaak gedaan.
[bewerk] Nederland
In het Nederlands, en de meeste andere westerse talen bestaat iemands volledige naam uit zijn of haar voornaam of voornamen gevolgd door de achternaam. Een Nederlandse achternaam kan met een tussenvoegsel beginnen. Tussenvoegsels worden in Nederland niet met een hoofdletter geschreven, bijv. in Jan van der Meulen, waarin "van der" met kleine letters wordt geschreven. Een uitzondering hierop geldt wanneer de voornaam niet gebruikt wordt. Het wordt dan "Van der Meulen". Voorbeeld: Meneer Van der Meulen. Overigens is een bijvoeglijk naamwoord dat in een naam voorkomt, zoals b.v. "Grote" in "Grote Beverborg" geen voorvoegsel maar een integraal deel van de familienaam. In (Nederlandstalig) België worden tussenvoegsels meestal (maar niet altijd) wel met een hoofdletter geschreven.
[bewerk] Keuze van de achternaam
Iemand die trouwt houdt zijn of haar achternaam, maar krijgt in Nederland het recht om de achternaam van de echtgenoot (of echtgenote) te gebruiken of een combinatie van beider achternamen, met een streepje ertussen. In de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) kan men zijn voorkeur laten vastleggen. Bij het gebruik van een dubbele achternaam - dat wil zeggen, de achternaam van de (eerdere) echtgenoot of van de geregistreerde partner, en de eigen achternaam - is de volgorde niet van belang, die is vrij te kiezen. Heet de partner bijvoorbeeld Janssens en is de eigen achternaam bijvoorbeeld Thijssen, dan mogen zowel Janssens-Thijssen als Thijssen-Janssens gevoerd worden.
Ouders mogen bij hun eerstgeboren kind kiezen voor de achternaam van de vader of de moeder. Kinderen van ongehuwde ouders of geregistreerde partners kunnen alleen de naam van de vader krijgen als deze het kind juridisch heeft willen en kunnen erkennen. Latere kinderen krijgen dezelfde achternaam als hun oudste broer of zus.
[bewerk] Naamswijziging
Mensen die hun achternaam wensen te wijzigen, kunnen hiertoe een verzoek indienen bij de Koningin, wier taken in deze worden waargenomen door de dienst Justis van het Ministerie van Justitie. Om voor een achternaamswijziging in aanmerking te komen moet het verzoek te vatten zijn onder de gronden als genoemd in het Besluit Geslachtsnaamwijziging. Een reden kan bijvoorbeeld zijn dat de huidige achternaam als beledigend of aanstootgevend wordt gezien zoals Spruit, Poepjes of Naaktgeboren. De legeskosten voor een achternaamswijziging bedragen (per 3 januari 2007) € 390,00 of € 110,00 als de verzoeker een uitkering of inkomen heeft op uitkeringsniveau.
Zie verder:
[bewerk] België
[bewerk] Keuze van de achternaam
In België geeft de vader de achternaam door.
[bewerk] Naamswijziging
Het is mogelijk de achternaam te laten veranderen, maar dat mag alleen als er een goede reden voor is. Die reden kan bijvoorbeeld zijn dat de huidige achternaam als beledigend of aanstootgevend wordt gezien zoals Poepjes of Dutroux of omdat men vindt dat de huidige achternaam te vaak voorkomt.
Bij naturalisatie kan een immigrant onder bepaalde voorwaarden een nieuwe Nederlandse of Franse achternaam kiezen.
[bewerk] Duitsland
De Duitse wet verplichtte de echtgenoten om een "huwelijksnaam" (Ehename), te dragen. Tot 1976 was dat de naam van de man, na 1976 kon men ook de naam van de vrouw kiezen. Hierbij vond er dus een daadwerkelijke naamswijziging plaats. Dit betekende dat iemands familienaam niet veranderde bij een echtscheiding, tenzij op verzoek. Het was zelfs zo, dat als mevrouw A bij haar huwelijk met de heer B de naam B aannam en na een echtscheiding haar 'nieuwe' naam B behield, dat zij die naam 'door kon geven' aan een nieuwe echtgenoot, indien zij hertrouwde.
Door een uitspraak van het Bundesverfassungsgericht van 5 maart 1991 is de verplichte huwelijksnaam afgeschaft. Het mag, maar het hoeft niet. Kiezen de partners geen huwelijksnaam, dan houdt ieder zijn eigen naam. Voor hun uit het huwelijk geboren kinderen kunnen de ouders een van beide namen kiezen; doen zij dat niet, dan krijgt het kind hun beider namen in een volgorde die, als de ouders het ook daar niet over eens zijn, door het lot wordt bepaald. De ambtenaar van de burgerlijke stand voert de loting uit.
[bewerk] Spaans, Portugees en Catalaans
In het Spaans, Portugees, Noors en Catalaans worden de achternamen van zowel vader als moeder gebruikt. Het is echter de naam van de vader die wordt doorgegeven aan de volgende generatie. Zie ook Iberische en Ibero-Amerikaanse namen.
[bewerk] Slavische talen
In Slavische en sommige andere talen worden namen vervoegd als een bijvoeglijk naamwoord of een zelfstandig naamwoord. Daardoor kan men aan de naam ook het geslacht van de persoon zien. De naam van vrouwen wordt soms gevormd door '-aja', '-ova' of iets dergelijks aan de achternaam van de man toe te voegen. Voorbeelden: Piotr Achmatov - Olga Achmatova, Piotr Brodski - Olga Brodskaja.
[bewerk] IJsland
In IJsland gebruikt men geen achternamen. In plaats daarvan worden personen nader aangeduid met de naam van hun vader. Personen die de IJslandse nationaliteit verwerven worden in IJsland geacht een IJslandse achternaam aan te nemen. Zie hiervoor verder IJslandse namen.
[bewerk] Japan
In Japan wordt de achternaam wel gebruikt, maar staat deze voor de voornaam, waardoor er een tegenstelling ontstaat met Nederlandse benamingen. De familienaam kan in het Japans ook als roepnaam dienen. Hierachter wordt dan de titel van die persoon - zie Japanse titels - geplaatst. Bijvoorbeeld bij mevrouw Ishikawa wordt dat dan Ishikawa-san, of nog beleefder: Ishikawa-sama. Dit wordt nooit gebruikt in de eerste persoon.
De Japanse keizerlijke familie is de enige familie in Japan die geen achternaam heeft.
[bewerk] Achternamen
Achternamen met een eigen pagina op Wikipedia zijn:
[bewerk] Literatuur
- Nederlands repertorium van familienamen. Bd. 1-8. Assen: Van Gorcum 1963-1971.
[bewerk] Zie ook
- Voornaam
- Tussenvoegsel
- Nederlandse spelling van achternamen
- Patroniem
- Geschiedenis van achternamen in Nederland
[bewerk] Externe links
- Nederlandse familienamen databank bij het Meertens Instituut.
- Hier kan je op de Belgische gemeentenkaart kijken waar een bepaalde familienaam voorkomt.
- Hier kan je op de Nederlandse gemeentenkaart kijken waar een bepaalde familienaam voorkomt.
- Meest voorkomende familienamen in België (Nationaal Instituut voor de Statistiek).
| Namen |
|---|
|
achternaam - voornaam - patroniem |
