Түүх

Чөлөөт нэвтэрхий толь, Википедиагаас

Түүх гэж хүний амьдрал, нийгмийн үйл явцыг цаг хугацаа, орчинтой нь уялдуулан задлан шинжилж, үр дагавар, нөхцөл, харилцаа холбоо зэргийг нь сийрүүлэн бичсэн бичиг баримтуудыг хэлнэ. Илүү өргөн утгаараа тэрхүү "үйл явц" гэж ойлгож болно. Бас хүний амьдралаас гадна ямар нэгэн үзэгдэл,зүйлсд ч гэсэн хэрэглэгдэх тохиолдол байдаг.

Хүн төрөлхтний түүхийг анх системчлэн бичсэн хүмүүс нь Эртний Грекийн Плутархи, Хань улсын түүхч Сы Ма Цянь нар болно. Плутархи нь эртний Грекийн улс төр, нийгэм, дипломат, дайн байлдааны түүхийг тухайн үеийн бага Азид байсан Ассирийн Эзэнт гүрэн болон Грекийн зөрчил дээр тулгуурлан бичжээ. Өөрөөр хэлбэл, Газар дундын тэнгисийг ноёрхох эрхийн төлөөх Европ Азийн хоёр гүрний зөрчилдөөнийг харуулжээ. Тэгвэл Сы Ма Цянь Хятадын анхны нэгдмэл улс болох Цинь улсаас эхэлсэн Хятадын хаант засаглалыг хэрхэн зөвтгөх, мөн ертөнцийн цорын ганц соёл иргэншилт улс болох Хань гүрэн болон түүнийг тойрсон бүдүүлэг харанхуй улсуудын тухай номлосноороо онцлог юм. Өөрөөр хэлбэл хятад төвт түүхийн үзлийг Сы Ма Цянь анх удаа түүх бичлэгийнхээ үндсэн философи болгожээ. Хятад улсын өнөөдрийн түүх судлал Сы Ма Цяний үеэс ер өөрчлөгдөн хөгжиж чадаагүй байна. Монголын түүх бичлэг эртнээс Хятад, Перс, Орос зэрэг орнуудад бичигдэж ирсэн бөгөөд Монголчууд өөрсдөө түүхээ идэвхтэй бичиж эхэлсэн үе нь нэлээд хожуу 16 дугаар зуунаас эхэлнэ. Алтан товч, Эрдэнийн эрх, Асрагч нэртийн түүх зэрэг юм. 1240 онд зохиогдсон гэж үзэж буй Нууц Товчоо нь зохиогч нь хэн болох нь маргаантай, мөн түүхийн эх сурвалжийн хувьд эргэлзээтэй, түүхэн зохиолын хэмжээнд авч үзэх ёстой хэмээн зарим Монголч эрдэмтэд үздэг юм.

Агуулга 1 Холбогдох категорууд 1.1 Байршилаар нь 1.2 Бусад 1.3 Өөр төрлүүд 2 Гадны холбоос

[Засварлах] Холбогдох категорууд

[Засварлах] Байршилаар нь

• Монгол
• Африк
• Америк
• Ази
• Европ
• Австрали, далайн орон
• Антарктид

[Засварлах] Бусад

• Байгалийн түүх
• Шашны түүх
• Шинжлэх ухаан, технологийн түүх

[Засварлах] Өөр төрлүүд

(Түүхийн шинжлэх ухааны салбар биш), Яаралтай орчуулна уу

• Соёлын хөдөлгөөнүүд
• Эдийн засгийн түүх
• Урлагийн түүх
• Кино урлагийн түүх
• Эдийн засгийн сэтгэлгээний түүх
• Сэтгэлгээний түүх
• Хүмүүсийн түүх (намтар)
• Уран зохиолын түүх
• Математикийн түүх
• Сэтгэл мэдрэлийн эмгэгийн түүх
• Гүн ухааны түүх
• Физикийн түүх
• Одоогийн улс гүрний түүх
• Шашны түүх
• Жүжгийн түүх
• Түүхийн тэмдэглэлийн түүх
• Устсан улс, гүрнүүдийн түүх
• Хуулийн түүх
• Микротүүх
• Дайны түүх
• Түүхийн гүн ухаан

[Засварлах] Гадны холбоос

• An attempt at NPOV history with a "Chronology of Events in History, Mythology, and Folklore": http://www.b17.com/family/lwp/frameset/frameset.html
• "Timelines of History," A collection of timelines organized by time, location and subject matter: http://timelines.ws
• The Core Ideas of "Lessons from History: Essential Understandings and Historical Perspectives Students Should Acquire." ERIC Digest.
• Achieving History Standards in Elementary Schools. ERIC Digest.
• Teaching World History: The Global Human Experience through Time. ERIC Digest.
• Internet History Sourcebooks Collections of public domain and copy-permitted historical texts presented cleanly (without advertising or excessive layout) for educational use.

v • d • e Шинжлэх ухааны чиглэлүүд | ШУ-ы тухай…
Хүмүүнлэгийн | Нийгмийн | Байгалийн | Техникийн | Хэрэглээний Математик | Физик | Хими | Газар зүй | Одон орон | Биологи | Түүх | Хэл судлал | Филологи | Философи | Сэтгэл зүй | Нийгэм судлал | Антропологи | Эдийн засаг | Информатик