New Immissions/Updates:
boundless - educate - edutalab - empatico - es-ebooks - es16 - fr16 - fsfiles - hesperian - solidaria - wikipediaforschools
- wikipediaforschoolses - wikipediaforschoolsfr - wikipediaforschoolspt - worldmap -

See also: Liber Liber - Libro Parlato - Liber Musica  - Manuzio -  Liber Liber ISO Files - Alphabetical Order - Multivolume ZIP Complete Archive - PDF Files - OGG Music Files -

PROJECT GUTENBERG HTML: Volume I - Volume II - Volume III - Volume IV - Volume V - Volume VI - Volume VII - Volume VIII - Volume IX

Ascolta ""Volevo solo fare un audiolibro"" su Spreaker.
CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Armenia - Vicipaedia

Armenia

E Vicipaedia

Հայաստանի Հանրապետություն
Vexillum Armeniae Sigillum Armeniae
(Vexillum) (Insigne)
Sententia nationalis: Una natio, una cultura


(Armeniace: Մեկ Ազգ, Մեկ Մշակույթ)

Locus Armeniae
Lingua Armeniaca
Gentilicium Armenius
Caput Erevanum
Primus minister Sergius Sargsyan
Area
 - Totalis
 - % aqua
locum 141
29,800 km²;
4.71%
Numerus incolarum
 - Totales (2002)
 - Spissitudo incolarum
locum 62
3,229,900
3/km²
Nummus Drachma
Zona horaria UTC UTC + 4 , hora aestima UTC + 5
Hymnus nationalis Մեր Հայրենիք
Interretis dominium .am
Praefixum telephonicum 374
Socia inter: Consociatio Nationum, Argentaria Evolutionis Asiatica, Independentium Civitatum Foederatio, Syndicatus Mercaturae Mundanae, Consociatio Cooperationis Oeconomicae Ponti Euxini, Consociatio Pacis, Consociatio Foederis Atlantici Septemtrionalis, Consociatio Foederis Securitatis Collectivae

Armenia (-ae, f.) (Armeniace; Հայաստան Hayastan), sollemniter Latine Respublica Armeniae, est sine litore montana civitas in Eurasia inter Pontum Euxinum et Mare Caspium Meridie montium Caucasorum. Turciae Occidente, Georgiae Septemtrione, Adrabiganiae Oriente et Iraniae et Adrabiganae exclavaturae Naxuanae (Adrabiganice; Naxçıvan) Meridie. In iunctura inter Europam Orientalem et Asiam Occidentalem natio transcontinentalis, Armenia habuit et adhuc ponderis sociopoliticas connexiones cum Europa habet.

Antiqua respublica Unionis Sovieticae, Armenia unitaria, plurifactionalis, democratica civitas nationalis cum antiqua et historica hereditate. Regnum Armeniae prima civitas in adoptando Christianismo sua religio primis annis saeculi IV fuit (traditionalis dies anno 301 est). Moderna Respublica Armeniae constitutionaliter saecularis civitas est, quamquam Religio Christiana partem praecipuam in historia identificationeque populi Armenii gerit.

Armenia in praesenti socia amplius 40 dissimilium internationalium consociationum, inclusis Consociatione Nationum, Argentaria Evolutionis Asiatica, Independentium Civitatum Foederatione, Syndicato Mercaturae Mundanae, Consociatione Cooperationis Oeconomicae Ponti Euxini. Consociationis Pacis Consociationis Foederis Atlantici Septemtrionalis socia est et etiam militaris foederis Consociationis Foederis Securitatis est. Quoque observans sodalis Communitatis Oeconomicae Euroasiaticae, Francophoniae et Motus Civitatum Non Alineatarum est.

Armenia quoque activa in communitate mundana ludorum athleticorum est cum plena sodalitate in Unione Consociationum Europaearum Pediludii (Anglice; UEFA) et Foederatione Internationali Alsulegiae Glacialis (Anglice; IIHF). Civitas emergens democratia est, et ob suam strategicum locum, inter Russam et Occidentalem sphaeram ponderis iacet. Incolarum 3 300 000 habet. Caput Armeniae Erevanum est.

Index

[recensere] Etymologia

Autochthon Armenium nomen nationi Hayk' est. Nomen in Mediaevo Hayastan, per additionem Persici suffixi -stan (terram significantis) extenditur. Nomen traditionaliter ab Hayk (Հայկ), fabuloso patriarcha Armeniorum et filio pronepotis Noe, profectum est, qui secundum Moysem Chorenensem Babylonium regem Bel anno 2498 a.C.n.) vicit et suam nationem in regione Araratensi collocavit. Anterior origo huius nominis dubia est.

Exonymum Armeniam Antiqua Persica inscriptio Bagastanensis (anno 515 a.C.n.) velut Armina primum testificatur. Circa simul Graeca vox Ἀρμένιοι "Armenii" testificatur, forsan prima relatio fragmentum attributum Hecataeo Milesio (anno 476 a.C.n.) sit. Herodotus (anno 440 a.C.n.) dicit: Ἀρμένιοι δὲ κατά περ Φρύγες ἐσεσάχατο, ἐόντες Φρυγῶν ἄποικοι, "Armenii velut Phryges armantur, entes Phrygum coloni" (7.73). Post aliqua decennia, Xenophon, Graecus dux bellum gerens in Persas, aliquos aspectos vitae et hospitalitatis pagi Armenii describit. Qui populum hunc lingua loqui suis auribus Persice sonante refert.

[recensere] Historia

[recensere] Antiquitas

Regnum Armeniae in suo maximo spatio, Tigrane Magno regente.
Regnum Armeniae in suo maximo spatio, Tigrane Magno regente.

Armenia in aequis Biblicos montes Araratenses circumdantibus iacet, super quem, ut Iudaeo-Christianus|Iudaeo-Christiana]] theologia asserit, Arca Noemi requietum venit post diluvium (Gen. 8:4). In Aenea aetate, aliquae civitates in area Magnae Armeniae, inclusis Imperio Hittitico (suo culmine potentiae), Imperio Mitannico (Austro-Occidentali historica Armenia), et Confoederatione Hayasico-Azzica (1500-1200 a.C.n.), viguerunt. Tunc, Nairienses (e duodecimo ad nonum saeculum a.C.n.) et Regnum Urartianum (1000-600 a.C.n.) deinceps suam suverenitatem in Armeniaco Aequo instituerunt. Quique nationes tribusque supra allati Armenii populi ethnogeneseos participaverunt. Erevanum, hodiernum caput Armeniacum, anno 782 a.C.n. ab Urartiano rege Argeste I conditum est.

Circa annum 600 a.C.n., Regnum Armeniae, Dynastia Orontide regente, conditum est. Regnum suum culmen inter annos 95 et 66 a.C.n., Tigrane Magno rege, attigit, se in unum potentissimorum regnorum eius temporis in regione convertens. Per historiam, regnum Armeniae indepemdentiae periodis intermissis cum autonomiae coaevis imperiis obxoniae periodis fruitum est. Armeniacus strategicus locus inter duas continentes eam occupationibus a variis populis subiecit, inclusis Assyriis, Graecis, Romanis (vide Armeniam), Byzantinis, Arabibus, Mongolis, Persis, Turcis Ottomanicis et Russis.

Anno 301 Armenia, prima civitas historiae, Christianismum religionem officialem fecit, dum numerus Christianarum communitatum sedes locatus est in Armenia de 40 AD. Fuerant variae paganae communitates ante Christianismum, sed ob Christianorum missionariorum momentum conversae sunt. Tiridates III (238-314 AD) primus rex fuit sollemniter suum populum in Christianismum convertens. Haec conversio decem annos antequam Imperium Romanum Christianismo sollemnem tolerationem, Galerio imperante, permitteret et 36 annos antequam Constantinus I baptizaretur accidit.

Caso Regno Armeniae anno 428 AD, maxima Armeniae pars velut marzbanatus Imperio Sassanidae incorporata est. Post Armeniacam rebellionem anno 451 AD, Chistiani Armenii suam religiosam libertatem servarunt, dum Armenia autonomiam assecuta est.

[recensere] Medium Aevum

Post periodum Marzbanatus (428-636), Armenia velut Phylarchia Armeniae, autonomus principatus in Imperio Arabico, Armenias terras antea Imperio Byzantino sic captas iungens, emersit. Principatui Princeps Armeniae, a Calipha et Imperatore Byzantino agnitus, praeerat. Administrativae divisionis/phylarchiae Arminiyya, ab Arabibus creatae et quoque Georgiae et Albaniae Caucasiae partes includentis, pars erat et cuius centrum erat Armenia urbs Dusios sive Tision (Armeniace; Դվին. Principatus Armeniae usque ad annum 884 duravit, assecuta independentia a debilitato Imperio Arabico.

Denuo emergenti Regno Armeniae Dynastia Bagratis praeerat quae usque ad annum 1045 duravit. In illo tempore, aliquae areae Armeniae Bagratidis independentia regna et principatus velut Regnum Vaspurakaniae (Armeniace; Վասպուրական), a Domo Artsrunica (Armeniace; Արծրունի) gubernatum quae regum Bagratidum suprematiam adhuc agnoscebat, secesserunt.

Anno 1045, Imperium Byzantinum Armeniam Bagratidem cepit. Cito, aliae civitates Armeniae sub Byzantino domino quoque ceciderunt. Byzantina gubernatio parum duravit, namque anno 1071 Seliucidae Turci Byzantinos vicerunt et Armeniam in Proelio Manzicertensi (Armeniace; Մանզիկերտ, Turcice; Malazgirt) ceperunt et Imperium Seliucidicum condiderunt. Ut mortem aut manus eorum qui cognatum Gagicum II (Գագիկ Բ), regem Abnicensem (Armeniace; Անի) necavissent effugeret, Armenius nominatus Ruben (Armeniace; Ռուբեն) cum aliquibus civibus in fauces angustas Tauri Montis et postea in Tarsum Ciliciae fuit. Gubernator Byzantinus regiae eos accepit ubi Regnum Armenium Ciliciae eventualiter conditum est.

Imperium Seliucidicum cito collabi incepit. Ineunte decennio 111, Armenii principes Zacaridis nobilis familiae semi-independentem Armenium principatum in Septemtrionali Orientalique Armenia, notum velut Armeniam Zacaridem, condiderunt. Nobilis familia Orbelianorum dominium cum Zacaridibus in variis nationis partibus, praecipue in Syunia (Armeniace; Սյունիք) et Faucibus Cladium (Armeniace; Վայոց Ձոր) partita est.

Tabula Imperialis Russiae Oblasti Armeniaci.
Tabula Imperialis Russiae Oblasti Armeniaci.

[recensere] Externa regula

Per decennium 124, Mongolus Ilchanatus Principatum Zacarianum velut relictam Armeniam cepit. Mongolicas irruptiones aliae aliorum Centralis Asiae tribuum cito sequuntur, qui de decennio 121 ad decennium 141 continuaverunt. Post singulam incessantem irruptionem, singulam eversionem nationi ferentem, Armenia in illo tempore debilitata est. Per decennium 151, Imperium Ottomanicum et Persia Safavis Armeniam inter se divisit. Imperium Russicum Armeniam Orientalem (in chanatibus Erevani et Carabachiae in Pêrsia consistentem) annis 1813 et 1828 postea incorporavit.

Ottomanis regentibus, considerabilis autonomia Armeniis in eorum propriis inclavaturis permissa est qui in relativa harmonia cum aliis allophylis in Imperio (inclusis regentibus Turcis) vixerunt. Nihilominus, velut Christiani sub stricto Musulmano sociali systemate, Armenii pervasivae discriminationi obstiterunt. Cum ei maiora iura in Imperio Ottomanico poposcerunt, Sultanus Abdulhamidus II, in responso, cum civitatis patrocinio Armenios inter annos 1894 et 1896 trucidavit, cuius effectus circa 80.000 ad 300.000 caesorum fuit. Strages Hamidianae, ut notae sunt, Abdulhamido internationalem infamiam velut "Sultano Rubro" sive "Sultano Sanguinario" dederunt.

Cum Imperium Ottomanicum collabi incepit, Res Novae Iuvenum Turcorum (anno 1908) gubernationem Sultani Abdulhamidi evertorunt. Armenii Imperium colentes Consilium Unionis et Progressus suum statum secundae classis mutaturum esse sperabant. Involucrum Emendationum Armeniarum (anno 1914) velut solutio nominando inspectore generali de Armeniis rebus oblatum est.

[recensere] Bellum Orbis Terrarum I et Genocidium Armeniacum

Civitates Foederatae Americae contribuerunt significantem auxilii quantitatem Armeniis per Genocidium Armeniacum. Toechocollema Consilio Americano Levamini in Oriente Medio ibi ostenditur iurans  eos (Armenios inter alios) "non perituros esse."
Civitates Foederatae Americae contribuerunt significantem auxilii quantitatem Armeniis per Genocidium Armeniacum. Toechocollema Consilio Americano Levamini in Oriente Medio ibi ostenditur iurans eos (Armenios inter alios) "non perituros esse."

Cum Belli Orbis Terrarum I impetu, Imperio Ottomanico et Imperio Russico per Expeditionem Caucasicam Persicamque occupatis, nova gubernatio Armeniorum suspicionem habere coepit. Quod debitur facto ut exercitus Russicus certum numerum Armeniorum voluntariorum frenaret. Die 24 Aprilis anni 1915, Armenii intellectuales in custodiam dati sunt ab Ottomanicis auctoritatibus et, cum Lex Tehciri (die 29 Maii anni 1915, postremo magna proportio Armeniorum Anatolia colentes periverunt in eo quod notum est Genocidium Armeniacum. Renisus Armeniacus localis in regione, contra Imperii Ottomanici activitates evoluta, habuit. Inter annos eventus ab Armeniis et vasta maxima parte Occidentalium historicorum ut occisiones massivae aut genocidium cum civitatis patrocinio putantur. Nihilominus, quia Turcia amica Occidentis est et strategicum locum prope Orientem Medium habet, ambae, Statunitensis et Britannica gubernationes defectionem perspicuae evidentiae ut eventus genocidium categorizetur adhuc tenent. Turcicae auctoritates mortes Belli civilis resultationem iuxta cum morbis et famis, cum victimis utrobique factis fuisse tenent. Maximae Armeniorum interfectorum aestimationes e 650.000 ad 1,5 miliones variant. Armenia et Armeniaca diaspora sollemnem agnitionem eventuum genocidii per 30 annos ambiunt. Eventus hi traditionaliter annue die 24 Aprilis, Die Martyris Armenii sive Genocidii Armeniaci, commemorantur.

Quamquam Russicus exercitus in assequenda maxima parte Ottomanicae Armeniae per Bellum Orbis Terrarum I bene successit, assecuta amissa sunt ob Res Novas Russicas anni 1917. In illlo tempore, a Russis dominatae Armenia Orientalis, Georgia et Adrabigania foederari in Re Publica Foederativa Democratica Transcaucasica coniunctae conatae sunt. Haec foederatio, nihilominus, e Februario ad Maium anni 1918 solum duravit, cum cunctae partes tres eam dissolvere decreverunt. Velut resultatio, Armenia Orientalis independens fit velut Res Publica Democratica Armeniae die 28 Maii.

[recensere] Res Publica Democratica Armeniae

Politicae divisiones Europae anno 1919 ubi independens Res Publica Armeniae ostenditur.
Politicae divisiones Europae anno 1919 ubi independens Res Publica Armeniae ostenditur.

Infeliciter, Rei Publicae Democraticae Armeniae brevis durationis independentia bello, territorialibus rixis, massiva influxione profugorum ex Ottomanica Armenia morbos et famem difundentium onerata est. Potentiae Consensionis, Ottomanicae gubernationis actionibus horripilatae, nuper conditae civitati Armeniacae per levamini pecuniam et alias formas fulciminis succurrere quaesiverunt.

Finito bello, victoriosae potentiae Consensionis Imperium Ottomanicum dividere quaesiverunt. Obsignatum inter Potentias Foederatas et Consociatas et Imperium Ottomanicum Suavedriae 10 Augusti anni 1920, Foedus Suavedriae exsistentiam Rei Publicae Democraticae Armeniae servare et ei antiqua territoria Ottomanicae Armeniae adhaerere promisit. Quia fines novi Armeniae a Statunitensi Praeside Woodrow Wilson picti sunt, Ottomanica Armenia etiam nominatur "Armenia Wilsoniana". Adhuc consideratio ut Armenia mandatum sub tutela Civitatum Foederatarum possibiliter fieret fuit. Foedus, attamen, a Motu Nationali Turcico reiectum est, et nunquam ratum est. Motus, a Mustapha Cemali Ataturco directus, foedere usus est occasione ut se ipsum legitimam Turciae gubernationem declararet, monarchiam in Constantinopole fundatam pro re publica in Ancyra fundata substituens.

[recensere] Sovietica Armenia

Insigne Rei Publicae Socialisticae Sovieticae Armeniae depingens montem Ararat in centro.
Insigne Rei Publicae Socialisticae Sovieticae Armeniae depingens montem Ararat in centro.

Armenia a Russis Bolsevicis annexa est et cuncta cum Georgia et Adrabigania incorporata est in Unionem Sovieticam velut Rei Publicae Foederalis Socialisticae Sovieticae Transcaucasicae pars die 4 Martii anni 1922. Cum hac annexionem, Foedus Alexandropolis (Armeniace; Գյումրի) Turcosovietico Foedere Carsensi sublatum est. In consensione, Turcia Unionem Sovieticam dominium in Azariam (Georgice; აჭარა) cum portuaria urbe Bathyis (Georgice; ბათუმი) accipere pro restitutione suverenitatis super urbibus Carsis (Turcice; Kars), Ardahani (Turcice; Ardahan) et Igdiri (Turcice; Iğdır) permittebat quae cunctae Armeniae Russicae pars erant.

Res Publica Foederalis Socialistica Sovietica Transcaucasica ex anno 1922 ad annum 1938 fuit, quo in tres separatas entitates (Rem Publicam Foederalem Socialisticam Sovieticam Armeniae, Rem Publicam Foederalem Socialisticam Sovieticam Adrabiganiae et Rem Publicam Foederalem Socialisticam Sovieticam Georgiae divisa est. Armenii relativae stabilitatis periodo sub Sovietica regula fructi sunt. Ei medicinam, cibum et suppeditationem e Moscua acceperunt, et communisticum dominium tranquilla levatio collata cum turbulentis annis finalibus Imperii Ottomanici esse probavit. Status difficilis ecclesiae fuit quae sub dominio Sovietico pugnabat. Mortuo Vladimiro Lenin, Iosephus Stalin habenas potestatis accepit et renovatum metus terrorisque tempus Armeniis coepit. Velut varii alii allophyli Unionem Sovieticam per Stalinicam Magnam Purgationem colentes, decusses milium Armeniorum supplicio affectae alteruter deportatae sunt.

Metus imminuit, Iosepho Staluin mortuo anno 1953 et Nikita Khrushchyov effecto novo Unionis Sovieticae duce. Mox, vita in Armenia Sovietica rapidam ameliorationem videre incepit. Ecclesia quae, Stalin duce, maxime passa est revixit cum Catholicos Vazgenus I officia sui muneris accepit anno 1955. Anno 1967, memoriale victimis Genocidii Armeniaci in colle Arcis Parvarum Hirundinum (Armeniace; Ծիծեռնակաբերդ) super faucibus Hrazdani (Armeniace; Հրազդան) aedificatum est. Quod accidit post massivas multitudines reclamantes eventas in quinquagesimo tragici eventus anniversario anno 1965.

Per Michaelis Gorbachev aeram decennii 199 cum emendationibus Glasnostica et Perestroikae, Armenii meliorem ambitalem curam sui nationi poscere inceperunt, contaminationem a Sovieticis constructis ergasteriis allatam reiicientes. Conflictus inter Adrabiganiam Sovieticam et suum autonomicum districtum Carabachiae Superioris, maximae partis Armeniacae regio a Stalin ex Armenia anno 1923 separata, quoque evoluti sunt. Armenii Carabachiae unificationem cum Armenia Sovietica poscebant. Pacificae reclamationes Erevani in favore Carabachianorum Armeniorum cum anti-Armeniacis internecionibus in Adrabiganica urbe Sumgaiti (Adrabiganice; Sumgayıt) responsae sunt. Aliud Armeniae problema vastans terrae motus anno 1988 cum magnitudine momenti 7,2 graduum fuit.

Armenii studentes in Foro Theatri in medio Erevano conveniunt Sovieticas rationes et leges anno 1988 reclamatum.
Armenii studentes in Foro Theatri in medio Erevano conveniunt Sovieticas rationes et leges anno 1988 reclamatum.

Michaelis Gorbachev ineptitudo ut Armeniae problemata (praecipue Carabachiae) solveret deceptionem inter Armenios creavit et crescentem famem independentiae solum aluit. Maio anni 1990, Novus Exercitus Armenius constitutus est, merens ut vis defensiva a Sovietico Exercitu Rubro separata. Conflictus inter Novum Exercitum Armenium et copias Virum Securitatis Internae Sovieticae Erevani detractas cito eruperunt cum Armenii Rei Publicae Democraticae Armeniae anni 1918 conditionem commemorare decreverunt. Violentiae resultatio mors quinque Armeniorum interfectorum in sclopetatione cum Viribus Securitatis Internae Sovieticae in statione ferriviaria fuit. Testes Vires Securitatis Internae Sovieticae excessiva vi uti et pugnam instigare ibi asseruerunt. Aliae sclopetationes inter Armenios militianos et Sovieticas copias in Sovetshen, prope caput, acciderunt quarum resultatio mors circa 26 hominum, praesertim Armeniorum, fuit. Die 17 Martii anni 1991, Armenia iuxta cum Civitatibus Balticis, Georgia et Moldavia, per totam unionem referendum boicotizavit in quo 78% totorum suffragatorum retentioni Unionis Sovieticae emendato modo suffragatum est.

[recensere] Restitutio independentiae

Anno 1991, Unio Sovietica distracta est et Armenia suam independentiam restituit. Declarata independentia die 23 Augusti, prima haud Baltica res publica secessa fuit. Attamen, primi anni post-Sovietici oeconomicis difficultatibus quoque et eruptione ascensus concertationis armatae inter Carabachianos Armenios et Adrabiganiam turbati sunt. Oeconomica problemata a Carabachiano conflictu mox orta sunt, cum Frons Popularis Adrabiganiana successit in premenda Re Publica Socialistica Sovietica Adrabiganiae ut ferriviaria et aeria obsidionem contra Armeniam instigaret. Quod effective Armeniacam oeconomiam paralyzavit quia 85% oneris et bona mobilia per ferriviam adveniebant. Anno 1993, Turcia obsidioni contra Armenia in favore Adrabiganiae se univit.

Bellum Carabachiae finivit postquam a Russis conciliatam amotionem igneam applicaretur anno 1994. Bellum exitosa fuit viribus Armeniacis Carabachianis qui in assequendo 14% internationaliter agniti territorii Adrabiganici, inclusa Carabachia Superiore ibi, bene successerunt. De illo tempore, Armenia et Adrabigania colloquia de pace, Societate Securitatis et Cooperationis in Europa mediata, habuerunt. Status Carabachiae adhuc determinandus est. Ambarum nationum oeconomia deterior facta est in absentia completae resolutionis et fines Armenii cum Turcia et Adrabigania clausi manent.

Iam in saeculo XXI, Armenia adversus angustias varias stat. Nihilominus bene successit in aliquibus ameliorationibus. Completam mutationem in oeconomiam mercatus fecit et ex anno 2008, vicesima octava oeconomicissime liber natio in mundo est. Suae rationes publicae cum Europa, Oriente Medio et Independentium Civitatum Foederatione Armeniam commercium augere permiserunt. Gasium, oleum et commeatus per duas vitales vias: Iraniam et Georgiam veniunt. Armenia bonas rationes cum ambis nationibus servat.

[recensere] Politia

Armeniaca politia in democratiae repraesentativae praesidentialis rei publicae ambitu est. Secundum Constitutio Armeniae, praeses dux gubernationis et systematis plurifactionalis pluriformis est. Parlamemtum Unicamerale (quoque nominatum Conventus Nationalis (Armeniace; Ազգային Ժողով) a coalitione trium factionum politicarum, conservativae Factionis Respublicanae Armeniae (Armeniace; Հայաստանի Հանրապետական Կուսակցություն), Factionis Armeniae Prosperae (Armeniace; Բարգավաճ Հայաստանի Կուսակցություն) et Foederationis Revolutionariae Armeniae (Armeniace; Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն), regitur. Oppositionis principales factiones factionem antiqui praesidis Conventus Nationalis, Civitatem Iuris (Armeniace; Օրինաց երկիր), et factionem antiqui primi ministri Raffii Hovannisian, Hereditatem (Armeniace; Ժառանգություն) includunt quae ambae eventuali adhaesioni Armeniacae in Unionem Europaeam et Consociationem Foederis Atlantici Septemtrionalis favent.

Propositum Armeniacae Gubernationis declaratum democratiam parlamentariam Occidentalis modi et fundamenta suo modo gubernandi construere est. Verumtamen internationales observatores Consilii Europae et Departamenti Civitatis Civitatum Foederatarum Americae de pelluciditate comitiorum parlamentariorum praesidentialium Armeniacorum et referendi constitutionalis ex anno 1995 disceptaverunt, dissensionem in scrutatione, inopiam cooperationis Commissionis Comitialis et exiguam conservationem comitialium elenchorum et locorum scrutatorum citantia. Domus Libertatis Armeniam "practice liberam" in sua relatione anni 2007 qualificavit, quamquam nationem "democratiam comitialem", indicanda relativa inopia libertatis et comitialis competitivitatis non classificaret. Suffragium universale maioribus 18 annos natorum est.

[recensere] Rationes externae

Legatio Armeniaca Vasingtoniae D.C.
Legatio Armeniaca Vasingtoniae D.C.

Armenia in praesenti bonas rationes cum fere omnibus nationibus mundi et cum duabus ei praecipuis, suis vicinis proximis Turcia et Adrabigania, servat. Conflictus inter Armenios et Adrabiganos per ultimos annos Unionis Sovieticae erumperunt. Bellum Carabachiae Superioris politiam regionis per decennium 200 dominavit. Finer inter duas nationes rivales clausi usque ad hodie manent, conflictus solutionem non assecuta est quamquam societates velut Societas Securitatis et Cooperationis in Europa mediarent. Minister rerum externarum, Vardanus Oskanyan, Armeniam in pactionibus pacis repraesentat.

Turcia quoque longam turbatarum rationum historiam cum Armenia ob suam recusationem agnitionis Genocidii Armeniaci anni 1915 possidet. Conflictus Carabachiae excusatio Turciae ut sui fines cum Armenia anno 1993 clauderet factus est. Obsidio abrogata non est, quamquam pressio magnae gregis potentis mercatoriae Turcae mercatus Armenios curat.

Propter suum locum hostilem inter duas nationes vicinas, Armenia laqueos securitatis cum Russia constituit. Ut petitio gubernationis Armeniacae Russia Stationem Militarem Russicam CII Septemtrionali Occidente Armeniacae urbis Alenxandropolis (Armeniace; Գյումրի) ut elementum dissuasorium contra Turciam servat. Adhuc cum his rebus, Armenia quoque ad structuras Euroatlanticas ultimis annis intuita est. Bonas rationes cum Civitatibus Foederatis Americae praecipue per suam diasporam habet. Secundum Censum Statunitensem anni 2000, 385.488 Armeniorum hanc nationem colentium sunt.

Armenia socia Consociationis Pacis Consociationis Foederis Atlantici Septemtrionalis, et quoque Consilii Europae est, rationes amicas cum Unione Europaea, praesertim cum civitatibus sociis talibus ut Francia et Graecia servans. Indagatio anno 2005 facta ut 64% Armeniorum in Unionem Europaeam adhaesioni faverent monstravit. Multi officiales Armenii desiderium ut sua natio civitas socia Unionis Europaeae denique fiat etiam enuntiaverunt, alii candidaturam sollemnem brevi faciendam esse praevident. Aliqui adhaesioni in Consociationem Foederis Atlantici Septemtrionalis etiam favent. Omnibus modis praeses, Robertus Kotcharian, Armeniam iunctam ad Russiam, ad Independentium Civitatum Foederationem et ad Consociationem Foederis Securitatis Collectivae tenere et Armeniam comitem haud sociam Unionis Europaeae et Consociationis Foederis Atlantici Septemtrionalis esse vult.

[recensere] Res militaria

Vires Armatae Armeniae.
Vires Armatae Armeniae.

Exercitus Armeniacus, Classes Aeriae Armeniacae, Custodia Aeris Armeniaca et Praesidium Limitare Armeniacum quattuor ramos Virium Armatarum Reipublicae Armeniae comprehendunt. Armeniaca res militaria formata est, collapsa Unione Sovietica anno 1991 et condito Ministerio Defensionis anno 1992. Commandator Praecipuus rei militariae Praeses Armeniae, Sergius Sargsyan est. Minister Defensionis politicae dominationis muneri praeest, quod in praesenti a Chiliarcho-Generali Michaele Harutyunyan regitur, dum militare mandatum in manibus Legatorum Generalium, ab Imperatore rectorum, manet qui in praesenti Locumtenens-Generalis Seyranus Ohanyan est.

Exercitus perpetuus nunc 60.000 militum habet, cum additionali subsidio 32.000 militum et "subsidio subsidii" 350.000 copiarum. Armeniorum militum limitaneorum munus nationales fines cum Georgia et Adrabigania circumire, dum Russicae copiae fines cum Irania et Turcia adhuc excubant. Casu eventualis impetus, Armenia omnes validos homines inter 15 et 59 annos natos cum disciplina militari mobilizare potest.

Foedus Virium Armatarum Conventionalium in Europa, comprehensivos limites in categoriis decretoriis militarium armamentorum statuens, ab Armeniaco Parlamento Iulio anni 1992 ratificatum est. Martio anni 1993, Armenia multilateralem Conventionem Armorum Chemicorum obsignat quae decretoriam armorum chemicorum eliminationem postulat. Armenia Foederi Non Proliferationis Nuclearis velut natio sine armis nuclearibus Iulio anni 1993 accedit. Armenia socia Consociationis Foederis Securitatis Collectivae iuxta cum Ruthenia Alba, Casachia, Chirgisia, Russia, Tadzikistania et Uzbecia. In programmate Consociationis Pacis Consociationis Foederis Atlantici Septemtrionalis et in Consociationis Foederis Atlantici Septemtrionalis consociatione nominata Consilio Consociationis Euro-Atlanticae participat. Armenia in missionibus servadae pacis in Agro Merulense involuta est cuius copiae partem Virium Agri Merulensis (quae ad Consociationem Foederis Atlantici Septemtrionalis non pertinent) sub iusso Graeco faciebant. Armenia 46 sodales virium militarium suarum in Viribus Coalitionis in Bello Iracense participantes habet.

[recensere] Divisiones administrativae

Subdivisiones Armeniae

Legenda
Tabulae nº Administrativa
divisio
Provinciale
caput
1 Anticaucasia (Արագածոտն) Pyrgopolis (Աշտարակ)
2 Ararat (Արարատ) Artaxata (Արտաշատ)
3 Armavirum (Արմավիր) Armavirum (Արմավիր)
4 Gegarcunicum (Գեղարքունիք) Novum Forum Tauri (Գավառ)
5 Cotaicum (Կոտայք) Hrazdanum (Հրազդան)
6 Lorium (Լոռի) Melanecclesiopolis (Վանաձոր)
7 Siracum (Շիրակ) Alexandropolis (Գյումրի)
8 Syunia (Սյունիք) Metalliopolis (Կապան)
9 Otena (Տավուշ) Pandochiopolis (Իջևան)
10 Fauces Cladium (Վայոց Ձոր) Iegegnadzorum (Եղեգնաձոր)
11 Erevanum (Երևան) -

Armenia in divisiones administrativas undecim subdividitur. Quorum, decem provinciae nominantur marza (Armeniace; մարզէր, singulari; մարզ, quod e Persico verbo marz "fines" significante derivatur). Erevanum speciali administrativo statui velut nationis caput fruitur. Exsecutivus dux in omnia decem marza marzpetus (aut gubernator marzi) est, ab Armeniaca Gubernatione electus. Erevani, exsecutivus dux magister civium est, electus a praeside.

Infra elencus provinciarum cum numero incolarum, area et notitiis spissitudinis est. Data e Diaconia Statisticae Nationalis Reipublicae Armeniae sunt. Area marzi Gegarcunici Lacum Nigrum (Armeniace; Սևանա լիճ) 1.278 chiliometra quadrata (493,4 miliaria quadrata) sui territorii tegentem includere notetur. (Nomina provinciarum in inferiorem elenco cum nominibus Armeniace inter lunulas latinizantur);

Provincia Incolae  % Spissitudo
Erevanum (Երևան) 1.091.235 36,3% 5.196,4 km²
Siracum (Շիրակ) 257.242 8,6% 96,0 km²
Armavirum (Արմավիր) 255.861 8,5% 206,2 km²
Lorium (Լոռի) 253.351 8,4% 66,8 km²
Ararat (Արարատ) 252.665 8,4% 126,1 km²
Cotaicum (Կոտայք) 241.337 8,0% 114,9 km²
Gegarcunicum (Գեղարքունիք) 215.371 7,2% 58,9 km²
Syunia (Սյունիք) 134.061 4,5% 29,8 km²
Anticaucasia (Արագածոտն) 126.278 4,2% 45,8 km²
Otena (Տավուշ) 121.963 4,1% 39,1 km²
Fauces Cladium (Վայոց Ձոր) 53.230 1,8% 22,1 km²

[recensere] Geographia

Armenia civitas sine litore in Transcaucasia, inter maria Caspium et Euxinum, Septemtrione Georgiae, Oriente Adrabiganiae, Meridie Iraniae et Occidente Turciae finitima est.

[recensere] Topographia

Monasterium Arcae Profundae (Armeniace; Խոր Վիրապ) sub umbra Montis Ararat, ubi  Arca Noemi post Diluvium offendit.
Monasterium Arcae Profundae (Armeniace; Խոր Վիրապ) sub umbra Montis Ararat, ubi Arca Noemi post Diluvium offendit.

Respublica Armenia aream 30.000 km² tegit, Occidentali Oriente in Aequo Armeniaco 4.000 km² tegente), olim nominato Armenia Historica et ab Armeniis sua terra originali putato, sita. Natura soli montanissima est, cum rapidis cursibus fluminum et paucis silvis. Clima continentale in toto aequo, quod aestates calidas esse et hiemes duras in Armenia significat. Culmen altissimum mons Anticaucasus (Armeniace; Արագած) (4.095 m), et infimus locus 400 metra super plano maris in natione est.

Mons Ararat (Armeniace; Արարատ, Turcice; Ağrı) qui historice ad Armeniam pertinet locus altissimus regionis est. In praesenti in Turcia est, sed in Armenia descriptio clara et tota montis habetur, quod memoriam Armeniorum praecipui symboli affert. Mons in insigne Armeniae et in variis significationibus culturalibus populi apparet.

[recensere] Problemata ambitalia

Armenia sua problemata ambitalia solvere conatur. In natione Ministerium Ambitus quod vectigalia contaminationi aeris aquaeque et deiectionibus immodicis sordium quibus in activitatibus tutelae ambitalis utuntur inseruit. Armenia cum aliis sociis Independentium Civitatum Foederationis et cum communitate internationali in quaestionibus ambitalibus cooperare curat. Gubernatio Armeniaca laboravit ut Ergasterium Atomicum Metzamorense, prope Erevanum clauderetur, formas alternativas energiae evolvere quaerens.

[recensere] Clima

Clima Armeniae valde continentale est. Aestates siccae apricaeque sunt, de Iunio ad medium Septembrem euntes. Temperatura inter 22º et 36º C variat. Nihilominus, parvus mador effectum magnarum temperaturarum levat. Vespertina aura de montibus orta gratam acceptamque refrigerationem promovent. Ver breve et autumni longi sunt. Autumni ob motum coloremque foliorum arborum cognoscuntur. Hiemes valde gelidae cum plurima nive et temperaturis inter -10º et -5 ºC variantibus sunt. Hiemales ludi exitosi in hoc anni tempore sunt, velut exercitatio nartationis in collibus Anthonapopolis (Armeniave; Ծաղկա‎ձոր), 30 minutas ab Erevano sitis. Lacus Niger in terris superioribus situs est et secundus lacus supremus in mundo est, 1900 metra super plano maris.

[recensere] Oeconomia

Water World consaeptum recreatorium Erevani.
Water World consaeptum recreatorium Erevani.
Argentaria HSBC Erevani. Urbs pecuniae collocationes societatum multinacionalium e mundo toto attrahit.
Argentaria HSBC Erevani. Urbs pecuniae collocationes societatum multinacionalium e mundo toto attrahit.

Armenia natio cum potente industria est, fundata in suis aluminii venis. Transitus ad oeconomiam mercatus, Unione Sovietica lapsa, emigrationem multarum centenarum Armeniorum in alias nationes excitavit. Una principalium saburrarum incremento inopia energiae est, quae ex aliis nationibus pretio summo importanda est et evolutionem ergasterii atomici provocavit. Turcia limites et partim commercium obsidet. Praeterea, terrae motus anno 1998 adhuc msiora impedimenta restitutioni postsovieticae intulit.

[recensere] Demographia

Armenia 3.215.800 incolarum (Aprile anni 2006) habet et secunda natio spississime culta antiquarum rerumpublicarum Sovieticarum est. Incolarii decrementi problema ob magnas quantitates emigrationis post Unionem Sovieticam eruptam. Proportio emigrationis et incolarium decrementum, nihilominus, drastice nuper minuit et moderatum momentum Armeniorum Armeniam redeuntium principalis causa huius inclinationis fuit, quae ut continuet exspectatur. Vero Armenia ut suum incrementum positivum incolarium recuperet exspectatur.

Ethnici Armenii 97,9% incolarum constituunt. Iazidienses 1,3% e Russi 0,5% constituunt. Alii allophyli Assyrios, Ucrainos, Graecos, Carduchos, Georgianos et Ruthenos Albos includunt. Quoque minores Valachorum, Mordovianorum, Ossetiorum, Albanorum Caucasii, et Tatorum communitates sunt. Polonorum et Theodiscorum Caucasi allophyli etiam sunt quamquam valde russificati sunt. Per Sovieticum tempus, Adrabiganii historice secunda maxima gens in natione fuerunt (circa 2,5% anno 1989 formantes). Nihilominus, ob conflictum de Carabachia Superiore propemodum omnes eorum ex Armenia in Adrabiganiam emigraverunt. Conversim, Armenia magnum Armeniorum profugorum adventum ex Adrabigania accepit, quod Armenia characterem homogeneorem dedit.

[recensere] Diaspora

Armenia relative magna diasporam habet (octo miliones a nonnullis aestimantur, magnopere cum tribus milionibus numerum incolarum propriae Armeniae superantes), cum communitatibus per totum orbem terrarum exsistentibus. Maximae Armaeniacae communitates extra Armeniam in Russia, Francia, Irania, Civitatibus Foederatis, Georgia, Syria, Libano, Argentina, Australia, Canada, Graecia, Cypro, Israele et Ucraina inveni possunt. Inter 40.000 et 70.000 Armeniorum Turciam (praesertim Constantinopolem adhuc incolant. Etiam, circa 1000 Armeniorum Vicum Armeniacum in Urbi Antiqua Hierosolymae, olim maioris communitatis reliquum, incolunt. Italia Sancto Lazaro Armeniorum, insula in Palude Venetiae sita, quae monasterio a Mechitaristis, Armeniaca Catholica congregatione, ducto omnino occupata est, domus est. Insuper, circa 130.000 Armeniorum regionem Carabachiae Superioris ubi maxima pars sunt incolunt.

[recensere] Religio

Sancti Gregorii Illuminatoris pondus ut Armenia Christianismum anno Domini 301 adoptaret fecit. Patronus sanctus Ecclesiae Apostolicae Armeniacae est.
Sancti Gregorii Illuminatoris pondus ut Armenia Christianismum anno Domini 301 adoptaret fecit. Patronus sanctus Ecclesiae Apostolicae Armeniacae est.

Praedominans religio in Armenia Christianismus est. Radices Ecclesiae Armeniae e primo saeculo veniunt. Secundum traditionem, Armeniaca ecclesia a duo duodecim apostolorum Iesu, Thaddaeo et Bartholomaeo, condita est, qui Christianismum inter annos Domini 40 et 60 praedicaverunt. Ob hos conditores apostolos, sollemne nomen Armeniacae Ecclesiae Ecclesia Apostolica Armeniaca est. Armenia prima natio quae Christianismum ut religionem civitatis anno 301 adoptavit fuit. Circa 93% Armeniacorum Christianorum ad Ecclesiam Apostolicam Armeniacam, formam Orthodoxiae Orientalis (Non Chalcedoniae) pertinent, quae ecclesia valde ritualistica, conservativa est, comparabilis ecclesiis Coptae et Syriacae. Armenia quoque incolas Catholicos (ambos Romanos et Mechitaristas-Uniatis Armeniacae (180.000)), Protestantes evangelicos et sectatores Armeniacae traditionalis religionis habet. Iazidienses Carduchi, qui Occidentalem nationis partem incolunt, Iazidismum practicant. Ecclesiae Catholicae Armeniacae sedes Bzommari, in Libano est. Non Iazidienses Carduchi Islamismum Sunniticum practicant. Iudaica communitas Armeniaca imminuit ad 750 homines e tempore independentiae ob Armenicas oeconomicas angustias, cum plerisque emigrantibus eundis in Israelem. In praesenti duae synagogae operantes in Armenia sunt- in capite, Erevani, et in urbe Melanolimnepolitana (Armeniace; Սևան), sita prope Lacus Niger. Intermatrimonium cum Christianis Armeniis crebrum est. Adhuc, quamquam haec angustae sint, enthusiasmi multum exsistit ut satisfaciant necessitates communitatis.

[recensere] Linguae

Armenii suum proprium distinctivum alphabetum et linguam habent. Alphabetum anno Domini 405 a Sancto Mesrobo Mashtots inventum est et in 38 litteris consistit, quarum duae in periodum Cilicianam aditae sunt. 96% incolarum nationis Armeniace, dum 75,8% etiam Russice loquuntur, quamquam lingua Anglica magis magisque popularis se facit.

[recensere] Nexus Externi

Asia — Civitates

Adrabigania | Afgania | Arabia Saudiana | Armenia | Baharina | Bangladesha | Birmania | Bruneium | Butania | Cambosia | Casachia | Quataria | Cuvaitum | Cyprus | Emiratus Arabi Uniti | Georgia | Iaponia | Iemenia | India | Indonesia | Iordania | Iraquia | Irania | Israel | Laotia | Libanus | Malaesia | Maldivae | Mogolia | Nepalia | Omania | Pakistania | Philippinae | Respublica Coreae (Corea Meridionalis) | Respublica Populi Democratica Coreae (Corea Borealis) | Respublica Populi Sinae | Russia | Singapura | Sri Lanca (Taprobane) | Syria | Tadzikistania | Thailandia | Timoria Orientalis | Turcia | Turcomannia | Usbecia | Vietnamia

Asia — Territoria

Territoria Palaestinensia | Respublica Sinae (Taivania)

Etiam membrum Oceaniae est.
Linguis aliis

Static Wikipedia (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu