Duesma mondo-milito
De Wikipedio
Indexo |
[redaktar] Mondo ante 2ma mondo-milito
[redaktar] 1939
- 23 di agosto - Ribbentrop-Molotov-pakto
[redaktar] Eventi di 2ma mondo-milito
[redaktar] 1939
- 1 di septembro – Germana armeo atakas Polonia.
- 3 di septembro – Unionita Rejio e Francia deklaras milito kontre Germania.
- 17 di septembro – Soviet-Uniono partoprenas en divido di Polonia, debuto di vorto-milito.
- 30 di novembro – Soviet-Uniono atakas Finlando, e vintro-milito komencas. Soviet-Uniono formacas marioneto-rejimo di Otto Wille Kuusinen por Finlando, ma Finlandani unionas ad ol.
[redaktar] 1940
- 13 di marto – Vintro-milito inter Finlando e Soviet-Uniono finas per paco-ligo en Moskva. Finlando mustas donar areo a Soviet-Uniono.
- 9 di aprilo – Germania atakas Dania, quo kapitulacas subite, e Norvegia, quo finas lua rezisto en mayo.
- 10 di mayo – Germania atakas Belgia e Nederlando.
- 12 di mayo – Germania atakas Francia, quo kapitulacas pos sep semani (22 di junio).
- 4 e 5 di junio – Pro tre rapida avancado di Germana armeo, tra Dunkirk evakuesas c. 320.000 Britaniani e Franci ad Anglia. Omna equipo esas perdita.
- 10 di junio – Benito Mussolini en Italia deklaras milito a Francia e Unionita Rejio.
- en agosto – L’ aero-forco di Germania bombardas severe Britania (batalio di Anglia).
- 28 di oktobro – Italia atakas Grekia, ma l’ atako ne sucesas.
- 27 di septembro – Germania, Italia e Japonia subskribas kontrato di axo-stati.
- 22 di novembro – Finlando permisas Germania transportar supleanta trupi tra Finlando a Norvegia.
[redaktar] 1941
- en marto – Usa lugas militala equipo ad Unionita Rejio por milito kontre Germania.
- 3 di aprilo – Germaniana trupi komandita da Erwin Rommel atakas Britaniani en Nord-Afrika.
- 6 di aprilo – Germania atakas Yugoslavia e Grekia.
- en mayo – Finlando kontraktas kun Germania pri kunlaboro pro posibla atako da Soviet-Uniono.
- 22 di junio – Germania atakas Soviet-Uniono (t.d. operaciono "Barbarossa").
- 25 di junio – Finlando partoprenas kom ”armo-frato” kun Germania, kande Sovietiana aeroforco bombardas anke Finlandana sulo. Prolongo-milito inter Finlando e Soviet-Uniono komencas.
- 4 di septembro – Germani siejas Leningrad. La siejo duros 900 dii.
- 1 di oktobro – Finlandani konquestas Petrozavodsk (en Fina: Petroskoi) en Est-Karelia.
- en oktobro – Germania komencas atako kontre Moskva. Germaniani pensas konquestar l’ urbo avan vintro, ma Sovietiani komencas kontr-atako en decembro.
- 7 di decembro – Floto di Japonia atakas Usana bazo Pearl Harbor en Havayi. Usa deklaras milito subite a Japonia.
- 11 di decembro – Germania deklaras milito ad Usa.
- 25 di decembro – Britaniana kolonio Hong Kong kapitulacas a Japoniani. Dum sequanta monati Japonia konquestas tota sud-est Azia (por ex. Singapur, Burma, Filipini).
[redaktar] 1942
- 15 di februaro – Japonia konquestas Singapur.
- 18 di aprilo – Usana aeroplani bombardas Tokio.
- 30 di mayo – Britani atakas unesmafoye kun mil aeroplani a Köln.
- de 3 til 6 di junio – Kombato en Midway. Usana aeroplani vinkas Japoniana floto.
- 2 di junio – Germania konquestas Sevastopol en Krimea.
- 17 di julio – Germania komencas atako kontra Stalingrad. Sovietiana armeo kontr-atakas en novembro.
- en oktobro e novembro – En nord Afrika Britaniani forchasas Germani ek El Alamein e chasas li.
- 8 di novembro – Britaniani ed Usani rivovenas en Franca Nord-Afrika.
[redaktar] 1943
- 23 di januaro – Unioninta Povi konquestas Tripoli, la lasta Italiana urbo en nord Afrika.
- 27 di januaro - L'unesma atako da Usani per aeroplani a Germania.
- 2 di februaro – Exhaustinta trupi Germaniana kapitulacas apud Stalingrad.
- en mayo – Germana ed Italiana trupi fugas de Nord-Afrika.
- en julio – Sovietiani vinkas granda tanko-kombato apud Kursk.
- 27–28 di julio – Fairala burasko en Hamburg pro aerala bombardo da Unioninti.
- 10 e 11 di julio – Unioninta Povi rivovenas Sicilia.
- 25 di julio – Benito Mussolini mustas rezignar.
- 2 di septembro – Unioninta Povi rivovenas kontinentala sulo Italiana.
[redaktar] 1944
- 6 di januaro – Sovietana trupi atingas Polonia.
- 22 di januaro – En Italia Unioninta Povi acencas Anzio.
- februaro – Soviet-Uniono bombardas Helsinki tota monato pro forsar Finlando paktar pri paco. Per komploto Soviet-Uniono bombardas ne-korekta loko e nur 146 homi mortas.
- 4 di junio – Unioninta Povi eniras Roma, quon Germani ne destruktis retretante.
- 6 di junio – En Francia Unioninta Povi rivovenas Normandia.
- 9 di junio – Soviet-Uniono komencas severa atako en Kareliana Istmo kontra Finlando.
- 23 di julio - Sovieta armeo liberigas la koncentreyo di Majdanek en Polonia.
- en agosto – Reda Armeo penetras Prussia e Polonia.
- 25 di agosto – Paris esas liberigita.
- 4 di septembro – Finlando ligas armistico kun Soviet-Uniono. Mezal-paco komencas en 14 di septembro.
- 15 di septembro – Finlandana trupi komencas milito kontre retretanta Germani en Laponia.
- de 16 til 25 di decembro – En Ardeni, Francia, lasta kontr-atako da Germania febleskas.
[redaktar] 1945
- 17 di januaro – Soviet armeo konquestas Warszawa.
- 27 di januaro – L' enkarcerigiti di la koncentreyo Auschwitz-Birkenau esas liberigita da Sovieta trupi.
- 13–14 di februaro – L' Unioninti bombardas Dresden tre severe.
- 3 di marto – Finlando deklaras milito kontre Germania. La kombati komencis ye antea autuno, ma erste nun on konstatas la reala situaciono.
- 7 di marto – En Germania Usana armeo trairas Rheno.
- 4 di aprilo – Westa unioninti komencas atako pro liberigar Nederlando.
- 9 di aprilo – La granda kombato en nord Italia.
- 13 di aprilo – Reda Armeo konquestas Wien.
- 16 di aprilo - Soviet-Uniono komencas la lasta atako kontre Berlin.
- 25 di aprilo – Milito inter Finlando e Germania finas en Laponia.
- 28 di aprilo – Italiana partizani exekutas Benito Mussolini e lua amanto Clara Petacci, e pozigas la kadavri en Milano che Piazzale Loreto.
- 30 di aprilo – Adolf Hitler suocidas en Berlin.
- 2 di mayo – Sovieta soldati elevas la reda flago sur la tekto di Parlamento di Germania.
- 4 di mayo – Milito finas en nordwest Europa, kande Germana delegitaro subskribas l’ akto pri paco en Lüneburg.
- 7 di mayo – Generalo Alfred Jodl subskribas la pakto pri finala kapitulaco en Reims, Francia.
- 8 di mayo – En Europa la milito finas oficale.
Dum finala kapitulaco nacisti sempre okupis arei en Chekia e Austria. En nordo nacisti havis tota Norvegia e Dania e nordala parto di Nederlando. En Chekia (Bohemia) nacisti sempre kombatis multa dii pos la kapitulaco. En Baltiko (Kuria) Germani kombatis til 10 di mayo. En Yugoslavia lasta pafo esis en mez-mayo.
- 6 di agosto – En Japonia l'unesma atoma bombo esas faligita super Hiroshima.
- 8 di agosto – Soviet-Uniono deklaras milito kontra Japonia.
- 9 di agosto – Atom-bombo explozas super Nagasaki.
- 14 di agosto – Japonia kapitulacas ad Usa ed altra Unioninta Povi. La duesma mondomilito finas.
[redaktar] Mondo depos 2ma mondo-milito
La quanto dil mortinti en duesma mondo-milito esas shokebla. Hike esas kolektita kelka pragmati:
| lando | soldati | civili |
|---|---|---|
| Soviet-Uniono | 19.180.000 | 7.420.379 |
| Germania | 3.500.000 | 2.760.000 |
| Polonia | ? | 5.680.000 |
| Chinia | 2.050.000 | 7.750.000 |
| Japonia | 1.300.000 | 672.000 |
| Yugoslavia | 300.000 | 1.200.000 |
| Rumania | 295.000 | ? |
| Usa | 292.000 | ? |
| Britania | 264.000 | ? |
| Francia | 210.000 | 350.000 |
| Hungaria | 200.000 | 290.000 |
| Grekia | ? | 325.000 |
| Chekoslovakia | ? | 294.000 |
| Finlando | 82.000 | 2.000 |
| entote en mondo | c. 28.200.000 | c. 27.300.000 |
Pos la milito la relati inter anteriora unioninti divenis tensinta. Komunismo expansis su en est Europa per helpo da Soviet-Uniono. Westala unioninti, Usa, Britania, Francia, pozis su defendar demokratio. La kolda milito komencis.
