Eponim
Izvor: Wikipedija
Eponimi (grč. eponymon = ime boga ili junaka po kome je što nazvano) leksemi su nastali poopćivanjem vlastitih imena. To su, dakle, apelativi (opće imenice) izvedene iz vlastitih imena. Eponimi se, dakle, pišu malim početnim slovom, a najčešće su nazivi nekih izuma ili otkrića nazvanih po zaslužnim osobama, razdoblja u umjetnostima ili pak neke osobine nazvane po ljudima koji su se njima odlikovali.
[uredi] Popis poznatih eponima
- algoritam (al-Khowarizmi, arapski matematičar)
- asasin (Assasini, fanatična sekta muslimana iz 11. stoljeća u Perziji)
- asfalt (Leopold von Asphalt, bavarski zemljoposjednik)
- aspirin (Aspirin, tableta)
- atlas (Atlas, titan iz grčke mitologije)
- baraba (Baraba, biblijski kriminalac)
- baud (Jean M. E. Baudot, francuski izumitelj)
- begonija (Michel Bégon, francuski svetac)
- bigot (Nathaniel Bigot, engleski puritanac i učitelj)
- bojkot (Charles Boycott, irski agent)
- cepelin (grof Ferdinand von Zeppelin, njemački general)
- dagerotipija (Jacques Daguerre, francuski umjetnik i kemičar)
- decibel (Alexander Graham Bell, američki izumitelj)
- dizel (Rudolf Diesel, njemački inženjer)
- doberman (Louis Doberman, njemački utjerivač poreza koji je često vodio pse sa sobom)
- dolomit (Deodat de Dolomieu, francuski geolog)
- fauna (Faun, rimski bog livada i šuma)
- flora (Flora, rimska božica cvijeća i mladosti)
- forzicija (William Forsyth, engleski botaničar)
- giljotina (Joseph-Ignace Guillotin, francuski liječnik)
- golijat (Golijat, biblijski div)
- hermafrodit (Hermafrodit, sin Hermesa i Afrodite)
- higijena (Higeja, grčka božica zdravlja)
- huligan (Patrick Hooligan, irski razbojnik)
- iris (Iris, grčka božica duge)
- kanibal (Canibales, Kolumbovo ime za neka ljudožderska plemena)
- kronologija (Kron, grčki bog vremena)
- kvisling (Vidkun Quisling, norveški izdajnik)
- makadam (John Loudon McAdam, škotski inženjer)
- marmelada (Joao Marmalado, portugalski čuvar)
- mazohizam (Leopold von Sacher-Masoch, austrijski pisac)
- mentor (Mentor, Odisejev prijatelj)
- narcis (Narcis, lik iz grčke mitologije)
- nestor (Nestor, grčki starješina, kralj Pila)
- nikotin (Jean Nicot, francuski diplomat)
- onanija (Onan, biblijski lik)
- pasterizacija (Louis Pasteur, francuski kemičar)
- penkala (Eduard Slavoljub Penkala, hrvatski izumitelj)
- pralina (César de Choiseul, grof Plessis-Praslin, francuski feldmaršal)
- rengen (Wilhelm Conrad Röntgen, njemački fizičar)
- sadizam (Donatien Alphonse François de Sade, francuski pisac i vojnik)
- saksofon (Adolphe Sax, belgijski tvorac instrumenata)
- sendvič (John Montagu, grof Sandwich, engleski diplomat)
- silueta (Étienne de Silhouette, francuski političar)
- spunerizam (William Archibald Spooner, engleski profesor)
- šovinist (Nicholas Chauvin, Napoleonov vojnik)
- šrapnel (Henry Shrapnel, engleski stručnjak za oružje)
- vandal (Vandali, germanski narod)
- vesta (Vesta, rimska božica ognjišta)
- vulkan (Vulkan (mitologija), rimski bog vatre i metalurgije)
- žilet (King Camp Gillette, američki poslovni čovjek)
U eponime mogu ući i riječi koje nisu dio standardnoga jezika te se rabe u kolokvijalnom govoru, primjerice digitron (kalkulator), kalodont (pasta za zube), eurokrem (namaz).
Također ulaze i nazivi razdoblja i pokreta - petrarkizam, averoizam, marinizam, marksizam, kalvinizam, gongorizam, zoroastrizam itd.
I brojne su mjerne jedinice dobile nazive u čast slavnih znanstvenika - amper, džul, farad, henri, njutn, om, paskal, tesla, vat, veber, simens, kulon, kelvin, volt, itd.
Također i mnogi kemijski elementi prema mjestu otkrića ili u čast nekoj osobi: einsteinij, kurij itd.
