Banda Oriental
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Banda Oriental ou A Banda Oriental é a denominación que recibiu ata aproximadamente 1815 coa creación por José Artigas da Provincia Oriental, o territorio rioplatense situado ao leste do Río Uruguai no tramo final do seu curso e ao norte do Río da Prata, abarcando unha zona que se corresponde en forma aproximada coa actual República Oriental do Uruguai e parte de Rio Grande do Sul. Era a terra máis oriental do Virreinato do Río da Prata.
A principios do século XVII os habitantes de Asunción do Paraguai falaban de A Banda Oriental ou Banda dos Charrúas (está última denominación era aplicada tamén a Entre Ríos) para significar os territorios que nesas latitudes daban a "A Mar do Nord" (nome que se daba entón ao Océano Atlántico). A área norte da Banda Oriental era o territorio chamado coa palabra de orixe guaraní Mbiazá, Ybiazá ou Ibiazá que, ao parecer, por unha remotísima parofonía foi "castellanizada" co nome de A Beira. Ao norte destes territorios estendíase o territorio da Guayrá ou A Pinería que se corresponde co actual estado sur brasileiro de Paraná, territorio que se atopaba tamén baixo xurisdición de Asunción do Paraguai.
A fins do século XVII A Beira ou Ibiazá correspondíase coas costas de Santa Catarina e do actual Estado de Paraná, mentres que ao sur falábase directamente da Banda Oriental (incluíndo a chamada Campaña do Río Grande de San Pedro -na versión portuguesa, regiãou dá Campanha do Rio Grande do Sul-. En 1618 a Banda Oriental quedou integrada na Gobernación do Río da Prata. En 1750 creouse a Gobernación de Montevideo con xurisdición nos departamentos do sur do actual Uruguai. Os territorios do resto do actual Uruguai xunto con parte do actual estado brasileiro de Río Grande do Sur continuaron formando parte da Intendencia de Bos Aires. En 1777, polo Tratado de San Ildefonso esta rexión foi delimitada con Portugal e integrada máis plenamente ao Virreinato do Río da Prata.
Índice |
[editar] Límites ao concluír a Guerra dos Sete Anos
Ao concluír a Guerra dos Sete Anos, os límites cos territorios ocupados polos lusobrasileños fluctúan case constantemente. En liñas xerais o límite da Banda Oriental nesa época é ao noroeste o río Piratiny ou Piratiní ata a súa desembocadura no Atlántico e ao norte a coitela de Santa Ana (non como aparece na cartografía do s XX e inicios de s XXI, senón como a liña de altos cumes que fan parte do divortium acuarum entre a Cuenca do Prata e as concas directamente afluentes ao Océano Atlántico). Deste xeito, o Forte de Santa Tecla, poucos quilómetros ao noroeste da actual cidade de Bagé (chamada polos españois, arxentinos e uruguaios no s XIX : Vales), practicamente nas nacentes do río Negro, era un dos límites precisos da Banda Oriental. Logo, ao norte, xa integrada A Banda Oriental no Virreinato do Río da Prata, a liña fronteiriza coas posesións portuguesas do Brasil seguía polo mencionado divortium acuarum, de modo que a metade occidental do actual estado de Rio Grande do Sul era parte da Banda Oriental ou da provincia das Misións, sendo algunhas das fortificadas poboacións fronteirizas en devandita rexión: Batovy, Santa María, Cruz Alta e a Garda de San Martín.
[editar] Límites durante o Virreinato do Río da Prata
Dentro do Virreinato do Río da Prata os límites setentrionais da Banda Oriental tamén variaban segundo as circunstancias: en certo momento o río Negro era o límite sur da provincia militarizada das Misións, aínda que no fáctico o goberno de Montevideo -e da Banda Oriental- estendíase ata a vaguada ou talweg do río Ibicuy e o seu curso alto, chamado río Santa María. Ao norte deste límite atopábanse as Misións Orientais chamadas tamén Os Sete Pobos, As Once Estancias ou O Tapei.
[editar] Desde a Independencia
Co triunfo dos patriotas ao mando do Xeneral José Gervasio Artigas a Banda Oriental pasou a ser a Provincia Oriental reclamando entón Artigas os límites históricos establecidos no Tratado de San Ildefonso (incluíndo así as Misións Orientais).
[editar] Véxase tamén
- Historia de Uruguai
- Historia de Arxentina
