برده‌داری
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
| اقتصاد | ||
|---|---|---|
| اقتصاد خرد | ||
| اقتصاد کلان | ||
| اقتصاد پولی و مالی | ||
| مکاتب اقتصادی | ||
|
||
| نظام اقتصادی | ||
|
||
| اقتصاددانان | ||
برده داری نخستين صورت بندی اجتماعی ـ اقتصادی بر شالوده استثمار فرد از فرد است. برده داری در مرحله تلاشی کمون اوليه وبر شالوده ازدياد عدم تساوی اقتصادی که خود ثمره پيدايش مالکيت فردی بود شکل گرفت. دولت برای نخستين بار در دوران بردگی پدید ميشود. بردگی نخست در مصر باستان، در بابل، در آشور و در چين و هندوستان پديد گشت ولی در يونان و روم باستان به شکل کلاسيک خود تکامل حاصل کرد. در شرق و از آن جمله در ايران باستان بردگی بيشتر خصلت پدر شاهی و خانوادگی داشت. دو طبقه اصلی اين صورت بندی اجتماعی ـ اقتصادی بردگان و برده داران بودند. طبقات ميانه نظيرمالکيت کوچک و پيشه وران و عناصر وازده و بدون طبقه که از مالکين کوچک ورشکست شده ولی غير برده تشکيل می شدند نيز وجود داشتند.
شالوده مناسبات توليدی در اين دوران عبارتست از مالکيت برده دار بر وسائل توليد و بر برده. برده به عنوان شيئ قابل خريد و فروش بود و برده دار صاحب جان برده نيز بود. برده داران به اقشار مختلف نظير مالکان بزرگ زمين، صاحبان کارگاه ها و سوداگران می گفتند. در شرايط کار عده عظيم بردگان وارزانی بی نهايت آن ها، علی رغم وسائل بسيار ابتدايی، اضافه محصولی به دست می آمد که خود امکان نسبتاً بيشتری (نسبت به کمون اوليه) برای رشد وسائل توليد و پيدايش علوم و هنر فراهم می ساخت. ولی پس از رشد معين که خود قرن ها به طول انجاميد نيروهای توليدی ديگر در چارچوب روابط توليدی بردگی نمی توانست تکامل يابد. بر اثر تشديد تضادهای طبقاتی که قيام های بزرگ بردگان نمونه آنست شالوده برده داری متزلزل شد. به جای دوران برده داری صورت بندی اجتماعی اقتصادی ديگر که آن هم بر شالوده استثمار و استعمار بود دوران فئوداليسم ـ مستقر شد که به نوبه خود و به نسبت دوران قبل مترقی تر بود و ميدان وسيع تری برای رشد نيروهای توليدی پديدار شد. اگر چه صورت بندی اجتماعی ـ اقتصادی بردگی به مثابه يک مرحله تاريخی تکامل اجتماعی از بين رفت ولی وجود برده به شکل های مختلف در دوران فئوداليسم حتی تا زمان ما نيز باقی ماند. مثلاً تا يکصد سال پيش در ايالات متحده امريکا و يا در برخی سرزمين های مستعمره تا قرن بيستم.
[ویرایش] منابع
- [ديويس برايون، برده داری و تجارت برده، 1373]
- آشوری، داریوش. دانشنامه سیاسی (فرهنگ واصطلاحات و مکتب‌های سیاسی).تهران: انتشارات مروارید.
