ازبکستان
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
ازبکستان (به ازبکی: O‘zbekiston، به روسی: Узбекистан) کشوری است در آسیای میانه، دارای مرز مشترک با کشورهای افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قرقیزستان، و قزاقستان. پایتخت این کشور شهر تاشکند است.
مساحت خاک ازبکستان ۴۴۷٬۴۰۰ کلیومتر مربع است.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] تاریخ
-
نوشتار اصلی را ببینید: تاریخ ازبکستان
مردمان ایرانی‌تبار اسکنان اصلی منطقه ازبکستان را تشکیل می‌دادند. زبانهای قدیمی رایج در این منطقه زبانهای ایرانی سغدی، خوارزمی و پارسی میانه بود.[۱]
اتسویوکی اکابه، پژوهشگر آسیای میانه می‌نویسد: «در دوران باستان مردم آبادی‌نشین آسیای میانه ایرانی بودند. از سده ششم میلادی به بعد چند موج از گروه‌های کوچی ترک‌تبار به آبادی‌های منطقه رخنه کردند و از جمله در وادی فرغانه سکنی گزیدند که در پی آن، برخی از ایرانیان ویژگی‌های ترکی کسب کردند. ترک تباران در روستاها و شهرها ماندگار شدند. علی‌رغم روند تاریخی ترکی‌سازی منطقه شمار زیادی از مردم در محل‌های مختلف ایرانی باقی ماندند و تا به سده بیستم میلادی رسیدند.[۲]
در سدهٔ دهم ميلادی، منطقهٔ کنونی ازبکستان جزیی از قلمرو سامانيان بود[۳]. منطقهٔ کنونی ازبکستان بعدها به ترتیب جزئی از حکومتهای غزنوی، سلجوقی، خوارزمشاهی، مغول، تیموری و ازبک شد. در سدهٔ نوزدهم میلادی، غرب و شمال ازبکستان زیر سلطهٔ خانات خوارزم، و جنوب ازبکستان جزئی از خانات بخارا بوده‌است. خانات بخارا و خوارزم در سال ۱۸۶۶ زیر سلطهٔ روسیه درآمدند. شیبانی‌ها به مدت ۴۰۰ سال در ازبکستان حکومت کردند.
پس از انقلاب اکتبر، در سال ۱۹۲۴، جمهوری ازبکستان (جزئی از اتحاد جماهیر شوروی) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۹۹۱، ازبکستان به استقلال دست یافت.
[ویرایش] تقسیمات کشوری
-
نوشتار اصلی را ببینید: استان‌های ازبکستان
کشور ازبکستان دارای ۱۲ استان (ولایت)، شهر تاشکند و یک جمهوری خودمختار است که عبارت اند از:
- شهر تاشکند
- استان اندیجان
- استان بخارا
- استان فرغانه
- استان جیزک
- استان نمنگان
- استان نوایی
- استان قشقه‌دریا
- استان سمرقند
- استان سیردریا
- استان سرخان‌دریا
- استان تاشکند
- استان خوارزم
- جمهوری خودمختار قره‌قالپاقستان
جُستار وابسته: فهرست شهرهای ازبکستان
[ویرایش] جغرافیا
ازبکستان با افغانستان، تاجیکستان، قرقیزستان، ترکمنستان و قزاقستان همسایه‌است. ازبکستان ۴۴۷،۴۰۰ کیلومتر مربع مساحت و ۲۶،۸۵۱،۰۰۰ تن جمعیت دارد (منبع: آمار سیا). پایتخت آن تاشکند و از شهرهای مهم آن سمرقند و بخارا است.
[ویرایش] مردم
جمعیت جمهوری ازبکستان ۲۵٬۶۶۳٬۴۴۱ نفر است. تراکم جمعیت تقریباً ۵۰ نفر در یک کیلومتر است. اکثریت جمعیت آن را ازبکها تشکیل می‌دهند (۷۱٪). زبانهای رسمی ازبکستان زبان ازبکی و زبان روسی هستند.[۱]و[2]
[ویرایش] جستارهای وابسته
[ویرایش] پیوند به بیرون
[ویرایش] منابع
- 1. D. Carlson, "Uzbekistan: Ethnic Composition and Discriminations", Harvard University, August 2003
- The Tajiks of Uzbekistan, Central Asian Survey (1996), 15(2), 213-216 .2.
- ↑ Atsuyuki Okabe, Islamic Area Studies with Geographical Information Systems, 2004, p.112 ترجمه بند از داریوش رجبیان[1].
- ↑ Atsuyuki Okabe, Islamic Area Studies with Geographical Information Systems, 2004, p.112 ترجمه بند از داریوش رجبیان[2].
- ↑ The Cambridge History of Iran: From the Arab Invasion to the Saljuqs, Vol. 4, Cambridge University Press, 1975, ISBN-13: 978-0521200936
 |
ازبکستان |
|---|---|
| پایتخت | تاشکند |
| استان‌ها |
اندیجان • بخارا • تاشکند • جیزک • خوارزم • سرخان‌دریا • سمرقند • سیردریا • فرغانه • قشقه‌دریا • نمنگان • نوایی |
| جمهوری خودمختار | |
| برون‌بوم‌ها |
ساخ • شاه مردان • چانگ‌کارا • جنگیل |
| شهرها |
آق‌بایتال • آق‌رباط • الگائینگ • اندیجان • اورگنج • ایاقاگیتما • بخارا • بزابای • بیگ‌آباد • پسکم • تاشکند • تامدی • ترمذ • جانگلدی • جیزک • چیرچیق • چیمبای • خوقند • خیوه • ده نو • سمرقند • سیردریا • شهر سبز • شیرآباد • فرغانه • قراگول • قرهقاپالکیا • کته قورغان • کونگراد • گذر • ماشیکودوک • میناق • مینچوکور • نخشب • نمنگان • نوایی • نورآتا • نوکوس • یاسلیک • یانگیر • ینگی‌یول |
| نقاط دیدنی |
آرامگاه اسماعیل بخاری • آرامگاه چهاربکر • آرامگاه شاه زنده • بازار سمرقند • خیوه • رصدخانه الغ‌بیگ • ریگستان • سنگ‌نگاره‌های قوش‌چنار • شهر کهن هزاراسپ • کاروانسرای رباط ملک • مسجد بی‌بی‌خانم • موزه سمرقند |
الگو:کشورهای نوروز
|
|||||||
|
|||||||
|
|||||||||||||
