Pakistano

El Vikipedio

Pakistano, oficiale la Islama Respubliko de Pakistano en urdu "Islami Jamhoria Pakistan", estas ŝtato en Suda Azio. Ĝi estas laŭ areo la plej granda en Mezoriento. Ĝi havas 1.046 kilometron de marbordo laŭ la Araba Maro en la sudo, kaj estas randirita de Afganio kaj Irano en la okcidento, Hindio en la oriento kaj Ĉinio en la for nordoriento.

Pakistano estas la sesa plej dense loĝata lando en la mondo kaj estas la dua plej dense loĝata lando kun Islama plimulto. Ĝia teritorio estis parto de la Brita Hindio, kaj sendependiĝis de la nuna Barato en 1947.

Enhavo 1 Bazaj informoj 2 Ĉefaj urboj 3 Ĉefaj etnoj 4 Religioj 5 Lingvoj 6 Historio 7 Grava patrimonio

[redakti] Bazaj informoj

• Areo: 778.720 km²
  • el ili semotaŭga: 27%

• Loĝantaro: 141.553.775 (julio 2000, takso),
  • % urbana: 37% (2000)
  • homoj po kv. km: 181,8 (2000)
  • homoj po kv. km da semotaŭga tero: 673,3 (2000)
  • jara kresko: 2,17% (2000, takso)
  • naskoj: 32,11 po 1000 homoj po jaro (2000, takso)
  • mortoj: 9,51 po 1000 homoj po jaro (2000, takso)
  • migrantoj: -0,9 po 1000 homoj po jaro (2000, takso)
  • mortokvanto de beboj: 82,49 mortoj po 1000 naskoj (2000, takso)
  • infanoj po virino: 4,56 infanoj naskita po virino (2000, takso)
  • meza longeco de vivo: 61,07 jaroj (60,27 viroj, 61,91

virinoj) (2000, takso)

alfabeta: 37,8% (50% viroj, 24,4% virinoj) (1995, takso)

Registaro: de generaloj.
sendependeco: la 14-an de aŭgusto 1947 de Britio
organizoj: UNO (1947)
konstitucio: la 10-an de aprilo 1973, nula dum 1977-85 kaj 1999-nun (2002).
korupteco: ?? CPI (10 = honesta, 0,0 = tute korupta) (2000)

Ekonomio: 58 Gd (1998, takso)
po kapo: 0,41 kd (1998, takso)
kreskanta procento: 3,1% (1999, takso)
inflacio: 6% (1999, takso)
senokupa: 7% (1998-99) Valuto: 1 rupee (PRe)

[redakti] Ĉefaj urboj

La oficiala ĉefurbo estas Islamabado

La plej grandaj urboj (loĝantaro en milionoj en 2000):

[redakti] Ĉefaj etnoj

• panĝaba
• sinda
• paŝtua
• beluĉa
• muhaĝira (islamanoj, kiuj rifuĝis el Hindio)

[redakti] Religioj

97% islamo (77% sunaismo, 20% ŝijaismo), 3% kristanismo, hinduismo kaj aliaj

[redakti] Lingvoj

• oficiale:

  • la urdua - simila al la Hinda lingvo sed literumita per la araba alfabeto. 11 milionoj da parolantoj.
  • la angla - la malnova lingvo de la Brita imperio kaj la nuna lingvo de la riĉularo kaj registaro. 3 milionoj da parolantoj.

• popole:

  58%	panĝaba
  9,8%	sirajki (tiu lingvo parolata en la regiono de Multano estas laŭ kelkaj dialekto de la panĝaba, laŭ aliaj aparta lingvo)
  12%	sinda
  8%	paŝtua
  8%	urduo
  3%	beluĉa

[redakti] Historio

Pakistano havas longan historion de kolonio kaj civilizacio inkluzivanta la Civilizacio de la Valo de la Induso. La pliparto estis konkerita en la 1-a jarmilo antaŭ nia erao de Persoj kaj Grekoj. Postaj alvenoj inkluzivas la Arabojn, Afganojn, Turkojn, Baluĉojn kaj Mongoloj. La teritorio estis enkadrigita en la brita Raj en la deknaŭa jarcento. Ekde sia sendependeco, la lando spertis periodojn de grava milita kaj ekonomia kresko, kaj periodoj de malstabileco, kun la secesio de Orienta Pakistano (nuntempa Bangladeŝo).

En la lastaj jardekoj Pakistano suferis gravajn problemojn:

• Eksteraj, ĉar okcidenta regiono estas najbara kaj similkultura kun tiu orienta de Afganio kaj dum ties milito kaj poste okazis movoj en tiu areo. Krome daŭras konflikto kontraŭ Barato pro norda regiono Kaŝmiro.
• Internaj, ĉar okazis kelkaj militistaj puĉoj kaj mortigoj de politikistoj. Lastatempe, nome en oktobro de 1999 la generalo Pervez Muŝarraf per puĉo forigis la registaron de Naŭaz Ŝarif, en junio 2001 tiu generalo nomis sin prezidento, en aprilo 2002 li venkis ĉe fraŭda referendumo, en la jaro 2004 li ricevis la apogon de Usono kiel pago al la lukto kontraŭ supozataj aliancanoj de Al-Kaida, en oktobro 2007 li venkis en fraŭda balotado, sekvis tumultoj kaj la 27an de decembro de 2007 estis mortigita Benazir Bhutto, ĉefa kandidato de la opozicio.

[redakti] Grava patrimonio

Mohenĝo-daro, Damadola

Ŝanhaja Organizo por Kunlaboro
Ĉinio |  Kazaĥio |  Kirgizio |  Rusio |  Taĝikio |  Uzbekio
Spektantaj ŝtatoj:  Barato |  Irano |  Mongolio |  Pakistano