Δημοκρατία της Ιρλανδίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 53°07′60″N 8°07′00″W / 53.1333, -8.1167

Δημοκρατία της Ιρλανδίας (ιρλανδικά: Poblacht na hÉireann, αγγλικά: Republic of Ireland) το επίσημο όνομα του κράτους που καλύπτει κατά προσέγγιση τα 5/6 της νήσου της Ιρλανδίας, στις ΒΔ ακτές της Ευρώπης. Το επίσημο όνομα του κράτους είναι Ιρλανδία (Ιρλ.: Éire, Έιρε) και το χρησιμοποιούν όλοι οι διεθνείς οργανισμοί και οι πολίτες της Ιρλανδίας όταν αναφέρονται στη χώρα τους. Είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαθέτει ανεπτυγμένη οικονομία και πληθυσμό λίγο μεγαλύτερο από τα τέσσερα εκατομμύρια κατοίκους. Το υπόλοιπο 1/6 της νήσου είναι γνωστό ως Βόρεια Ιρλανδία και αποτελεί τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου.

Πρωτεύουσα του είναι το Δουβλίνο.

Πίνακας περιεχομένων 1 Όνομα 2 Πολιτική και εκλογές 2.1 Ο ρόλος της καθολικής εκκλησίας σε εθνικά ζητήματα 3 Κομητείες 4 Γεωγραφία 5 Οικονομία 6 Δημογραφικά στοιχεία 7 Πολιτισμός 8 Παραπομπές 9 Δικτυακοί τόποι

[Επεξεργασία] Όνομα

Το σύνταγμα προβλέπει ότι το όνομα του Κράτους είναι "Έιρε ή στην αγγλική γλώσσα, Ιρλανδία". Ωστόσο, το κράτος αναφέρεται ως «Δημοκρατία της Ιρλανδίας», προκειμένου να διακρίνεται από το νησί Ιρλανδία. Το όνομα Δημοκρατία της Ιρλανδίας άρχισε να χρησιμοποιείται μετά το Νομοθετικό Διάταγμα που το καθόριζε ως επίσημη περιγραφή του κράτους κατά το 1949 (σκοπός του διατάγματος ήταν περισσότερο η διακήρυξη του κράτους ως δημοκρατία και όχι ως συνταγματικής μοναρχίας). Είναι επίσης το αποδεκτό νόμιμο όνομα του κράτους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σήμερα, παρόλο που το Δημοκρατία της Ιρλανδίας είναι ο έγκυρος όρος για την περιγραφή του κράτους, το όνομα Ιρλανδία χρησιμοποιείται σε συμφωνίες, στην κυβέρνηση και τα κρατικά έγγραφα και στους διεθνείς οργανισμούς.

Το κράτος είναι επίσης γνωστό, ιδίως στους αγγλόφωνους, με πολλά άλλα ονόματα, όπως "Éire" (Έιρε), Το Ελεύθερο Κράτος και Οι Είκοσι Έξι Κομητείες. Η χρήση του όρου «Έιρε» στα αγγλικά εντός της Ιρλανδίας έχει γίνει όλο και σπανιότερη, κατά μείζονα λόγο εξ αιτίας ιστορικών εννοιολογικών αποχρώσεων.

Το κράτος είχε κατά το παρελθόν και άλλες επίσημες ονομασίες. Το επαναστατικό κράτος που ιδρύθηκε από τους εθνικιστές το 1919 ήταν γνωστό ως η «Ιρλανδική Δημοκρατία». Όταν τελικά το κράτος απέκτησε την ανεξαρτησία του de jure το 1922, έγινε γνωστό ως το «Ιρλανδικό Ελεύθερο Κράτος» (ιρλανδικά Saorstát Éireann, αγγλικά Irish Free State), ονομασία που διατηρήθηκε ως το 1937.

[Επεξεργασία] Πολιτική και εκλογές

Η χώρα έχει δημοκρατία, με κοινοβουλευτικό σύστημα διακυβέρνησης. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι Αρχηγός Κράτους και εκλέγεται με επταετή θητεία, έχοντας δικαίωμα να ανανεώσει τη θητεία του μόνο μία φορά. Ο Πρωθυπουργός Taoiseach διορίζεται από τον Πρόεδρο, με την έγκριση του Κοινοβουλίου.

Η Ιρλανδία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 1973. Το 2004 ανέλαβε την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ.

[Επεξεργασία] Ο ρόλος της καθολικής εκκλησίας σε εθνικά ζητήματα

Η παρουσία των Ιρλανδών στις εκκλησίες έχει μειωθεί πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια. Όπως και άλλα κυρίως ρωμαιοκαθολικά κράτη της Ευρώπης, όπως η Ιταλία, το ιρλανδικό κράτος πέρασε μια περίοδο νομικής εκκοσμίκευσης. Το 1972, η "εξέχουσα θέση" της Καθολικής Εκκλησίας στην Ιρλανδία διαγράφτηκε από το ιρλανδικό σύνταγμα. Το 1995, μετά από απαγόρευση 70 ετών, με συνταγματική μεταρρύθμιση επετράπη το διαζύγιο στην Ιρλανδία.

Το 1983, προστέθηκε συνταγματικό άρθρο που αναγνώριζε "το δικαίωμα στη ζωή της αγέννητης ύπαρξης" και τη δεκαετία του '90 το Ανώτατο Δικαστήριο με βάση το άρθρο αυτό επέτρεψε την άμβλωση σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, αν και το Ιρλανδικό Κοινοβούλιο (Oireachtas) δεν είχε εισάγει κάποιον αντίστοιχο νόμο. Μια σειρά συνταγματικών προσθηκών και μεταρρυθμίσεων επέτρεψαν στους Ιρλανδούς πολίτες να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με την άμβλωση και τη δωρεάν μετάβαση εκτός Ιρλανδίας για την εγχειρητική διαδικασία.

Η Καθολική Εκκλησία αντιμετώπισε τη δεκαετία του '90 διαδοχικά σεξουαλικά σκάνδαλα και κατηγορίες στην ιεραρχία της. Το 2005, μια μεγάλη έρευνα για ισχυρισμούς περί σεξουαλικής παρενόχλησης έφερε στο φως περισσότερες από 100 περιπτώσεις παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης από 21 ιερείς σε μία μόνο περιοχή, μεταξύ 1962 και 2002, χωρίς να έχει καταγραφεί ποτέ καμία κατάθεση ή παράπονο.

[Επεξεργασία] Κομητείες

Η Δημοκρατία της Ιρλανδίας έχει 26 κομητείες σε πολιτικά, πολιτιστικά και αθλητικά πλαίσια. Οι εκλογικές περιφέρειες ακολουθούν τα σύνορα των κομητειών. Ωστόσο, σαν μονάδες τοπικής αυτοδιοίκησης, ορισμένες κομητείες έχουν αναδιαρθρωθεί όπως η κομητεία του Δουβλίνου (3 επιμέρους κομητείες) και η κομητεία Τιπερέρι (2 κομητείες), με αποτέλεσμα να υπάρχουν 29 διοικητικές κομητείες και 5 πόλεις, οι οποίες διοικούνται ξεχωριστά από τις αντίστοιχες κομητείες που ανήκουν: το Δουβλίνο, το Κορκ, το Γκάλγουεϊ, το Λίμερικ και το Γουότερφορντ.

Κάρλοου Κάβαν Κλέιρ Κορκ Ντόνεγκαλ Δουβλίνο Γκάλγουεϊ Κέρρι Κίλντερ Κίλκενι Laois Leitrim Λίμερικ

Λόνγκφορντ Louth Mayo Meath Μόναχαν Offaly Ροσκόμον Σλίγκο Τιπερέρι Γουότερφορντ Γουέστμιθ Γουέξφορντ Γουίκλοου

[Επεξεργασία] Γεωγραφία

Η νήσος Ιρλανδία έχει έκταση 84.421 τετραγωνικά χιλιόμετρα, εκ της οποίας το 83% ανήκουν στην Ιρλανδική Δημοκρατία (70.280 km²) και τα υπόλοιπα αποτελούν τη Βόρεια Ιρλανδία. Δυτικά βρέχεται από τον Ατλαντικό Ωκεανό, βορειοανατολικά από το Βόρειο Κανάλι, ενώ ανατολικά από την Ιρλανδική Θάλασσα. Η δυτική ακτή της Ιρλανδίας αποτελείται από βράχους με γκρεμούς, λόφους και χαμηλά βουνά (η ψηλότερη κορυφή είναι στα 1.041 μέτρα). Πεδιάδες διασχίζονται από ποτάμια, όπως ο Σάνον, και μεγάλες λίμνες. Το τοπικό κλίμα επηρρεάζεται από το Ρεύμα του Βόρειου Ατλαντικού κι είναι σχετικά ήπιο. Τα καλοκαίρια σπάνια είναι πολύ ζεστά, ενώ περιστασιακά μόνο παρατηρείται πάγος το χειμώνα. Συχνές είναι οι βροχοπτώσεις: σε τμήματα της χώρας παρατηρούνται μέχρι και 275 μέρες βροχόπτωσης.

[Επεξεργασία] Οικονομία

Η αγροτική οικονομία της Ιρλανδικής Δημοκρατίας τα τελευταία χρόνια μετατράπηκε σε μια οικονομία με κύριους άξονες το εμπόριο, τις επενδύσεις και τη βιομηχανία. Κύριο ρόλο στην ανάπτυξή της παίζουν οι εξαγωγές, αλλά επωφελείται και από την άνοδο των καταναλωτικών εξόδων, των κατασκευών και των επιχειρηματικών επενδύσεων. Στα χαρτιά, η χώρα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υπηρεσιών και προϊόντων λογισμικού, ωστόσο στην πραγματικότητα πολλά προϊόντα, κυρίως μουσικής, περνάνε μέσα από τη χώρα για να αποφύγουν τους φόρους από αγαθά πνευματικής ιδιοκτησίας.

Από την πλευρά της κυβέρνησης, τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες να αντιμετωπιστούν ο πληθωρισμός, η υψηλή φορολογία, η καταξόδευση δημόσιου χρήματος, η απουσία ξένων επενδύσεων κι οι χαμηλές εργασιακές δεξιότητες.

Τον Ιανουάριο του 1999, η χώρα μπήκε στην Ευρωζώνη, εγκαταλείποντας την ιρλανδική λίρα.

H Ιρλανδία έχει το τέταρτο μεγαλύτερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στον κόσμο, μετά το Λουξεμβούργο, τη Νορβηγία και τις ΗΠΑ, ενώ το προσδόκιμο ζωής ήταν 77,56 χρόνια το 2005.

Ωστόσο, το 10% του πληθυσμού της Ιρλανδίας ζει κάτω από τα ώρια της φτώχειας.^[1]. Σύμφωνα με στοιχεία της UNICEF, η Ιρλανδία έχει το έκτο μεγαλύτερο ποσοστό παιδικής φτώχειας (16,8%) στον ανεπτυγμένο κόσμο ^[2].

[Επεξεργασία] Δημογραφικά στοιχεία

Οι Ιρλανδοί είναι κυρίως ιθαγενείς, με μικρές μόνο πληθυσμιακές μεινότητες να προέρχονται από Βίκινγκς και Αγγλονορμανδούς, ενώ τμήματα του πληθυσμού έχουν αγγλικές, σκοτσέζικες και ουαλικές ρίζες.

Επίσημες γλώσσες είναι η ιρλανδική και η αγγλική. Τα ιρλανδικά διδάσκονται υποχρεωτικά στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σε ολόκληρη τη χώρα μιλιούνται κυρίως τα αγγλικά, εκτός από περιοχές που ανήκουν στη "ζώνη" Gaeltacht, όπου μιλιούνται μόνο ιρλανδικά, ενώ το ίδιο ισχύει και για τα σήματα στις οδικές αρτηρίες.

Στην Ιρλανδική Δημοκρατία υπερισχύει κυρίως ο Ρωμαιοκαθολικισμός (92%), ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί ραγδαία πτώση της τήρησης των θρησκευτικών καθηκόντων από τους Ιρλανδούς. Κυριαρχεί επίσης ο Αγγλικανισμός, άλλα χριστιανικά δόγματα και το Ισλάμ.

Εξάλλου, στην Ιρλανδία υπάρχει και μικρός αριθμός μεταναστών, κυρίως από Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία και Γαλλία εντός ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ κυρίως από τις ΗΠΑ, τη Νιγηρία και τη Ρουμανία.

[Επεξεργασία] Πολιτισμός

Η νήσος Ιρλανδία είναι γνωστή για την παραδοσιακή ιρλανδική μουσική της, το Book of Kells, αλλά και για τους συγγραφείς της, όπως οι: Τζορτζ Μπέρκλεϊ, Τζόναθαν Σουίφτ, Τζέιμς Τζόις, Τζορτζ Μπέρναρντ Σω, Όσκαρ Ουάιλντ, Γουίλιαμ Μπάτλερ Γητς, Πάτρικ Κάβανα κ.ά.

Ο Έρνεστ Γουόλτον από το Trinity College του Δουβλίνου μοιράστηκε το 1951 το Νόμπελ Φυσικής για τη διάσπαση του ατόμου.

Στο χώρο της μουσικής, διακεκριμένοι Ιρλανδοί καλλιτέχνες είναι ο κιθαρίστας Ρόρι Γκάλαχερ, η Σίνιντ Ο'Κόνορ, τα συγκροτήματα The Cranberries και U2, η Ένυα, καθώς και οι χορευτικές παραστάσεις Riverdance και Lord of the Dance.

[Επεξεργασία] Παραπομπές

1. ↑ 1997 http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ie.html
2. ↑ http://www.nationmaster.com/graph-T/eco_chi_pov

[Επεξεργασία] Δικτυακοί τόποι

• Áras an Uachtaráin - Επίσημος προεδρικός δικτυακός τόπος
• BBC - χαρακτηριστικά της χώρας
• BBC Έθνη Ιρλανδική ιστορία
• Πληροφορίες για το ιρλανδικό κράτος - κυβερνητική πύλή
• Ιστορία της Ιρλανδίας - Ιστορία, Γεωγραφία και τρέχοντα εθνικά ζητήματα
• Taoiseach - Επίσημος πρωθυπουργικός δικτυακός τόπος
• Βρετανικοί Νήσοι Ανεξάρτητη άποψη για την ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
• Tithe an Oireachtais - Κοινοβούλιο, επίσημος δικτυακός τόπος
• 2004 Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε.