Виç кĕтеслĕх
Википедири материал
Виç кĕтеслĕх — 3 тӳпеллĕ тата 3 енлĕ чи ансат нумай кĕтеслĕх; тӳремĕн пĕр тӳрĕ йĕр çинче вырнаçман виçĕ пăнчăна пушмаклă çыхăнтаракан татăксемпе хупарланă тӳремĕн пайĕ.
Виç кĕтеслĕхĕн тӳписене яланах латтин пысăк сас паллисемпе (A, B, C), кĕтесĕсен капашĕсене — грек сас паллисемпе (α,β,γ), хирĕçле енĕсене — пĕчĕк латтин сас паллисемпе (a, b, c) кăтартаççĕ.
Тупмалли |
[тӳрлет] Виç кĕтеслĕхĕн танмарлăхĕсем
Виç кĕтеслĕхĕн енĕсеем пĕр-пĕринпе çак танмарлăхсемпе çыхăннă:
- a ≤ b + c
- b ≤ a + c
- c ≤ a + b
Эртех пĕр танмарлăхĕ тĕрĕс маар пулсан, виç кĕтеслĕх вырожденным? шутланать; малалла пур çĕрте те — невырожденный случай?.
| Виç кĕтеслĕхсен тĕсĕсем | ||
|---|---|---|
 Шĕвĕр кĕтеслĕ |
 Пуклак кĕтеслĕ |
 Тӳр кĕтеслĕ |
 Тĕрлĕ енлĕ |
 Тан пĕçĕллĕ |
 Тан енлĕ |
[тӳрлет] Виç кĕтеслĕхĕн тытăмлăхĕсем
[тӳрлет] Синуссен теореми
(Теоремăран çак курăнать: эхер те a < b < c, ĕнтĕ α < β < γ)
[тӳрлет] Косинуссен теореми
- c2 = a2 + b2 — 2ab cos γ
(Пифагор теоремин пĕтĕмĕшли пулать)
[тӳрлет] Виç кĕтеслĕхĕн кĕтесĕсен суммин теореми
- α + β + γ = 180° (π)
[тӳрлет] Виç кĕтеслĕхĕн лаптăкĕ
[тӳрлет] Кĕтесĕсен пысăкăшĕпе
Виçкĕтеслĕхĕн кĕтесĕсен сумлăхĕ 180° тан пулнипе, виçкĕтеслĕхĕн ытти икĕ кĕтесĕ шĕвĕрлĕ (90° сахал) пулмалла. Çак тĕссене палăртаççĕ:
- Эхер виçкĕтеслĕхĕн пу кĕтесĕсем шĕвĕр, ĕнтĕ виçкĕтеслĕхе шĕвĕркĕтесĕ теççĕ;
- Эхер виçкĕтеслĕхĕн пĕр кĕтесĕ мăка (90° чылай), ăна мăка кĕтеслĕ теççĕ;
- Эхер виçкĕтеслĕхĕн пĕр кĕтесĕ тӳрĕ (90° тан), ăна тӳркĕтеслĕ теççĕ. Тӳре кĕтес тавакан икĕ енĕсене катетсем, тӳрĕ кĕтесе хирĕслĕ енне гипотенуза теççĕ.
[тӳрлет] Çавăн пекех пăхăр
- Виç кĕтеслĕхĕн кĕтесĕсен суммин теореми
- Синуссен теореми
- Косинуссен теореми
- Герон хормули
- Виç кĕтеслĕхĕн чаплă пăнчисем
