Austro-Ugarska
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
|
|
|||||||||
|
|
|||||||||
|
|||||||||
|
Zvanični jezici |
|||||||||
|
Zvanična crkva |
|||||||||
|
Glavni grad |
Beč |
||||||||
|
Vođa države |
Car Austrije, |
||||||||
|
680,887 km² (1907.) |
|||||||||
|
48,592,000 (1907) |
|||||||||
|
Rhine guilder; |
|||||||||
|
Volkshymne (Narodna himna) |
|||||||||
|
Postojala |
|||||||||
Austro-Ugarska ili Austro-ugarska monarhija, poznato i pod imenom Dvojna, Dunavska monarhija ili Habsburška monarhija , je bila država u središnjoj Evropi u 19. i ranom 20. vijeku. Nastala je od Austrije i Ugarske 1867., a prestala postojati 1918. nakon Prvog svjetskog rata. U jednoj od najvećih višenacionalnih država u Evropi pod istim su krovom, osim naroda Bosne i Hercegovine (od 1878. do 1918.), živjeli i Nijemci, Mađari, Poljaci, Italijani, Hrvati, Rumuni, Rusini, Slovaci, Česi, Srbi, Slovenci i drugi narodi. Vladarska loza dolazila je iz kuće Habsburg.
[uredi] Historija
Austro-Ugarska je osnovana juna 1867. Austro-ugarskom nagodbom, kojom je osigurana ravnopravnost Mađarske u državnopravnim odnosima s Austrijom. Dvojna monarhija nestala je nakon poraza u Prvom svjetskom ratu.
Nakon što je Prusija 1866. u bici kod Sadowe porazila Njemački savez s Austrijom na čelu i time uzrokovala njegov raspad, kuća Habsburg smatrala je nužnim postizanje dogovora s Mađarskom čije je težnje za neovisnošću ugušila 1849. uz pomoć Rusije. Nova dvojna monarhija bila je savez jednakopravnih država Austrije i Mađarske, sa zajedničkim vanjskim poslovima, vanjskom trgovinom i vojskom te habsburškim carem kao državnim poglavarom ustavne monarhije. Ovakvo se državno uređenje često opisuje izrazom realna unija.
Prema osnivanju Austro-Ugarske negativno su se odnosili drugi narodi višenacionalne države. Posebno su Slaveni smatrali svoje interese zanemarenima, što je dovelo do stalnih napetosti u odnosima s carskom vlašću. Tek je pred kraj Prvog svjetskog rata, početkom oktobra 1918. Karlo IV. (I.) "Manifestom naroda" dao jednaka prava svim narodnostima. Manje od mjesec dana kasnije potpisano je primirje, Austro-Ugarska je poražena, a Čehoslovačka, Poljska, Banatska Republika i Država SHS proglasili su nezavisnost čime je dvojna monarhija de facto prestala postojati. Odcjepljenje je službeno potvrđeno mirovnim ugovorima u Saint Germainu s Austrijom i Trianonu s Mađarskom.
[uredi] Također pogledajte
Nedovršeni članak Austro-Ugarska koji govori o državama treba dopuniti. Dopunite ga prema pravilima Wikipedije.
