Terörizm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Terörizm, siyasal, dinsel ve ekonomik hedeflere ulaşmak amacıyla savunmasız ve suçsuz sivillere; resmî, yerel ve genel yönetimlere yönelik baskı, yıldırma ve her türlü şiddet içeren yolun kullanımıdır. Terör uygulayan organize gruplara terör örgütü; terör uygulayan şahıslara ise terörist denir.
Konu başlıkları |
[değiştir] Kökenbilim
Türkçe'ye, Fransızca "terreur" sözcüğünden geçmiş olan[1] terör sözcüğü Latince kökenlidir.[2] Latince sözcüğün anlamı "korkudan titreme" veya "titremeye sebep olma"dır.[2]
Fransızca Petit Robert sözlüğünde "bir toplumda bir grubun halkın direnişini kırmak için yarattığı ortak korku" olarak tanımlanır. Oxford İngilizce Sözlük'te[2] "genellikle siyasal nedenlerle, halkın gözünü korkutmak ve halkı yıldırmak için dehşet öğesini kullanmak" olarak tanımlanır.[2] Türk Dil Kurumu Sözlüğü'nde, "yıldırma, cana kıyma ve malı yakıp yıkma, korkutma, tedhiş" olarak tanımlanır.[1]
Literatürde terör sözcüğü bazen şiddet veya siyasal şiddet kavramlarıyla eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.
Türkiye’de yıllarca teröre karşılık olarak anarşi sözcüğü kullanılmış, son yıllarda bu sözcük terk edilerek "terör" sözcüğü kullanılmaya başlanmıştır. "Anarşi" sözcüğü Yunanca kökenlidir. Yunanca sözcük "başsız, yöneticisiz" anlamına gelir. Anarşi sözcüğü Oxford İngilizce Sözlük'te "otorite yoksunluğundan veya otoritenin ve diğer yönetim mekanizmalarının tanınmamasından doğan düzensizlik durumu" olarak tanımlanmıştır.
Arapça kökenli tedhiş sözcüğü de zaman zaman terör anlamında kullanılır. Tedhiş sözcüğü, "korku salma, yıldırma" anlamlarına gelir.[3]
Terör sözcüğü bugünkü anlamında, ilk defa Fransa’da, Fransız Devrimi'nden sonra kullanılmıştır.[kaynak belirtilmeli] Devrimden sonra 1793 Martında 1794 Temmuz'una kadar süren dönem terör rejimi veya terör dönemi (reign of terror-regime de le terreur) olarak adlandırılmıştır. Fransız İhtilali esnasında demokrasi ve eşitliğe kavuşmak adına her türlü baskı ve şiddetin uygulanması gerektiğini savunan Jacobinler'i tanımlamak için kullanılmıştır.
[değiştir] Terörle Mücadele Kanunu
Türkiye'de 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu'nun 1.maddesinde; “Cebir ve şiddet kullanarak; baskı, korkutma, yıldırma, sindirme veya tehdit yöntemlerinden biriyle, Anayasada belirtilen Cumhuriyetin niteliklerini, siyasî, hukukî, sosyal, laik, ekonomik düzeni değiştirmek, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmak, Türk Devletinin ve Cumhuriyetin varlığını tehlikeye düşürmek, Devlet otoritesini zaafa uğratmak veya yıkmak veya ele geçirmek, temel hak ve hürriyetleri yok etmek, devletin iç ve dış güvenliğini, kamu düzenini veya genel sağlığı bozmak amacıyla bir örgüte mensup kişi veya kişiler tarafından girişilecek her türlü suç teşkil eden eylemlerdir” şeklinde tanımlanmaktadır.
[değiştir] Uluslararası terörizm
Terörün sınır aşan bir hal alması halinde uluslararası terörizm ile karşı karşıya kalınır. Ancak son dönemde 'uluslararası terörizm' kavramı daha çok birden fazla ülkeyi hedef alan veya birden fazla ülkede aynı anda birbirine yakın eylemlerde bulunan terörizmi anlatmak için kullanılmaktadır.
[değiştir] Terörün finansal kaynakları
Terörizm ihtiyaç duyduğu maddi kaynaklara daha çok yasadışı faaliyetleri ve dış yardımlar ile ulaşır. Bu gelir kaynakları şu şekilde özetlenebilir:
- Dış yardımlar
- Uyuşturucu ticareti
- İnsan kaçakçılığı
- Büyük çaplı soygunlar
- Haraçlar
- Zorunlu bağışlar
- Bağışlar
- Diğer her türlü kaçakçılık
- Diğer gönüllü katkılar
[değiştir] Terör örgütleri listeleri
[değiştir] Türkiye'ye yönelik faaliyet gösteren terör örgütleri
Bazı ülkeler terör örgütlerinin listesini yayınlarlar. Bu listeler bazı ülkelerde yıllık yenilenirken, bu süre daha uzun veya kısa olabilir.
En çok bilinen listeler ABD, AB ve İngiltere tarafından yayınlanmış olanlardır. Türkiye ile ilgili olarak PKK ve DHKP-C bu listelerde yer almıştır. ASALA bu listelerde yer almaz. Rusya gibi bazı ülkelerce PKK terorist örgüt olarak tanınmamaktadır. PKK, NATO'nun 2003 yılında yayınladığı terörist örgütler listesinde de yer almıştır.[4]
Bu tür listeleri daha çok ilgili ülkelerin meclisleri yayınlar. Belli aralıklarla bu listelerdeki isimler değiştirilebilir.
Türkiye'de meclis tarafından "terör örgütleri listesi" yayınlanmamıştır. Bununla birlikte Emniyet Genel Müdürlüğü'nün yayınladığı "Türkiye'de halen faaliyetlerine devam eden başlıca terör örgütleri" listesi şu şekildedir: [5]
- Devrimci Halk Kurtuluş Partisi/Cephesi (DHKP/C)
- MKP (Maoist Komünist Partisi)
- TKP/ML - KONFERANS
- Marksist Leninist Komünist Parti (MLKP)
- PKK/KONGRA-GEL (Kürdistan Halk Kongresi-KHK)
- Kürdistan Devrim Partisi (PŞK)
- Kürdistan Demokrat Partisi/Bakur (PDK/Bakur)
- Hizbullah
- Hilafet Devleti (HD)
- İslami Büyük Doğu Akıncılar Cephesi (İBDA/C)
- Tevhid-Selam (Kudüs Ordusu)
- El Kaide Terör Örgütü Türkiye Yapılanması
[değiştir] Medya ve terörizm
Terörizmin medya olmadan yaşayamayacağı yaygın bir kanaattir.[kaynak belirtilmeli] Terörizm modern dönemin bir olgusu olması da daha çok bu durum ile ilişkilendirilir.[kaynak belirtilmeli] Terör örgütleri medya sayesinde dehşet yayarlar ve propaganda yaparlar.
Terörizm konusunda akademik ilgi oldukça sınırlıdır. Konunun popüler oluşuna rağmen bu konu ile ilgilenmenin maliyeti oldukça yüksek olmuştur. Terör örgütleri akademisyenleri tehdit ederken, bu konu ile ilgilenen kişiler toplumun ve yasaların yoğun baskısını da üzerlerinde hissetmişlerdir.[kaynak belirtilmeli]
[değiştir] Dünden bugüne terörizm
20.yüzyılın başlarında doğan anarşizm kavramının evrimleşmiş ve modern versiyonu olan terörizm[kaynak belirtilmeli] , İkinci Dünya Savaşı'ndan ve özellikle 1963'deki John F. Kennedy suikastinden sonra faaliyetlerine hız veren ABD'nin tutunmayı hedeflediği coğrafyalarda istikrarsızlık ve bunalım ortamı yaratmak için yaymış olduğu yıkıcı bir düşünce akımıdır[kaynak belirtilmeli] .Bu düşünce akımını tüm muhalifler desteklemektedir. Özellikle İsrail devleti kurulduktan sonra Ortadoğu coğrafyasında terörün, şiddetin ve kargaşanın şaşırtıcı biçimde hiç durmadığı ve giderek arttığı göze çarpar. Bugün terörizm düşünsel boyutta bir düşünce olmaktan çıkıp devletlerin gizli çıkarları uğruna masum insanların vahşice öldürüldüğü bir eylemsel bütünlüğe ve anarşinin hüküm sürdüğü her yerin düzenine dönüşmüştür.[kaynak belirtilmeli]
[değiştir] Kaynakça
- Ahmet Hamdi Topal, Uluslararası Terörizm ve Terörist Eylemlere Karşı Kuvvet Kullanımı, [İstanbul:2005]
- İbrahim Kaya, Terörle Mücadele ve Uluslararası Hukuk, (Ankara: 2005).
- Fatma Taşdemir, Uluslararası Terörizme Karşı Devletlerin Kuvvete Başvurma Yetkisi, (Ankara: 2006).
- Sedat Laçiner, İngiltere, Terör, Kuzey İrlanda Sorunu ve İnsan Hakları, (Ankara: 2001).
- İhsan Bal, Terörizm, Terör, Terörizm ve Küresel Terörle Mücadelede Ulusal ve Bölgesel Deneyimler, (Ankara: 2006).
[değiştir] Dipnotlar
- ^ a b Türk Dil Kurumu Sözlüğü, "terör" maddesi
- ^ a b c d Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003, "terror" maddesi
- ^ Türk Dil Kurumu Sözlüğü, "tedhiş" maddesi
- ^ [1]
- ^ Türkiye'de halen faaliyetlerine devam eden başlıca terör örgütleri listesi (Emniyet Genel Müdürlüğü)
[değiştir] Ayrıca bakınız
- Ajan provokatör
- Dini terörizm
- Devlet terörizmi
- Komplo teorisi
- Narko terörizm
- Siber terörizm
- Propaganda
- Aşılama
- Terörizm sigortası
[değiştir] Dış bağlantılar
- Birleşmiş Milletler Terörizm Anlaşmaları (İngilizce)
- MIPT Terörizm Bilgi Tabanı (İngilizce)
