Geven (bitki)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Geven (Astragalus), yetiştiği bölgelere göre farklılaşan 2000 kadar türü vardır. Tıpta özellikle ana vatanı Çin olan Çin Geveni kullanılmaktadır. Geven baklagillerden, çok yıllık, bazı türlerinden ebru yapımında da kullanılan kitre denilen zamk çıkarılan, dikenli bir çalı. Ülkemizdeki türüne Keven de denir. Gevenotunun gövde veya kökünün üzerinden bıcakla özel olarak yapılan çizgilerden akan zamka kitre denir ve kitre başka ilaç yapımında kulanılır. Astragalu microcephalus ve astragalus gummifer Türk kitresi ve Anadolu kitresi olarak bilinir.
Tıpta daha çok kullanılan ve hakkındaki araştırmaların en fazla olduğu Astragalus kökü (root), veya Astragalus membranaceous denilen türünün doğal yerleşim alanları Çin'in kuzey ve doğu bölgeleriyle Moğolistan ve Koredir.
Konu başlıkları |
[değiştir] Astragalus Türleri
- Bazı türlerinin isimleri
|
|
|
[değiştir] Geleneksel Çin Tıbbında Huang qi (Radix astragali)
Astragalus'un alt türü olan Astragalus membranaceus, veya huángqí (黄芪, kelime karşılığı "sarı lider"dir; aynı zamanda běiqí, 北芪, kelime karşılığı "şimali lider"dir) Çin tıbbında kullanılan bir tonik bitkidir. Geleneksel Çin Tıbbında (GÇT) farklı bitkilerle karışım halinde ve özellikle soğuk algınlığı ve gribe karşı kullanılmaktaydı. Bitkinin yine Çin tıbbında insanın gelişimi, sağlığı ve hastalıklara direnci açısından çok önemli bir kavram olan bedendeki çi'yi kuvvetlendirici olduğunun kabul edilmesi onu geleneksel Çin hekimlerinin gözünde çok kıymetli yapmıştır. Bitkinin Çincedeki adının "Sarı Lider" oluşu da bunun bir başka göstergesidir. Bitki geleneksel Çin tıbbına göre;
- Genel olarak bedendeki çi'yi besler
- Dalak ve Midedeki Çi'yi arttırır.
- Dalak ve Midedeki Yang Çi'sini yükselmesini sağlar.
[değiştir] Tıbbi kullanımı
Son araştırmalar bitkinin insanın bağışıklık sistemini güçlendirebildiğini göstermiştir.
Astragalus tragacanthus'dan elde edilen ve tekstil ve farmakotiklerde kullanılan tragacanth'ın bedenin yaygın virüslere karşı direncini arttırdığı ve bağışıklık sistemine yardımcı olduğu iddia edilmektedir.
[değiştir] Kullanım alanları
- Soğuk algınlığı ve grip
- Süregen enfeksiyon
- Çeşitli allerjiler
- Astım
- Kronik yorgunluk
- Kemoterapiyle ilişkili olarak iştah kaybı veya yorgunluk
- Anemi
- Kalp rahatsızlıkları
- Böbrek rahatsızlıkları
- Mide ülserleri
- Hepatit
- Genel hazım zorunları
- Yaralar
- Ebru sanatına yarar
Vücutta bir dizi bağışıklık işlevini destekleyen Aatragli Polysaccharoses bileşini içeren Astragalus'un yapılan araştırmalarda
- Soğuk algınlığı vakalarının şiddetini ve süresini azaltabildiği
- Kalbin kan pompalama hacminde iyileştirmeler sağlayabildiği
- Karaciğerde hücre hasarına karşı koruma sağlayabildiği
- Kalp ve beyin dokularına oksijin taşınmasına yardımcı olduğu ve vücudun şevk ve direncini geliştirdiği
- Fareler üzerindeki araştırmalarda astragalus özü kullanılan farelerde idrar torbası kanserinin daha az görüldüğü
- Akciğer kanseri hastalarında tümör ilerleyişini tersine çevirebildiğine işaret edilmektedir.
Astragalus kökü;
- Tentür
- Kapsül
- Hastane ve klinik koşullardaki kullanım için enjekte edilebilir formlarda
- Deriye için merhem şeklinde kullanılmaktadır.
[değiştir] Kullanımı
Astragalus çocuklara bağışıklık sistemini destekleyici olarak verilebilmekte fakat ateşli vakalarda geleneksel Çin tıbbına göre ateşi uzattığı veya güçlendirdiği için kullanılmamaktadır. Yetişkinlerde dozajlar vücut ağırlığına göre olduğundan çocuklarda da yetişkinlerin dozunun 1/3'ü verilebilmekte ancak konsantrasyonlar arasında farklılıklar olabildiğinden uzun dönemli kullanımlarda doktora danışılması gerekmektedir.
Günlük önerilen dozlarda alındğında ciddi yan etkileri olmamakta ve genellikle güvenilir şekilde kullanılmaktadır. Bununla birlikte diğer bitki ve ilaçlarla etkileşime girebildiğinden bu tip durumlarda mutlaka doktora danışılarak kullanılması önerilmektedir.
Hamile veya emzikli bayanlarda veya ilaç kullanım durumunda kullanmadan önce mutlaka doktora danışılması gerekmektedir.
[değiştir] Muhtemel Etkileşimleri
- Antiviral ilaçlar - Acyclovir ve interferon gibi bazı antiviral ilaçların etkilerini arttırabilir.
- Bağışıklık sistemini baskılayan ve organ nakillerinde bedenin organı reddetmesini önlemek amacıyla kullanılan cyclophosphamide gibi ilaçlarla ters etkileşime girebilir.
- Yüksek tansiyon - Astragalus tansiyonu düşürerek yüksek tansiyon ilaçlarının etkilerini güçlendirebilmektedir
- Kanı incelten ilaçlarla birlikte kullanıldığıda bu ilaçların etkilerini güçlendirerek kanama ve felç riskini arttırabilmektedir.
