Balkarlar
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Balkarlar / малкъарла | |
|---|---|
 Balkarların bayrağı |
|
| Toplam nüfus | 105.000 |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | Rusya'ya bağlı Kabardey-Balkarya |
| Dil | Balkarca, Rusça |
| Din | Müslüman, Şamanizm, Rus Ortadoks Kilisesi |
| İlgili etnik gruplar | Karaçay, Kabardey |
Balkarlar (Karaçay-Balkarca: Mалкъар - Malqar, çoğul. Mалкъарла - Malqarla), Kafkasya’da yaşayan Türk halklarından biridir. Çoğunluğu, Rusya Federasyonu içindeki Kabardey-Balkarya cumhuriyetinde yaşar. Balkarlar bu cumhuriyete adını veren iki halktan biridir (diğeri Kabardeyler).
Konu başlıkları |
[değiştir] Köken
Bir görüşe göre Balkar terimi, Bolgar or Bulgar adından gelir. Balkarlar, Büyük Bulgarya’dan Balkanlara ve Orta Volga boylarına göçen Bulgarların torunları olarak kabul edilir.
[değiştir] Dil
Balkarların konuştuğu Balkarca, Türk dillerinin Kıpçak grubuna bağlı bir dildir. Karaçayların konuştuğu Karaçayca’ya oldukça yakın bir dildir ve bundan dolayı iki dil Karaçay-Balkarca olarak da adlandırılır. 1926'ya değin Arap harflerini kullanan Balkarlar, sonra Latin alfabesini, 1940'ta da Kiril alfabesini benimsediler. Gelişmiş bir yazılı edebiyatları olmamasına karşın, zengin bir sözlü edebiyatları vardır.
[değiştir] Nüfus
Balkarların çoğunluğu Kabardey-Balkarya’da yaşar ve 2002 verilerine göre bu cumhuriyette yaşayan Balkarların sayısı yaklaşık 105 bindir.
[değiştir] Tarih
Balkarlar, Kırım Tatarları ve Kumıklara yakın bir halktır. Hunların 4. yüzyıldaki Batı’ya göçünün ardından Kafkasya’da kalan Bulgar kabilesinden geriye kalan bir halk olduğu ve Kafkasya’da hayli eski tarihten bu yana yaşadığı da ileri sürülür.
Kendilerini Taullar (Dağlılar) olarak da adlandıran Balkarların kökeni üstüne kesin bilgi yoktur. V. F. Müller ve J. Marvadt'a göre Kuban Bulgarlarından gelirler. Bazı araştırmalara göre de uzun süre göçebe olarak yaşadıktan sonra Kafkas Bulgarlarını oluşturmuşlardır. Uzun yıllar Karaçaylılarla birlikte yaşayan Balkarlar ise, adlarının Kırım'dan göç ettikleri sırada kendilerine önderlik eden Malkar adında bir beyden geldiğine inanırlar. Kökenlerinin Hazar Türklerine dayandığını ileri sürenler de vardır. Bunlara göre Balkarlar 10 ve 11. yüzyıllara değin bağımsız yaşamış, daha sonra Ruslar ya da Osetler tarafından Kafkasya'ya sürülmüşlerdir.
Altın Orda ve Kırım hanlıklarının egemenliği altında kaldıktan sonra, 15. yüzyıl sonlarında Kırım Hanlığı'yla birlikte Osmanlılara bağlanan Balkarlar, 1827'de Rusların egemenliğine girdiler.1917 Ekim sosyalist devrimi sonrasında, Karaçaylarla birlikte Kuzey Kafkasya Bağımsız Cumhuriyeti içinde yer aldılar; 1921'de de Kabartay özerk yönetim birimine (oblast) katıldılar.
Balkarlar, İkinci Dünya Savaşı sırasında, Nazi Almanya’sıyla işbirliği yaptıkları gerekçesiyle 1944’te Stalin tarafından sürgün edildi. Bu göçün ardından Balkarların da yaşadığı Kabardey-Balkar Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nden “Balkar” ibaresi kaldırıldı. Bu bölge, 1957’ye değin Kabardey Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak adlandırıldı. Bu tarihte Bakarların dönmesine izin verilince, bölge yeniden eski adını aldı. Balkarlar, Sovyetler Birilği'nin dağılmasının ardından, aynı cumhuriyette yaşadıkları Kaberdeylerle çeşitli anlaşmazlıklar yaşadılar. Bu sırada Kabardeylerden ayrılıp ayrı bir cumhuriyete dönüşme yönünde hareket de gelişti. Bununla birlikte günümüzde Kabardeylerle birlikte aynı cumhuriyet içinde yaşamaktadırlar.
