ลิพิด

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

   

Figure 1: โครงสร้างลิพิด ลิพิดส่วนใหญ่ประกอบด้วยส่วนหัวหัวเป็น โพลาร์ กรุ๊ป (P) และส่วนหางที่เป็น นอนโพลาร์ (U for unpolar). ลิพิดแสดงฟอสโฟลิพิด 2 หาง รูปซ้ายเป็นส่วนขยายของภาพทางขวา ที่แทน โซ่ลิพิด 1, 2 และ 3 เส้น

ลิพิด (lipid) เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่มีโมเลกุล ไม่ละลายน้ำ (water-insoluble) หรือ สารประกอบ นอนโพลาร์ (nonpolar) ละลายน้ำน้อยตลอดจนละลายน้ำมาก พวกที่ละลายน้ำได้มากจะเป็นสารประกอบจำพวก โพลาร์ (polar) ลิพิดแบ่งเป็นประเภทต่างๆ ได้ดังนี้

1. แวกซ์ (wax)
2. กรดไขมัน (fatty acid)
3. กรดไขมันที่เป็นอนุพันธ์ของฟอสโฟลิพิด (fatty-acid derived phospholipids)
4. สปิงโกลิพิด (sphingolipids)
5. ไกลโคลิพิด (glycolipids)
6. เทอร์ปินอยด์ (terpenoids) เช่น
   1. เรตินอยด์ (retinoids)
   2. สเตอรอยด์ (steroids)

ลิพิดบางตัวมีโมเลกุลเป็นเส้นตรง อะลิฟาติก (aliphatic) บางตัวมีวงแหวนเรียก อะโรมาติก (aromatic) บางตัวยืดหยุ่นบางตัวเปราะบาง ลิพิดมี โมเลกุล ส่วนใหญ่เป็นโพลาร์ และมีบางส่วนที่เป็น นอนโพลาร์ ผลคือลิพิดตัวนี้สามารถละลายได้ทั้งในตัวทำละลายที่เป็น โพลาร์ เช่นน้ำ และนอนโพลาร์ เช่นน้ำมัน โมเลกุลเหล่านี้ เราเรียกว่า แอมฟิฟิลิก (amphiphilic) คือใน โมเลกุล เดียวกันมีทั้งส่วนที่ชอบน้ำ ไฮโดรฟิลิก (hydrophilic) และส่วนที่กลัวน้ำ ไฮโดรโฟบิก (hydrophobic) ตัวอย่างเช่น คอเลสเตอรอลส่วนที่เป็นโพลาร์ คือ -OH (ไฮดรอกซิล หรือ แอลกอฮอล)

• ฟอสโฟลิพิด หรือ กลีเซอโรฟอสโฟลิพิด ถูกสร้างบนแกนกลางที่เป็น กลีเซอรอล (glycerol) ซึ่งเชื่อมต่อกับหางสองเส้นที่เป็นอนุพันธ์ของกรดไขมันโดยรูปแบบการเชื่อมต่อที่เป็นเอสเตอร์ (ester) และหนึ่งหัวที่มีรูปแบบการเชื่อมต่อเป็นฟอสเฟตเอสเตอร์
• กรดไขมันเป็นสายโซ่ไฮโดรคาร์บอนที่ไม่มีสาขาและเชื่อมต่อกันด้วย
  • บอนด์เดี่ยว (single bonds) ตามลำพัง เช่น กรดไขมันอิ่มตัว
  • ทั้งบอนด์เดี่ยว (single bonds) และ ดับเบิล บอนด์ (double bond) เช่น กรดไขมันไม่อิ่มตัว ส่วนหัวของฟอสโฟลิพิด ที่พบใน เมมเบรน ทางชีวภาพ (biological membrane) คือ
• ฟอสฟาติดิลคอลีน (phosphatidylcholine-lecithin)
• ฟอสฟาติดิลเอตทาโนลามีน (phosphatidylethanolamine)
• ฟอสฟาติดิลเซอรีน (phosphatidylserine)
• ฟอสฟาติดิลอินโนซิทอล (phosphatidylinositol)

[แก้] ดูเพิ่ม

• ชีวเคมี
• ไขมัน

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น

• ApolloLipids - Provides dyslipidemia and cardiovascular disease prevention and treatment information as well as continuing medical education programs.
• Lipids, Membranes and Vesicle Trafficking - The Virtual Library of Biochemistry and Cell Biology
• IUPAC glossary entry for the lipid class of molecules what is IUPAC?

ลิพิด เป็นบทความเกี่ยวกับ ชีวเคมี อินทรีย์เคมี และชีวโมเลกุล ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น ข้อมูลเกี่ยวกับ ลิพิด ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ